Ewelina Tobolak - Ignatowska
Klasa I SPTR
Semestr I
Rok szkolny: 2007/08
Nauczyciel: Wasilewski.
Praca kontrolna
z produkcji zwierzęcej
Temat: Znaczenie i skład chemiczny pasz.
Znaczenie pasz gospodarczych dla zwierząt.
Od właściwego żywienia zwierząt zależy ich rozwój, zdrowie, płodność i produkcyjność.
Powiązania z dziedzicznością. Przez prawidłowe żywienie można wpływać na rozwój komórek somatycznych, wyzwalających korzystne cechy dziedziczne warunkowane genami, przy złych warunkach i złym żywieniu cechy te często się w ogóle nie ujawniają.
Budowa i wzrost. Słabe żywienie hamuje wzrost, a równocześnie zmienia pokrój zwierzęcia. Ważne jest prawidłowe żywienie zwierząt młodych, ponieważ w tym etapie rozwoju, zwierzę potrzebuje dużo energii, aby dobrze się rozwinęły, a pyzatym wpływa na jego przyszłą produkcyjność i szybkość osiągnięcia właściwej wagi.
Rozrodczość. Wskutek nieprawidłowego żywienia obniża się zdolność do zapłodnienia, zmniejsza się liczba urodzonych młodych, liczba miotów w roku oraz liczba składanych jaj. Przez właściwe żywienie wpływamy na ilość miotu i na zdrowie potomstwa.
Produkcyjność. Dzięki karmieniu zwierząt odpowiednią ilością paszy i bogatą w składniki odżywcze wpływamy na wydajność, czyli ilość wydawanego mleka, jaj, itp.
Zdrowie. Podając bogatą paszę w odpowiednich ilościach, wpływamy na zdrowie zwierząt, ich odporność i przebieg wszystkich niezbędnych procesów życiowych.
Skład chemiczny pasz
woda - zawartość wody w paszach waha się od 5 do 95%. Warunkuje ona prawidłową przemianę materii: jako rozpuszczalnik wielu składników pokarmowych bierze udział w trawieniu i rozprowadzaniu ich w organizmie oraz w wydalaniu produktów przemiany materii. Dzięki parowaniu wody przez skórę i płuca organizm może pozbywać nadmiar ciepła i utrzymać ciepłotę organizmu na stałym poziomie. Zależnie od zawartości wody dzielimy pasze na suche i soczyste. Najwięcej wody zawierają produkty uboczne przemysłu rolnego ( np. wywar i świeże wysłodki buraczane), a najmniej pasze objętościowe suche i treściwe - poniżej 15%. Nadmiar wody w paszach powoduje uniemożliwia zwierzętom pobranie potrzebnej jej ilości składników pokarmowych, a poza tym utrudnione jest jej przechowywanie, przyśpiesza psucie.
sucha masa - stanowią ją związki organiczne i nieorganiczne ( popiół surowy). Zawartość suchej masy bada się, susząc przez kilka godzin próbkę paszy w temperaturze 105 oC.
związki nieorganiczne - zwane są też solami lub związkami mineralnymi, a także popiołem surowym, ponieważ po spaleniu próbki paszy lub tkanek zwierzęcych pozostaje popiół zawierający różne składniki mineralne. Odgrywają one ważną rolę w wielu procesach zachodzących w organizmie. Przede wszystkim wszystkie wchodzą w skład układu kostnego, w mniejszej ilości w skład mięśni, krwi i płynów ustrojowych. Ich obecność jest niezbędna do wielu reakcji w organizmie, aby mógł on prawidłowo funkcjonować.
Związki mineralne dzieli się na dwie grupy. Te które występują w organizmie w większych ilościach, nazywane są makroelementami (wapń, fosfor, potas, sód, magnez, chlor i siarka) i te co są w bardzo małych ilościach, niekiedy śladowych ilościach - mikroelementami (żelazo, kobalt, miedź, mangan, cynk, jod, molibden, selen). Źródłem składników mineralnych są przede wszystkim pasze pochodzenia roślinnego, stanowiące podstawę żywienia zwierzęcego, a pyzatym także pasze pochodzenia zwierzęcego i mineralne. Zawartość składników mineralnych w paszach a dużej mierze zależy od zasobności w nie gleby, na których uprawiano rośliny. Znaczna ilość wapnia znajduje się w sianie, zwłaszcza z roślin motylkowych, jak lucerna, koniczyna, seradela. Natomiast fosforu dużo jest w ziarnach zbóż i otrębach. Wapń i fosfor należą do najważniejszych makroelementów. Niedobór tych składników, zawłaszcz u młodych zwierząt, powoduje nieprawidłowy rozwój kości i schorzenie zwane krzywicą.
związki organiczne - w skład związków organicznych wchodzą związki azotowe, czyli tak zwane białko ogólne i związki bezazotowe - tłuszcze i węglowodany. Odrębną grupę stanowią witaminy.
związki azotowe - są nazywane powszechnie białkami ogólnymi, obejmują białko właściwe i związki azotowe niebiałkowe, które zawierają azot, ale nie są białkami.
Białko zbudowane jest prostych związków zwanych aminokwasami. Największe różnice występują między białkiem zwierzęcym a roślinnym, które nie zawierają wszystkich potrzebnych zwierzętom aminokwasów.
Rozróżniamy białka proste, przy których rozpadzie otrzymuje się jedynie aminokwasy i białka złożone (proteidy) które oprócz aminokwasów składa się z innych związków np. kwasu foliowego, kwasu nukleinowego i innych. Białka proste można podzielić na dwie mniejsze grupy: białka globularne - sferopoteiny (są rozpuszczalne w wodnych układach) i białka strukturalne - skleropoteiny ( są nierozpuszczalne w wodzie, słabych kwasach i zasadach, występujące w ustrojach zawsze w stanie stałym).
Białko jest głównym składnikiem budulcowym wszystkich komórek organicznych, wchodzi też w skład takich produktów jaj mleko czy jaja. Zajmują one w żywieniu szczególne miejsce, ponieważ nie można ich zastąpić żadnym innym składnikiem.
Związki azotowe niebiałkowe występują w paszach obok białek. Najeżą do nich: amidy, aminokwasy, glikozydy, alkaloidy, azotany, sole amonowe i inne. Związków tych jest więcej w młodych zielonkach, kiszonkach i okopowych, wraz z wiekiem roślin ilość ich się zmniejsza.
związki bezazotowe
węglowodany - dzieli się w paszach na dwie grupy: związki bezazotowe wyciągowe i włókno surowe.
Związki bezazotowe wyciągowe są węglowodany łatwiej strawne niż włókno - przede wszystkim skrobia oraz cukry (glukoza, fruktoza, sacharoza). W paszach roślinnych występuje głównie skrobia, najwięcej jest w ziarnie (50 - 70%), następnie w Bocheniach i bulwach (np. ziemniakach 15 - 23%). Z cukrów w młodych roślinach występuje glukoza, w burakach cukrowych sacharoza, a w mleku cukier mlekowy laktoza. Skrobia i cukry pasz są głównym źródłem energii dla zwierząt, a pyzatym węglowodany przerabiane są na tłuszcz.
W skład włókna surowego wchodzą: celuloza (błonnik) , hemicelulozy, lignina. Najwięcej włókna znajduje się w łodygach roślin. Słoma, plewy i siano zawiera do 45% włókna, ziarno zbóż - 11%. Włókno jest składnikiem w bardzo małym stopniu trawione przez zwierzęta. Pewna ilość włókna w dawce pokarmowej jest jednak niezbędna, ponieważ wzmaga ono ruch robaczkowe jelit, nadaje treści pokarmowej pożądaną konsystencję oraz dzięki wypełnieniu przewodu pokarmowego wywołuje u zwierząt uczucie sytości.
tłuszcze - zalicza się do nich szereg substancji, które cechuje rozpuszczalność w eterze. Zbudowane są z glicerolu i wyższych kwasów tłuszczowych. Zwykłe tłuszcze roślinne zawierają więcej kwasów tłuszczowych nienasyconych i mają konsystencję płynną, natomiast w tłuszczach zwierzęcych jest dużo kwasów tłuszczonych nasyconych i maja konsystencje stałą. Tłuszcze zawierają dwa razy więcej energii niż białka. Szczególnie zwierzęta młode, szybko rosnące, powinny otrzymywać pewną ilość tłuszczu w dziennej dawce pokarmowej, ponieważ mają mało pojemny przewód pokarmowy, a wysokie zapotrzebowanie energetyczne. W tłuszczach są rozpuszczalne witaminy A, D, E i K. zawiera również niezbędne kwasy tłuszczowe, które nie mogą być wytworzone w organizmie zwierzęcym.
witaminy - są związkami organicznymi, które nie stanowią materiału budulcowego i nie dostarczają energii n dla organizmu, ale są niezbędne jako regulator wielu procesów życiowych, takich jak wzrost, płodność odporność na choroby i inne. Witamin przeważnie są dostarczane w paszy, ale niektóre (np. witamina B) są wytwarzane w organizmie zwierzęcym. Niedobór witamin powoduje liczne schorzenia, ogólnie nazywane awitaminozami. Witaminy dzielimy na rozpuszczalne w tłuszczach i rozpuszczalne w wodzie - szereg witamin grupy B i witaminy C.
Witamina A jest nazywana witaminą wzrostu, ponieważ ma duży wpływ na wzrost organizmu, a także prawidłowy przebieg procesów rozrodczych. Niedobór powoduje łuszczenie się narządów nabłonka błon śluzowych w narządach oddechowych, rozrodczych i w przewodzie pokarmowym. Najwięcej zawierają jej zielonki, marchewka czerwona i żółta, susz z zielonek, brukiem.
Witamina D tworzy się w skórze zwierząt z prowitaminy pod wpływem bezpośredniego działania promieni słonecznych. Reguluje ona wchłanianie wapnia i fosforu i dzięki temu wpływa na prawidłowy rozwój kośćca. Niedobór jej powoduje schorzenie nazywane krzywicą.
Witamina E spełnia ona ważną role w procesie rozmnażania jej niedobór powoduje u samic nieprawidłowy przebieg ciąży, u samców niepłodność. Znajduje się ona w ziarnach zbóż, zwłaszcza skiełkowanych i zielonkach, szczególnie z lucerny.
Witamina K ma duży wpływ na krzepliwość krwi.
Witaminy grupy B maja wpływ na wzrost organizmu, a ich niedobór powoduje najczęściej zaburzenia nerwowe, niedowład mięśni, zmniejszenie płodności, niedokrwistość. Występuje w drożdżach i sianie.
Witamina C Jest ona bardzo rozpowszechniona w przyrodzie, występuje w e wszystkich paszach.