Przyczyny zatrzymania krążenia
I.Przyczyny oddechowe:
1.Niedrożność dróg oddechowych
2.Schorzenia nerwowo-mięśniowe, np.miastenia, polineuritis
3.Odma i krwiak opłucnej
4.Aspiracja
5.Obrzęk płuc
U dzieci najczęściej przyczyną NZK jest niedotlenienie spowodowane aspiracją.
II.Przyczyny krążeniowe:
1.Zaburzenia rytmu serca
2.Choroba wieńcowa
3.Zator tętnicy płucnej
4.Kardiomiopatie
5.Tamponada osierdzia
6.Wstrząs
7.Niewydolność krążenia
III.Przyczyny związane z OUN:
1.Urazy czaszkowo-mózgowe
2.Zatrucia
3.Udar mózgu
4.Infekcje i choroby metaboliczne
5.Guzy mózgu
Kiedy proces umierania zaczyna się od zatrzymania krążenia krwi, to w ciągu kilku sekund dochodzi do ustania oddechu. Natomiast gdy pierwotną przyczyną jest zatrzymanie oddychania, to wówczas serce zatrzymuje się dopiero po kilku minutach (6-8min).
Śmierć kliniczna jest to okres 4-6min od momentu zatrzymania krążenia, w którym nie doszło do nieodwracalnych zmian w OUN.
Gdy w tym czasie zostaną podjęte odpowiednie działania, to stan ten jest odwracalny i ratowanego można zreanimować, czyli przywrócić czynność nie tylko układów oddechowego i krążenia, ale także funkcję OUN (świadomość). Natomiast po 6 min dochodzi do uszkodzenia OUN i tatowanego można ewentualnie zresuscytować, co polega na przywróceniu funkji układu oddechowego i krążenia.
Śmierć biologiczna jest to nieodwracalne ustanie czynności wszystkich komórek organizmu.
Śmierć społeczna polega na uszkodzeniu kory mózgowej przy zachowanej czynności niższych struktur OUN.
O śmierci osobniczej wg nowej zmodyfikowanej definicji mówimy w przypadku wystąpienia śmierci pnia mózgu.
Objawy zatrzymania krążenia:
1.Utrata przytomności (po 5-8 s od zatrzymania krążenia)
2.Brak oddechu (po 45 s od zatrzymania krążenia)
3.Brak tętna na dużych tętnicach
4.Źrenice szerokie, bez reakcji na światło
5.Szare lub szaro-sine zabarwienie powłok
6.Obniżenie lub brak napięcia mięśniowego
Resuscytacja krążeniowo-oddechowa - algorytmy
I.Resuscytacja dorosłego (powyżej 8 roku życia)
A - Airway (drogi oddechowe)
A.1. Sprawdzenie przytomności
A.2. Wezwanie pomocy (call first)
A.3. Ułożenie na plecach
A.4. Udrożnienie dróg oddechowych
(-odgięcie głowy ku tyłowi z uniesieniem żuchwy
-wysunięcie żuchwy ku przodowi z równoczesnym jej uniesieniem)
B - Breathing (oddychanie)
B.1. Sprawdzenie oddechu
(-wysłuchanie szmeru oddechowego
-wyczuwanie na swoim policzku ruchu powietrza
-obserwacja ruchów klatki piersiowej
-sprawdzanie oddechu powinno trwać do 10 s)
B.2. Jeśli brak oddechu to wykonanie 2 wdechów
(-każdy z wdechów powinien trwać 1,5-2s
-metoda usta-usta, usta-nos, usta-stomia)
C - Circulation (krążenia)
C.1. Sprawdzenie tętna
(-tętno bada się przez 10s)
C.2. Jeżeli nie ma tętna to można wykonać uderzenie przedsercowe i należy rozpocząć zewnętrzny masaż serca (częstość 100/min, głębokość 4-5cm)
(-uderzenie przedsercowe pięścią z wysokości 30-40s)
-jeżeli resuscytację prowadzi laik, to nie sprawdza tętna tylko oznaki krążenia-ruchy oddechowe, połykanie, poruszanie kończynami, zabarwienie)
Resuscytacja dziecka (1-8 lat)
A - Airway (drogi oddechowe)
A.1. Sprawdzenie przytomności
A.2. Wezwanie pomocy (call fast)
A.3. Ułożenie na plecach
A.4. Udrożnienie dróg oddechowych
(-odgięcie głowy ku tyłowi z uniesieniem żuchwy-pozycja węszenia
-wysunięcie żuchwy ku przodowi z równoczesnym jej uniesieniem
-usunięcie ciała obcego)
B - Breathing (oddychanie)
B.1. Sprawdzenie oddechu
(-wysłuchanie szmeru oddechowego
-wyczuwanie na swoim policzku ruchu powietrza
-obserwacja ruchów klatki piersiowej
-sprawdzanie oddechu powinno trwać do 10 s)
B.2. Jeśli brak oddechu to wykonanie 2 wdechów
(-każdy z wdechów powinien trwać 1,5-2s
-metoda usta-usta, usta-nos, usta-stomia)
C - Circulation (krążenia)
C.1. Sprawdzenie tętna
(-tętno bada się przez 10s)
C.2. Jeżeli nie ma tętna to należy rozpocząć zewnętrzny masaż serca (częstość 100/min, głębokość 2,5-3,8cm, cykl 5:1, w ciągu 1min 20 cykli)
-jeżeli resuscytację prowadzi laik, to nie sprawdza tętna tylko oznaki krążenia-ruchy oddechowe, połykanie, poruszanie kończynami, zabarwienie)
Resuscytacja niemowlęcia (do 1-go roku życia)
A - Airway (drogi oddechowe)
A.1. Sprawdzenie przytomności (uderzenie w stópkę, obserwacja grymasów)
A.2. Wezwanie pomocy (call fast)
A.3. Ułożenie na plecach
A.4. Udrożnienie dróg oddechowych
(-odgięcie głowy ku tyłowi z uniesieniem żuchwy - pozycja węszenia
-wysunięcie żuchwy ku przodowi z równoczesnym jej uniesieniem)
B - Breathing (oddychanie)
B.1. Sprawdzenie oddechu
(-wysłuchanie szmeru oddechowego
-wyczuwanie na swoim policzku ruchu powietrza
-obserwacja ruchów klatki piersiowej
-sprawdzanie oddechu powinno trwać do 10 s)
B.2. Jeśli brak oddechu to wykonanie 2 wdechów
(-wersja zachodnio-europejska 5 wdechów, wdech 1-1,5s, objętość jamy ustnej ratownika)
-metoda usta-usta-nos, usta-nos)
C - Circulation (krążenia)
C.1. Sprawdzenie tętna (na tętnicy ramiennej)
(-tętno bada się przez 10s)
C.2. Jeżeli u niemowlęcia nie ma tętna to należy rozpocząć zewnętrzny masaż serca (częstość uciśnięć powyżej 100/min, 1,5-2cm, cykl 5:1, 20 cykli na min.)
(-za pomocą dwóch kciuków lub palców 1cm poniżej linii międzysutkowej
-jeżeli resuscytację prowadzi laik, to nie sprawdza tętna tylko oznaki krążenia)
Skuteczność prowadzenia czynności resuscytacyjnych
1.Często pierwszym objawem jest zmiana zabarwienia skóry z sinej na różową
2.Zwężenie źrenic
3.Przywrócenie czynności serca
4.Powrót czynności oddechowej
Czas prowadzenia resuscytacji
1.Do momentu przyjazdu karetki pogotowia
2.Poszkodowany zaczyna oddychać i powraca czynność układu krążenia
3.Ratownik opadnie z sił i dłuższe prowadzenie resuscytacji przez niego jest niemożliwe
Powikłania resuscytacji
1.Związane z wentylacją:
-wdmuchnięcie powietrza zbyt gwałtowne, nadmuchanie żołądka, wymioty
-zapobieganie - rękoczyn Sellicka
2.Związane z masażem serca:
-złamanie mostka
-złamania żeber, oderwanie od mostka
-uszkodzenie opłucnej
-uszkodzenie naczyń
-uszkodzenie płuca
-uraz wątroby i śledziony
-złamania kości, zator tłuszczowy