Ćwiczenia 1 10.10.2007
Mgr Rabiega
Dopuszczalna 1 nieobecność
Trzeba zaliczyć opuszczone zajęcia.
Dyżur - czwartek - 15.00-16.00 - 204
Końcowe kolokwium z materiału na ćwiczeniach
Literatura:
Z. Leoński - „Nauka administracji” W-wa 2002
J. Łukasiewicz - „Zarys nauki administracji” W-wa 2004
E. Knosala, L. Zacharko, A. Matan - „Elementy nauki administracji” 2005
J. Szreniawski - „Wstęp do nauki administracji” - Lublin 2000
Red. M. Stahl - „Prawo administracyjne. Urzędy i instytucje, …. „ W-wa 2000
Definicje administracji
Def. Administracja
- podmiotowo - zespół osób lub osoby wykonujące funkcje administracyjne, organy administracyjne i inne jednostki administrujące
- przedmiotowo - aktywność zespołów osób, organów, jednostek administrujących bądź też z działalnościa państwa i innych podmiotów władzy publicznej
Def. „Wielkiej reszty”
Administracja - wszystko to co pozostaje po wyłączeniu władzy ustawodawczej i sądowniczej
Def. M. Kulesza, K. Izdebski:
Administracja publiczna to zespół działań czynności i przedsięwzięć organizatorskich i wykonawczych prowadzonych na rzecz realizacji interesu publicznego przez różne podmioty organy i instytucje na podstawie ustawy i w określonych prawem formach
Cechy administracji
Cechy administracji:
- działa na podstawie ustawy, w określonych przez prawo formach (zasada legalizmu)
- działa na rzecz realizacji interesu publicznego (w imię dobra wspólnego)
- działa w imieniu i na rachunek państwa lub innego odrębnego podmiotu władzy publicznej, któremu państwo przekazało część swojej władzy
- możność działania w formach władczych zabezpieczonych możliwością użycia przymusu państwowego
- ma charakter polityczny tzn. cele i rezultaty jej działania oceniamy w kategoriach politycznych
- jest aktywna, zwrócona na przyszłość, ma możność podejmowania działań z własnej inicjatywy (nie do wszystkich działań potrzeba wniosku obywatela np. gmina organizuje system opieki zdrowotnej)
- działanie w sposób ciągły i stabilny
- z reguły oparcie na zawodowym personelu
- ma charakter monopolistyczny tzn. działając w ramach powierzonych jej kompetencji jest wyłącznym gospodarzem danej kategorii spraw
- ma charakter bezosobowy tzn. decyzje, które wydaje administracja podaje np. w imieniu Wojewody a nie w imieniu konkretnej osoby
- nie działa dla osiągnięcia zysku
- działa na zasadzie kierownictwa i podporządkowania (w szczególności administracja państwowa)
Stosunek administracyjno-prawny - administracja ma nadrzędną pozycję
Stosunek cywilno-prawny - obie strony mają równą pozycję
Podział administracji
Ze względu na siatkę podziału terytorialnego:
a) centralna (ogólnopaństwowa)
b) terytorialna
- regionalna
- samorządowa
- wojewódzka
- rządowa (Wojewoda - przedstawiciel Rady Ministrów w województwie)
- samorządowa (Sejmik)
- lokalna
- samorządowa:
- gminna
- powiatowa
System łupów - doktryna amerykańska - w latach 50. - w momencie zmiany rządów zmieniano większość stanowisk w administracji na szczeblu państwowym i stanowym - system ten był stopniowo ograniczany z czasem. U nas przykładem tego systemu jest zmiana administracji rządowej w województwie po zmianie władzy.
Podział na:
a) Administracja ogólna - zajmuje się wszystkimi dziedzinami administracji publicznej np. Rada Ministrów zajmuje się wszystkimi dziedzinami administracji
b)specjalna - koncentruje się na danej kategorii spraw (np. minister zdrowia, inspekcja sanitarna)
Ze względu na działy prawa materialnego i gospodarczego:
- gospodarcza
- oświatowa
- akt stanu cywilnego
- … itd.
Funkcje administracji
Funkcja władcza (reglamentacyjna)
Wykonuje zadania reglamentacyjno-dystrybucyjne realizowane za pomocą władczych form działania administracji (akty administracyjne - pozwolenia, zezwolenia, koncesje)
Funkcja świadcząca, usługowa (niewładcza)
Funkcja zaspokajania podstawowych potrzeb bytowych ludności. Przejawia się w organizowaniu usług w zakresie oświaty, komunikacji, ochrony zdrowia.
Nauka administracji a prawo administracyjne
Nauka administracji - nauka o organizacji i funkcjonowaniu administracji publicznej. Istotą nauki administracji jest badanie zjawisk zachodzących w procesie administrowania od strony bardziej praktycznej. Koncentruje się na rzeczywistej administracji. Zajmuje się głównie tworzeniem cel i dyrektyw oraz takiego procesu administrowania aby osiągnąć najwyższy stopień zaspokojenia interesu publicznego (celu działania administracji publicznej). Używa metody empiryczne (analizuje funkcjonowanie Urzędu Wojewódzkiego, bada podejmowany proces decyzyjny) i wyciągając wnioski wpływa na kształtowanie prawa administracyjnego.
Nauka administracji bada:
- podział kompetencji w administracji publicznej
- problematykę kadr w administracji publicznej (zasady doboru, kształcenia, motywowania pracowników)
- problemy nadzoru i kontroli w organach administracji publicznej
- procesy decyzyjne
- problematykę kierowania w instytucjach administracji publicznej
Nauka administracji ma charakter interdyscyplinarny. Jest związana z :
- prawem administracyjnym
- socjologią (korzysta z jej metod badawczych np. ankiety, wywiady, obserwacje)
- psychologią
- teorią organizacji i zarządzania
- prakseologią (teorią sprawnego działania)
Prawo administracyjne - bada jak funkcjonuje, jakie ma zasady organizacji administracja. Stosuje metodę analityczno-prawną. Koncentruje się na materiale normatywnym.
Więzi w administracji
Od najmocniejszych do najsłabszych:
- kierownictwo
- nadzór - zawiera zarówno ocenę podmiotu podległego nadzorowi jak i możliwość kierowania dyrektyw w kierunku usunięcia rozbieżności w wyniku przeprowadzonej oceny
- kontrola - zawiera tylko możliwość oceny podmiotu kontrolowanego ale nie może wydać dyrektyw co i jak zrobić
- koordynacja - harmonizacja, ujednolicanie
- współdziałanie - dotyczy przedmiotów niezależnych od siebie, które podejmują wspólne działanie dla osiągnięcia wspólnego celu (np. dwie gminy)
P.D.
Nauczyć się poprzednich ćwiczeń.
Geneza nauki administracji, trendy rozwoju, kameraliści, policyści
3