I Karmienie naturalne dziecka.

Zalety pokarmu matki:

1. zawiera swoiste gatunkowo, niealergizujące białko;

2. zmienia się w przebiegu laktacji;

3. jest w stanie pokryć zapotrzebowanie kaloryczne dziecka do 2 rż. Optymalnie dziecko karmi się wyłącznie piersią do 6 mż, stopniowo zastępowaniem pokarm naturalny sztucznym do 10 - 12 mż. Jest to związane z ząbkowaniem dziecka. Bardzo istotne jest karmienie naturalne dzieci z alergią pokarmową, które powinny być karmione jak najdłużej w sposób naturalny.

4. zawartość mleka kobiecego

1. Białka - mleko kobiece zawiera głównie laktoglobuliny, natomiast ma mało kazeiny. Ogólna zawartość białka jest nieco mniejsza niż w mleku krowim.

2. Tłuszcze zawierają głównie łatwo przyswajalne wolne kwasy tłuszczowe. Bardzo ważna jest u dzieci obecność kwasu linolenowego w diecie, niezbędnego do syntezy galaktolipidów, w związku z czym sztuczne mieszanki wzbogaca się olejami roślinnymi. Nasycone kwasy tłuszczowe zawarte w mleku krowim mogą nie być przyswajane. Są wówczas wydalane z kałem w postaci mydeł, głównie wapniowych, co grozi niedoborem tego pierwiastka u dzieci.

3. Węglowodany mleka kobiecego to głównie laktoza, rozkładana do glukozy i galaktozy. Galaktoza jest niezbędna do syntezy galaktolipidów, związków zapewniających prawidłową mielinizację i polepszające dojrzewanie OUN (potwierdziły to badania ilorazu inteligencji u dzieci).

4. Elektrolity:

• pokarm kobiecy pokrywa w pełni zapotrzebowanie na żelazo, dostarczając go w postaci laktoferyny, związku niemetabolizowanego przez bakterie przewodu pokarmowego. W przypadku karmienia sztucznego wiele dostarczanych jonów żelaza może zostać wykorzystane przez bakterie jelitowe.

• wapnia jest w mleku kobiecym nieco mniej, niż w mleku krowim, ale optymalna proporcja jonów Ca do jonów PO₄ (2:1) umożliwia pełne wykorzystanie wapnia.

• sodu w mleku kobiecym jest 3 x mniej, a potasu jest 4 x mniej niż w mleku krowim. Dzięki temu pierwiastki te nie obciążają nadmiernie ustroju dziecka, co mogłoby się zdarzyć przy ich nadmiarze i słabej wydolności nerek. Mogło by wtedy dojść do hipernatremii i obrzęków, oraz do hiperkaliemii i zaburzeń rytmu serca. Hiperkaliemia jest jedną z przyczyn zespołu nagłej śmierci łóżeczkowej, kiedy to dziecko, wśród objawów pełnego zdrowia, jest nagle znajdowane martwe. Inną przyczyną tego zespołu może być zespół bezdechów nocnych OSA (wielokrotne, trwające zwykle 10 - 15 sek. bezdechy w czasie snu).

• Zespół bezdechów nocnych może wynikać z niedojrzałości OUN, zaburzenia mechanizmów ośrodkowych oddychania i braku odpowiedzi na hiperkapnię; z przerostu migdałków podniebiennych, dystrofii twarzowo - czaszkowej, zaburzeń nerwowo - mięśniowych i mięśniowych. Powoduje przewlekłe niedotlenienie, senność, zaburzenia myślenia, koncentracji i zahamowanie rozwoju dziecka.

1. Rozpoznanie - polisomnografia.

W mleku matki występują substancje odpowiedzialne za odporność dziecka:

• przeciwciała IgA, których stężenie jest wyższe niż w osoczu matki. „Wytapetowanie” nimi przewodu pokarmowego dziecka utrudnia przyleganie bakterii do śluzówki i sprzyja regeneracji śluzówki, np. przy zaburzeniach krążenia, które mogą prowadzić nawet do martwicy i perforacji jelit.

• specyficzne przeciwciała IgG, które również znajdują się w dużej ilości w mleku matki. Stwierdzono, że istnieje zewnętrzna stymulacja doi produkcji przeciwciał przez matkę, związana z jej kontaktem z bakteriami zasiedlającymi przewód pokarmowy dziecka.

• leukocyty, np. limfocyty i makrofagi.

• czynniki odporności nieswoistej, np. lizozym i interferon.

• laktoferyna, utrudniająca rozwój bakterii E. coli w przewodzie pokarmowym i będąca niespecyficznym czynnikiem przeciwgronkowcowym?.

• W mleku matki obecny jest czynnik bifidogenny, pobudzający rozwój prawidłowej flory bakteryjnej u noworodka. Sprzyja on rozwojowi pałeczki kwasu mlekowego, która do ustroju dziecka dostaje się w pierwszej dobie życia przez zakażenie okołoporodowe bakteriami z dróg rodnych, a namnażając się, wypiera inne bakterie. Jeżeli dziecko jest karmione sztucznie, to w jego przewodzie pokarmowym rozwija się E. coli.

• Witaminy - w mleku kobiet więcej jest witamin A i C, oraz aktywnej wit. D u kobiet z suplementacją wit. D.

• Dzieci karmione naturalnie w przyszłości mają statystycznie mniejszą zawartość cholesterolu i skłonność do otyłości oraz miażdżycy.

• Dzieci karmione naturalnie lepiej rozwijają się emocjonalnie i łatwiej przystosowują się do życia szkolnego.

• Mleko matki ma odpowiednią temperaturę, jest jałowe i tanie.

	Mleko kobiece	Mleko krowie
Białko całkowite	10 g/l	> 30 g/l
Kazeina	3,7 g/l	25 g/l
Białko serwatkowe	dużo	mało
Laktoalbuminy	3,6 g/l	2,4 g/l; obcogatunkowe
Tłuszcze	45	38
Ca/PO4	2:1 (optymalnie)	1:1
Witaminy A, C, D	dużo	mało
Laktoza	71	Ⴃ 50

Kobiety karmiące piersią w pierwszym tygodniu po porodzie stanowią ok. 20 - 30 %.

Skład mleka matki zależy od pory dnia - rano zawiera więcej białek.

Czas karmienia piersią powinien trwać do 20 min. Pod koniec karmienia wydalane są głównie tłuszcze.

Noworodek ma mały żołądek, dlatego powinien być karmiony początkowo 10 x na dobę.

Opóźnienie się laktacji może mieć miejsce u kobiet, które miały podawane gestageny w czasie ciąży, lub u kobiet rodzących przez planowane cięcie cesarskie.

Im częściej przystawia się dziecko do piersi, tym więcej wydzielanego jest mleka. Po każdorazowym karmieniu należy odciągnąć resztę mleka, pierś nie powinna pozostawać pełna i twarda, gdyż grozi to rozwojem ropnia połogowego sutka.

Siara jest to mleko wydzielane przez pierwsze3 - 4 dni laktacji. Zawiera bardzo dużo białka (zwłaszcza IgA), a mniej węglowodanów i tłuszczów w stosunku do mleka dojrzałego. Około 3 tyg. po porodzie mleko matki nabiera cech typowego mleka kobiecego.

Infekcja nie jest przeciwwskazaniem do karmienia. W przypadku rozwoju ropnia sutka można karmić drugą piersią. W czasie karmienia można podawać penicyliny. Przeciwwskazane są natomiast inne antybiotyki, cytostatyki, uderzeniowe dawki witamin oraz sole złota.

Karmienie naturalne należy ograniczać stopniowo, gdyż nagłe odstawienie wiąże się ze zwiększeniem ryzyka rozwoju nieżytów przewodu pokarmowego.

Przeciwwskazania do karmienia naturalnego ze strony dziecka:

1. choroba hemolityczna noworodków;

2. przeciwwskazania względne:

1. uszkodzenie OUN;

2. wcześniactwo;

3. wady twarzoczaszki;

4. niewydolność krążenia;

5. ciężkie infekcje, np. posocznica.

W tych przypadkach dziecko może być karmione mlekiem matki, np. przez zgłębnik.

Przeciwwskazania do karmienia naturalnego ze strony matki:

• choroby wyniszczające, np. nowotwory złośliwe, czynna gruźlica, ciężkie infekcje;

• intensywne leczenie, zwłaszcza hormonalne, lekami toksycznymi;

• niewydolność krążenia spowodowana np. chorobami układu krążenia (w II - III trymestrze wydolność krążeniowa pogarsza się zwykle o jedną klasę);

• psychozy poporodowe;

• nosicielstwo wirusa HIV, gdy dziecko jest seronegatywne;

• antygenemia HBs, -//- -//- -//- -//-;

• zapalenie gruczołu piersiowego - tylko do karmienia chorą piersią.

W 3 -im trymestrze ciąży należy kontrolować stan piersi.

Wprowadzanie pokarmów:

Wiek dziecka (mż)	Wprowadzanie pokarmów w karmieniu sztucznym	Wprowadzanie pokarmów w karmieniu naturalnym
1 - 3	wyłącznie mleko
3	tarte owoce
4	zupa jarzynowa
5	mięso gotowane	owoce, zboża bezglutenowe (lub w 6 mż)
6	żółtko, ryż na mleku	jw. + warzywa i mięso
7	kisiel mleczny, kasza kukurydziana	rosół i żółtko
9	płatki kukurydziane, sucharki i biszkopty na mleku	biszkopty
10	kisiel owocowy, lane kluski, pieczywo z szynką	zboża glutenowe i wędliny
11	twarożek	całe jajka i twarożek
12	jajecznica na parze, ziemniaki z zsiadłym mlekiem

 

Dieta dziecka do końca 1 -ego roku życia jest hipoalergizująca. Przy karmieniu mlekiem naturalnym wprowadza się pokarmy o miesiąc później.

Owoce - należy unikać truskawek i gruszek. Nie podaje się cytrusów. Z warzyw podaje się marchew, kalafiory, buraki oraz pietruszkę. Nie podaje się czosnku, cebuli, grochu i kapusty. Wprowadza się taką ilość produktu, aby zastąpiła 1 posiłek.

Od 5 mż dziecko może jeść łyżeczką.

Zapotrzebowanie na płyny wynosi ok. 140 ml/kg mc/db do 5 mż, a powyżej 5 mż 120 ml/kg mc/db . Soki owocowe można wprowadzać w 2 miesiącu życia, zaczynając od 10 - 20 ml. Najczęściej jako pierwszy podaje się sok marchwiowy. Objętość podawanych soków zwiększa się stopniowo, do 150 - 200 ml w 7 - 8 mż.

Laktovit - 0, 1, 2R??

Bebiko - 0, 1, 2R, 2GR

Żywienie niemowląt karmionych piersią:

1. 1 - 6 mż - karmienie piersią;

2. 5 mż - karmienie piersią + wyjątkowo 1 x zupa jarzynowa z kleikiem ryżowym, lub kleik ryżowy z jabłkiem, przecierem lub sokiem owocowym;

3. 6 mż - 3 - 4 x karmienie piersią + wyjątkowo 1 x zupa z 10 g mięsa lub bezglutenowy kleik, lub papka jarzynowa z mięsem, czy też sok lub przecier owocowy;

4. 7 mż - 3 - 4 x karmienie piersią + 1 x zupa jarzynowa lub rosół z mięsem (10 g) - 3 - 4 g białka + 1 x sok lub przecier owocowy;

5. 8 mż - 3 x karmienie piersią + 1 x zupa jarzynowa lub rosół z mięsem + 1 x sok lub przecier owocowy lub deser owocowy;

6. 9 mż - jw. + biszkopty bezglutenowe i chrupki kukurydziane;

7. 10 mż - wprowadzenie kolejnych mieszanek i rodzajów mleka.

Dziecko w I - szym półroczu życia powinno przybywać średnio o 700 g na miesiąc, a w II -im półroczu o ok. 500 g na miesiąc. Na żądanie karmi się dziecko w okresie noworodkowym, po czym ustala się częstość karmienia (z przerwą nocną).