Prawo administracyjne

- Materialne to np. prawo budowlane , wodne , przepisy dotyczące wydania licencji , pozwolenia na broń , czy wymeldowania osoby z urzędu Jest to wiele działów prawa , które regulują różne sprawy ludzkie , cechujące się tym iż kończą się wydaniem decyzji lub zaświadczenia .W dalszej części nie będziemy zajmować się prawem administracyjnym materialnym . Wspominamy o nim dlatego , aby odpowiadając na pytania z tej części myśleć o swoim przykładzie z życia , który znamy.

-Postępowanie administracyjne to tzw. procedura , czyli zasady postępowania, które są jednakowe we wszystkich (mimo iż tak różnych) sprawach administracyjnych . Zasady te określa Kodeks postępowania administracyjnego ( kpa).Pamiętajmy: kpa nie dotyczy spraw podatkowym nawet jeżeli podatek określa gmina ( np. od nieruchomości, od psów). Do podatków stosuje się odrębna grupę przepisów - tzw. Ordynację podatkową. Urzędnik w postępowaniu administracyjnym nazywa się organem , a my jako petent nazywamy się stroną.

a/ strona w postępowaniu administracyjnym

Definicja strony - to każdy czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie lub kto żąda czynności organu z uwagi na swój interes prawny lub obowiązek. Nasz interes lub obowiązek (uzyskanie licencji, pozwolenia na broń , zgody na imprezę masową ).Strona może być : osoba fizyczna , osoba prawna , organizacja społeczna , jeżeli rodzaj sprawy należy do jej zadań statutowych np. związek wędkarski może występować w indywidualnej sprawie wędkarza, a PCK w sprawach z zakresu opieki społecznej . Strona może działać sama lub przez pełnomocnika.

b/organ administracyjny - to każdy organ instytucja, organizacja, urząd, jeżeli jest uprawniony do wydania decyzji administracyjnej .

I. Rodzaje postępowań administracyjnych :

a/ uproszczona procedura administracyjna -to tak która kończy się wydaniem zaświadczenia np. o zarobkach , o niekaralności , o stanie majątkowym . Zaświadczenie tym różni się od decyzji, że nie tworzy ono nowego stanu prawnego (np. pracownik ochrony bez licencji, a po wydaniu decyzji, pracownik ochrony z licencją ). Zaświadczenie potwierdza tylko to co organ ma w rejestrach , kartotekach. Jeżeli by organ nie chciał nam go wydać to winien wydać

postanowienie , na które możemy złożyć zażalenie w ciągu 7 dni do organu nadrzędnego na ta instytucją.

b/postępowanie ogólne ( zwyczajne) - zakończone wydaniem decyzji administracyjnej. Wszczęcie postępowania nie wymaga żadnej szczególnej formy. Następuje przez złożenie wniosku , podania lub z urzędu (np. o cofnięcie licencji)

II. Zasady postępowania :

• zasada pisemności - tzn. sprawy należy załatwiać w formie pisemnej . Organ nie może powołać się w decyzji na cos co nie jest zapisane .Największą moc dowodową ma protokół gdyż jest podpisany przez strony. Protokołu wymaga zeznania świadka , wyjaśniania strony, oględziny , wizja lokalna. W pozostałym zakresie wystarczy, notatka urzędnika, czy zapisek urzędowy.

• zasada praworządności - tzn. organy orzekają na podstawie przepisu prawa. Przepis prawa jest zacytowany na początku w każdej decyzji , a jeżeli jest uzasadnienie również w uzasadnieniu . Przepis musi być właściwie zinterpretowany

-dążenie do ugodowego załatwiania spraw - zwłaszcza w sprawach spornych np. sąsiedzkich. Ugoda to inaczej wzajemne ustępstwo. Ugoda ma taka samą moc jak decyzja administracyjna. Jeżeli strony doszły do ugody -łatwiej ją wykonać - nie potrzeba przymusu administracyjnego.

• czynnego udziału stron w postępowaniu -strony maja prawo brać udział w postępowaniu ( nie muszą lecz mogą ) tzn. składać wnioski dowodowe , uczestniczyć w czynnościach przesłuchania świadka i innych prowadzonych przez organ .Stąd cały rozdział kpa dotyczący doręczeń ( do rąk własnych , dorosłego domownika , doręczenie zastępcze ) .Aby z tego prawa korzystać należy podać adres dla doręczeń (np. adres zamieszkania) na początku postępowania i samemu dbać aby go uaktualniać . Jeżeli tego nie zrobimy , to pismo wysłane pod ostatnio podanym adresem uważa się za doręczone.

• uwzględniania słusznego interesu społecznego i słusznego interesu obywatela .Zasady te czasem stoją w sprzeczności np. decyzja starosty o wysadzeniu wału w czasie powodzi.

• obowiązku udzielania informacji faktycznej i prawnej i pogłębiania zaufania do organów państwa, -jest to nieliczny wyjątek w prawie, gdzie od organu dowiemy się co w sprawie należy uzupełnić , jak o tym mówią przepisy (nie odeślą nas do prawnika)

• dwuinstancyjności- od decyzji wydanej w I instancji zawsze służy nam odwołanie do wskazanego w decyzji organu U instancji .Dodatkowo jeszcze na prawidłowością czuwa sądownictwo administracyjne ( wojewódzkie sądy administracyjne i Naczelny sąd administracyjny).

• trwałości decyzji administracyjnej- tzn decyzja prawomocna jest ostateczna . Tylko w wypadkach nadzwyczajnych , wskazanych w ustawie można ja uchylić (wznowienie posterowania, stwierdzenie nieważności decyzji).

III. Decyzja - jej części składowe i możliwość jej wzruszenia -każda decyzja zawiera :oznaczenie organu i stron, datę wydania ,podstawę prawna i treść rozstrzygnięcia oraz pouczenie dotyczące odwołania. Każda decyzja powinna mieć uzasadnienie, chyba że jest ona w całości zgodna z żądaniem trony np. występuję o licencje - otrzymuję licencję. Decyzje doręcza się lub ogłasza stronom, które mają 14 dni na złożenie odwołania . Po tym czasie staje się ona prawomocna. Decyzji, która wymaga natychmiastowego wykonania np. dot. powodzi nadaje się rygor natychmiastowej wykonalności ( nie oznacza to że nie można się od niej odwołać -jeżeli ja uchyla przysługuje nam odszkodowanie). Jeżeli spraw kończy się postanowieniem to przysługuje nań zażalenie w terminie 7 dni.

IV . Odwołanie — od decyzji wydanej w I instancji służy odwołanie do II
instancji w ciągu 14 dni od daty doręczenia lub ogłoszenia decyzji. Odwołanie nie
wymaga szczegółowego uzasadnienia. Wystarczy napisać iż jest się
niezadowolonym z treści decyzji.

V . Stwierdzenie nieważności decyzji -tylko w sytuacjach nadzwyczajnych
jak np. decyzję wydał niewłaściwy organ (licencje wydał Komendant Komisariatu),
bez podstawy prawnej , sprawa już została w przeszłości rozstrzygnięta , decyzję
skierowano do osoby nie będącej strona w sprawie, w razie wykonania wywołałaby
czyn zagrożony karą , jest i była niewykonalna. Właściwym do stwierdzenia
nieważności jest organ wyższego stopnia.

VI . Wznowienie postępowania -w sprawach zakończonych decyzja
ostateczną tylko gdy: dowody okazały się fałszywe (np. kupione na targu
świadectwo ukończenia szkoły średniej do licencji ) , decyzje wydano w wyniku
przestępstwa (np. pod przymusem) ,została wydana przez osobę podlegającą
wyłączeniu ( np. przez współmałżonka ), wyszły na jaw nowe istotne dla sprawy
okoliczności faktyczne (np. w sprawie o najem lokalu odnalazły się stare akty
własności nieruchomości ) , strona bez winy nie brała udziału w postępowaniu (
organ zapomniał ja powiadomić ) czy decyzje wydano bez wymaganego prawem
stanowiska innego organu (np. zgodę na imprezę masowa bez opinii policji). Jeżeli w
formie postanowienia postępowanie zostanie wznowione to toczy się sprawa od
początku.

VII. Sądownictwo administracyjne.

Sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej. Obejmuje ono przede wszystkim orzekanie na podstawie złożonych skarg na decyzje administracyjne. WI instancji orzekają wojewódzkie sądy administracyjne. Skargę można wnieść po wyczerpaniu środków zaskarżenia (odwołanie) w terminie 30 dni od doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie (prawomocnej decyzji).Naczelny Sąd Administracyjny rozpatruje odwołania od orzeczeń wojewódzkich sądów administracyjnych.

Opracowała: podinsp. mgr Bogusława Bizoń

---