EWA RODZIEWICZ - „SZKOŁY MYŚLENIA” W EDUKACJI

PRAKTYKI MYŚLENIA WYCHOWAWCZEGO - TEORIE - ORIENTACJE EDUKACYJNE

• Teoretyczne, kulturowe, potoczne założenia i sens w pracy wychowawczej

• Nazwanie kontekstu działania wychowawczego

A) SZKOŁA FUNDAMENTALISTYCZNEGO MYŚLENIA - NAUCZYCIELE JAKO APLIKATORZY ZAŁOŻEŃ ODGÓRNIE ZADANYCH

• Edukacja i sens pracy zawodowej nauczycieli - podporządkowanie się standardom ustanowionym „ponad” edukacją:

- ideologii systemu społecznego

- programowi wiedzy szkolnej

- prawom, definicjom, wzorcom wyjaśnień

• Zobiektywizowany obraz rzeczywistości społecznej, naukowej, kulturowej, ustanowiony przez „znaczących innych”, stanowi to co powinno być prezentowane młodzieży i dostosować do niego wszystko co dotyczy edukacji.

• SENS PRACY EDUKACYJNEJ + SENS PRACY ZAWODOWEJ NAUCZYCIELA =

=ZGODNOŚĆ NAŚLADOWANIA STANDARDÓW PONADEDUKACYJNYCH

• NAUCZYCIEL - doskonalący się wyłącznie metodycznie - wykonawca realizujący niezawodne zalecenia.

• Według tej szkoły owe przekonanie o edukacji i roli nauczyciela jest jedynym możliwym i obowiązującym w myśleniu nauczycieli.

KRYTYKA ( - ):

• Ten punkt widzenia redukuje filozoficzny, kulturowy, ogólnopedagogiczny kontekst rozumienia edukacji.

• Podporządkowanie relacji z młodzieżą zobiektywizowanym ustaleniom „znaczących innych” - organizacyjnym przepisom szkoły, wyraźnie określającym to co może zaistnieć między wychowawcą a wychowankami (ustrukturyzowanie relacji wychowawca - wychowanek)

• Ustrukturyzowanie wiedzy - wiedza uniwersalna; sposób instrumentalnego racjonalizowania rzeczywistości

• Brak konieczności krytycznego ujawniania i omawiania wraz z uczniami różnych zasad społecznych, politycznych, naukowych

• Zasady - tak, natomiast brak wyjaśnienia skąd się one wzięły i czemu mają służyć.

• Brak wiedzy o alternatywnych sposobach myślenia, znajomości innych orientacji

• Monistyczne, dogmatyczne, fundamentalistyczne standardy myślenia

• Nauczyciel jest dobrym nauczycielem jeżeli przekazuje wiedzę i zasady społeczne zgodnie ze schematem - naukowo uzasadnioną teorią pedagogiczną. Jest „aplikatorem”, wykonawcą, odtwórcą.

• Dzięki tej szkole myślenia zwolniony jest z permanentnego orarniania otaczającej go rzeczywistości.

• Edukacja ponad jednostką, indywidualnością.

• Edukacja jako zabieg mający na celu zredukowanie myślenia tylko i wyłącznie do stosowania teorii w praktyce.

• Edukacja: podporządkowanie, naśladowanie, odtwarzanie, adaptacja, transmisja gotowych wzorców.

B) „SZKOŁA” ATEORETYCZNEGO MYŚLENIA

• Budowanie tego, co dzieje się w edukacji nieteoretycznie.

• Brak teoretycznego rozumienia edukacji - teoria jako mało użyteczna w praktyce;

• Teoria jako próba ucieczki od praktyki i autentyczności; teoria jako wiedza ideologiczna, szkodliwa.

• Teoria za cel ma sterowanie edukacją.

• Próba eliminacji wszelkich obiektywizmów z myślenia o edukacji i w edukacji.

• Przeświadczenie o szkodliwości zewnętrznego porządkowania edukacji.

KRYTYKA ( - ):

• Taka szkoła jest dogmatycznym uprzedzeniem i budowaniem granicy swemu myśleniu.

• Brak teorii alternatywnej - wykraczającej poza prywatne punkty widzenia i poza matrycowe traktowanie teorii (patrz szkoła A),

• Teoretyczność powinno się postrzegać jako „praktykę myślenia” - w takim świetle, teoria przestaje być matrycą, a staje się myślą, alternatywą uzupełniającą rozumienie rzeczywistości.

C. SZKOŁA ANTYFUNDAMETALISTYCZNEGO MYŚLENIA - NAUCZYCIELE JAKO APLIKATORZY WIEDZY KULTUROWEJ

• Edukacja jako obszar wymiany doświadczeń, porównywania różnorodnych form tradycji itp., między nauczycielami a uczniami

• Możliwość eksponowania swojego punktu widzenia na lekcji

• Propozycje stopniowego zwiększania samodzielności i prywatności myślenia uczniów.

• Humanistyczne, pajdocentryczne sposoby rozumienia edukacji.

• Myślenie antyfundamentalistyczne,

• Dostrzeganie ważności poznania świata i jego aspektów (życiowego, społecznego, kulturowego)

KRYTYKA:

• Przeświadczenie, że zdolność rozumienia rzeczywistości została sprawiedliwie rozdzielona i dana ludziom,

• Brak krytycznego podejścia, subiektywny odbiór rzeczywistości,

• Uznawanie czegoś za normalne, prawdziwe, ponieważ jest „własne”, zgodne np., z danym kręgiem kulturowym (brak dystansu),

• Stereotypy (np. nauczyciel-katolik, nauczyciel-terapeuta), wywodzące się z kręgów kulturowych, określonych środowisk, zaczynają dominować, nabierając z czasem dogmatycznego znaczenia. Tak silny stereotyp narzucony uczniom, pozbawia ich, ich własnego punktu widzenia.

• Zbyt duża ufność do uznawanych społecznie wzorców myślenia, przyjmowanie ich jako oczywiste - bez głębszego, krytycznego zastanowienia,

D. SZKOŁA NEGOCJACJI - MIĘDZY FUNDAMENTALIZMEM A ANTYFUNDAMENTALIZMEM

• negocjacja wszelkich znaków i znaczeń kultury znajdujących się zarówno w wiedzy obiektywnej (naukowej, społecznej), jak i w subiektywnej (prywatnej)

• Zgoda na różnorodność stanowisk teoretycznych czyni edukację:

- miejscem negocjacji, konfrontacji, ważenia znaczeń

- miejscem tolerancji, gdzie każdy bierze odpowiedzialność za preferowany lub eliminowany punkt widzenia

- otwartość myślenia, działania

• Studenci uczą się wielości aksjomatyki,

• Odkrywanie różnorodności znaczeń wiedzy, którą posiadamy.