Anatomia układu oddechowego

Tchawica

• długość 10-12 cm, wydłuża się przy ruchach głowy i krtani

• średnica 13-22 mm, wymiar strzałkowy mniejszy o 1/4

• ruchoma

• część dolna zbacza nieco w prawo

• leży przed przełykiem

• rozdwojenie tchawicy - na wysokości linii międzygrzebieniowej (łączy grzebienie łopatek):

• II MŻ - wdech

• III MŻ - wydech

Umocowanie:

• góra: krtań

• dół:

• oskrzela

• błona oskrzelowo-wsierdziowa - do powierzchni tylnej wsierdzia, przepony

Granice:

• noworodki: C_3-4 do Th_3-4

• dorośli: C_6-7 do Th_4-5

Budowa ściany:

1. błona śluzowa

1. komórki kubkowe

2. nabłonek wielowarstwowy walcowaty migawkowy

2. struktury chrzęstne

• 16-20 chrząstek - 2/3 obwodu tchawicy, ostatnia chrząstka tworzy ostrogę tchawicy

• tylna ściana: ściana z tkanki łącznej i mięśni gładkich

Budowa rzęsek:

• mikrotubule: 9 par obwodowych i 1 para centralna

• w każdej parze: tubula A i B połączone wiązaniami neksynowymi

• tubule A posiadają ramiona dyneinowe warunkujące ruchomość rzęsek (np. zespół Kartagenera - brak ramion dyneinowych → nieruchome rzęski nabłonków, wici plemników)

Oskrzela

Oskrzela główne:

• prawe - przedłużenie tchawicy

• u dzieci - symetryczny podział tchawicy na oskrzela główne

• nabłonek wielowarstwowy walcowaty migawkowy

• płytki chrzęstne zastępują pierścienie chrzęstne tchawicy

Podział oskrzeli:

1. główne

2. płatowe

3. segmentowe

4. subsegmentowe

5. małe (generacja 7-11) - średnica 1,5-1 mm

6. oskrzeliki (generacja 12-16) - średnica <1 mm są pozbawione osłony otaczającej oskrzela, naczynia i nerwy i kontaktuje się bezpośrednio z miąższem płucnym

1. oskrzeliki końcowe (generacja 16) - z 1 oskrzelka powstaje 10 oskrzelek końcowych

7. oskrzeliki oddechowe (generacja 17-19)

8. przewody pęcherzykowe (generacja 20-21) - każdy złożony jest z około 20 pęcherzyków płucnych

9. woreczki pęcherzykowe (generacja 22) - najbardziej obwodowo leżące zespoły pęcherzyków płucnych

Część przewodząca układu oddechowego - do oskrzelików oddechowych, pokryta nabłonkiem migawkowym.

Część oddechowa - oskrzeliki oddechowe i odgałęzienia, pokryta nabłonkiem jednowarstwowym sześciennym, bez rzęsek.

Płacik pierwotny - część miąższu zaopatrywana przez przewód pęcherzykowy.

Płacik wtórny - część miąższu zaopatrywana przez oskrzelko końcowe.

Gronko płucne (acinus) - część miąższu zaopatrywana przez oskrzelko oddechowe.

Pory Kohna - pomiędzy sąsiadującymi pęcherzykami.

Połączenia Lambert - pomiędzy oskrzelkami końcowymi i pęcherzykami.

Budowa przegrody międzypęcherzykowej:

Pęcherzyki:

• średnica: 0,25 mm

• mniejsze pęcherzyki w dolnych partiach płuc - w związku z masą płuca

• powierzchnia wymiany gazowej: 100 m², w spoczynku wykorzystywana jest 1/20 tej powierzchni

• liczba pęcherzyków: 300 mln

• pneumocyty II rzędu produkują surfaktant - czynnik powierzchniowy, który pokrywa powierzchnię pneumocyty I rzędu

• surfaktant obniża napięcie powierzchniowe i utrzymuje powietrzność pęcherzyków płucnych: w trakcie wdechu pęcherzyki powiększają się, warstwa surfaktantu cienieje → ↓ zdolność do obniżania napięcia powierzchniowego → uniemożliwia zbyt duże rozdęcie; w trakcie wydechu → ↑ grubości warstwy surfaktantu → uniemożliwienie całkowitego opróżnienia pęcherzyków z powietrza

Płuca

Masa:

• prawe: 620 g

• lewe: 560 g

• łącznie 1350 g u mężczyzn, 1050 g u kobiet

Unaczynienie:

1. tętnice płucne

2. tętnice oskrzelowe

1. 2 zaopatrują płuco lewe

2. 1 zaopatruje płuco prawe

Płaty:

1. płuco prawe

1. płat górny

2. płat środkowy

3. płat dolny

2. płuco lewe

1. płat górny

2. płat dolny

Szczeliny międzypłatowe:

1. płuco prawe

1. szczelina pozioma

2. szczelina skośna

2. płuco lewe

1. szczelina skośna

Segmenty:

1. płuco prawe

1. płat górny

1. segment szczytowy

2. segment przedni

3. segment tylny

2. płat środkowy

1. segment boczny

2. segment przyśrodkowy

3. płat dolny

1. segment szczytowy

2. segment podstawny przedni

3. segment podstawny tylny

4. segment podstawny boczny

5. segment podstawny przyśrodkowy

2. płuco lewe

1. płat górny

1. segment szczytowy

2. segment przedni

3. segment tylny

2. języczek

1. segment górny

2. segment dolny

3. płat dolny

1. segment szczytowy

2. segment przedni

3. segment tylny

4. segment boczny

Korzeń płuca - struktury wnikające do wnęk:

• od tyłu do przodu:

• oskrzele

• tętnica

• żyła

• z góry na dół:

• prawa:

• oskrzele

• tętnica

• żyła

• lewa:

• tętnica

• oskrzele

• żyła

3/3

pneumocyt II

pneumocyt I

błona podstawna

błona podstawna śródbłonka

śródbłonek

światło pęcherzyka

światło pęcherzyka

---