W zależności od tego jaką funkcję ma spełniać opatrunek, rozróżnia się opatrunki osłaniające, uciskowe oraz unieruchamiające.
Bandażując należy posługiwać się czystymi, wyjałowionymi materiałami opatrunkowymi. Miejsca zranienia należy odsłonić, zdejmując lub rozpruwając w szwach odzież. Poszkodowanego trzeba ułożyć w wygodnej pozycji, stanąć twarzą do miejsca zranienia i obserwować jego twarz. Opatrując kończyny, należy je unieść nieco w górę i podeprzeć w pozycji, jaką chcemy otrzymać po bandażowaniu. Na ranę nakłada się jałowy opatrunek z gazy.
Bandaż trzyma się główką do góry w prawej ręce i wykonuje obwoje zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Rozpoczyna się obwojem kolistym nad lub pod miejscem zranienia, rozwijając opaskę w miarę bandażowania. Stykające się powierzchnie uszkodzonej skóry należy rozdzielić opatrunkami z gazy. Trzeba się starać tak nałożyć obwoje, aby ściśle przylegały do opatrunku i ciała poszkodowanego. Zbyt luźne spowodują zsunięcie się opatrunku, natomiast zbyt ścisłe upośledzenie krążenia, które łatwo rozpoznać po zsinieniu, obrzęku i drętwieniu kończyn. Koniec bandaża przymocowuje się przylepcem, haczykową zapinka lub agrafką. Trzeba dbać o to, aby obwoje były równe, trwałe i elastyczne.
Rodzaje obwojów:
- obwój kolisty - to taki, gdy każda następna warstwa pokrywa w całości warstwę poprzednią. Obwojem tym rozpoczyna się każdy rodzaj opatrunku. Można go zastosować do małych zranień. Obwój kolisty jest wykorzystywany również w opatrunku uciskowym. Bezpośrednio na ranę kładzie się jałową gazę i przymocowuje ją koliście, następnie kładzie się tampon ze zwiniętego płótna, bandaża lub gładki twardy klocek i ściśle zawija się obwojem kolistym.
- obwój wężowy - charakteryzuje się tym, że poszczególne zwoje bandaża układa się ukośnie, a pomiędzy nimi jest widoczna wolna przestrzeń. Służy do przymocowywania opatrunku lub kończyny do przedmiotu stabilizującego.
- obwój śrubowy - to taki, przy którym każda warstwa następna pokrywa w 2/3 warstwę poprzednia. Obwoje układane są ukośnie. Wykonuje się go na częściach prostych kończyn.
- obwoj śrubowy zaginany - jest wykonywany jako obwój śrubowy, z tym, że w polowie wykonywanego obwoju opaskę zagina się, przytrzymuje kciukiem i sprowadza w dół. Obwój ten jest ścisły i nadaje się do przytrzymywania opatrunków o grubej warstwie.
- obwój kłosowy - rozpoczyna się obwojem kolistym i prowadzi opaskę ukośnie po stronie nałożonego opatrunku. Następnie prowadzi się go koliście po stronie przeciwnej do zranienia na kończynie i ponownie sprowadza się w dół ukośnie do punktu wyjścia ( nieco wyżej od poprzedniego zwoju). Obwoje pokrywają się w 2/3 szerokości bandaża i ściśle przylegają do skóry poszkodowanego. W miejscu zranienia pojawia się charakterystyczny kłos.
Obwój kłosowy ósemkowy polega na wykonaniu obwojów wokół dwóch osi, tworząc charakterystyczny kłos w miejscu zranienia. Obwoje pokrywają się w 2/3 opaski. Wykonując opatrunek, kreśli się nieregularną ósemkę.
Obwoje kłosowe, śrubowe i śrubowe zaginane mogą być wstępujące, jeżeli rozpoczyna się je na niżej usytuowanej części ciała i prowadzi opatrunek ku górze. Lub zstępujące, prowadzone w kierunku odwrotnym.
- obwój żołwiowy - może być zbieżny, jeżeli obwoje zbiegają się lub rozbieżny, jeżeli
rozbiegają się w stawie. Jeżeli rozpoczyna się opatrunkiem kolistym powyżej ( lub poniżej) stawu, to jest to opatrunek zbieżny. Zwoje prowadzi się, przechodząc po wewnętrznej stronie stawu, i obwija kończynę poniżej (lub powyżej ) stawu. Następnie obwoje prowadzi się skośnie od zewnątrz ku środkowi poniżej obwojów początkowych. Zakończenie opatrunku wypada na środku stawu, czyli dokładnie na łokciu, kolanie i pięcie. W opatrunku rozbieżnym rozpoczyna się obwojami kolistymi prowadzonymi przez środek lekko zgiętego łokcia (kolana). Następnie zwoje prowadzi się, oddalając się od stawu na zmianę powyżej i poniżej zwojów początkowych i kończy obwojem kolistym na ramieniu lub przedramieniu ( udzie lub podudziu, nad piętą lub na grzbiecie stopy).
- obwój dwugłowy - polega na wykorzystaniu dwóch bandaży lub jednego zwiniętego w rulon z dwóch stron. Wykorzystuje się go do wykonania opatrunku głowy, zwanego czapką Hipokratesa ( mitra).
- obwój trójosiowy - (wokół trzech osi) stosuje się w trakcie wykonywania opatrunku stawu barkowego Dessaulta oraz opatrunku głowy- uździenicy.
- obwoje gwiaździste- służą do wykonania gwiazdy poziomej ( pionowej) grzbietu lub piersi.
- obwoje procowe - służą do przytrzymywania opatrunku nosa lub brody. Z bandaża szerokości 6-8 cm odcina się odcinek długości 80-100 cm . Końcówki rozcina się, zostawiając w środku mały prostokąt, którym przytrzymuje się opatrunek brody (nosa). Końcówki dolne kieruje się ku górze i wiąże na ciemieniu. Końcówki górne prowadzi się do dołu na kark, gdzie krzyżuje się je ( lub wiąże) i wiąże na czole.
Opatrunek można te wykonać za pomocą chusty trójkątnej. Najczęściej używa się chusty rozłożonej lub złożonej dwu- i trzykrotnie wzdłuż długiej krawędzi czyli podstawy chusty. Chustę rozłożoną stosuje się do wykonania dużego temblaka, umocowania opatrunków na głowie i niemal na każdej części ciała. Złożonej dwukrotnie używa się do wykonania temblaka małego, unieruchomienia kończyn, do zamocowania łubków i dużych opatrunków. Złożona trzykrotnie może służyć do umocowania małych opatrunków, tamowania krwawień, wykonywania opaski uciskowej. Stosując chustę trójkątną, trzeba uważać, aby węzły nie znalazły się bezpośrednio nad raną, w bliskim jej sąsiedztwie lub w miejscu, gdzie mogłyby wywierać bolesny ucisk. Każdą część ciała można opatrzyć wykorzystując chustę trójkątną, która w udzielaniu pierwszej pomocy jest środkiem opatrunkowym o wielorakim zastosowaniu.
|
1.Złamanie: Przerwanie ciągłości tkanki kostnej w wyniku urazu mechanicznego lub w wyniku procesu chorobotwórczego.
Wielołamowe ( kość łamie się na wiele części)
3.Czynności przy złamaniu ręki:
Zabezpieczyć miejsce wypadku
Założyć opatrunek przy złamaniu otwartym
Przymocować rękę na temblaku , wcześniej usztywnić ją
4.Złamanie kończyn dolnych:
Zamknięte z przemieszczeniem
Ułożyć rękę w poprzek klatki piersiowej aby sięgała do przeciwległego obojczyka. Założyć temblak.
Ból przy oddychaniu. Przyciskanie złamanych żeber przynosi ulgę pod kolana podłożyć zrulowany koc.
Uszkodzeniom miednicy mogą towarzyszyć uszkodzenia tkanek narządów wewnętrznych, szczególnie pęcherza i dróg moczowych.
8. Skręcenie: krótkotrwałe przemieszczenie powierzchni stawowych kości wewnętrznych stawu.
9.Zwichnięcie: stałe przemieszczenie powierzchni stawowej kości wewnętrznej stawu.
Uderzenie tępym narzędziem
-jeśli jest nieprzytomny -pozycja boczna ustalona
-jeśli jest przytomny - pozycja półleżąca na boku z uniesionym tułowiem
2. Wstrząs - zespół zaburzeń ogólnoustrojowych powstały z powodu niedotlenienia tkanek w skutek niedostatecznego przepływu krwi. Zaburzenie funkcjonowania całego organizmu.
Po krwotoczny- utrata krwi krążącej
Pourazowy - utrata krwi i osocza
Poparzeniowy - utrata osocza i rozległe oparzenia
Kriogenny- zaburzenia pracy serca
Neuropochodny- pod wpływem impulsów nerwowych
4.Otwarte złamania czaszkowo - mózgowe
Dochodzi tutaj do uszkodzenia skóry , kości czaszki i mózgu
Miękki galaretowaty obrzęk lub wgłębienie na owłosionej części głowy
Należy ułożyć w sposób stabilny na boku z uniesionym tułowiem.
Ranę przykrywamy luźno suchym opatrunkiem nie tamujemy.
Uskok lub skręcenie prawidłowej krzywizny kręgosłupa
Utrata kontroli ruchu kończyn
Zaburzenia w oddawaniu moczu
Kołnierz usztywniający na szyje i pod lędźwie , kostki i kolana. Podkładamy większą tkaninę pod głowę . Zabezpieczyć przed poruszeniem , sprawdzić czynności życiowe i wezwać pogotowie.
1.Poparzenia -powstają na skutek suchego ciepła , substancji żrących , gorących par i cieczy. Wyróżniamy IV stopnie oparzeń :
I stopnia - zaczerwienienie skóry , powierzchniowe , nie powoduje uszkodzenia skóry i goi się po kilku dniach.
II stopnia- występują pęcherze , uszkodzeniu ulega część warstwy skóry i ścianki naczyń krwionośnych .
III stopnia- martwica skóry na całej grubości , skóra blednie , niektóre tkanki robią się śnieżno białe , bywają też brunatno czarne
IV stopnia- zwęglenie , martwica skóry i tkane położonych częściej.
Odizolowanie od czynnika parzącego
Schłodzić oparzona część wodą ok. 20min
Zakładamy opatrunek osłonowy z czystej tkaniny
Ustawiamy w pozycji półsiedzącej i wzywamy pomoc
3.Odmrożenie: Wyróżniamy IV stopnie:
I stopnia- pojawia się piekący ból , blada skóra , ból ten często mija , zdrętwiała.
II stopnia - pojawia się obrzęk i ból , zmienia się kolor na czerwony.
III stopnia- kolor niebiesko- czarny lub sinawo- purpurowy .Tkanki obumierają . Poszkodowany nie czuje bólu.
IV stopnia- następuje całkowite odmarznięcie ciała (tkanek)
Przyczyny : Przyczyny odmrożeń to przede wszystkim mokre ubranie, niska temperatura, wiatr. Stan po spożyciu alkoholu. Jak wcześniej mieliśmy odmrożenie.
2.Odmrożenia dotyczą najczęściej:
Staramy się ogrzać własnym ciałem
Stopniowe ogrzewanie wodą
1.Rodzaje oparzeń chemicznych:
Przy oparzeniu kwasami powstają strupy o barwie białej ,żółtej , czarnej.
Przy oparzeniu ługami powstają strupy miękkie , rana jest szklista.
Zdjąć ubranie (ostrożnie)
Unikać kontaktu z substancjami żrącymi
Dalsze postępowania tak jak w przypadku oparzeń termicznych
Objawia się silnym bólem i reakcją zaciskania powiek
Przemywanie powieki oka (od środka na zewnątrz )
Założenie opatrunku osłonnego
4.Oparzenie przewodu pokarmowego.
Powstają najczęściej na skutek wypicia omyłkowo substancji żrących .
Silny ból gardła , przełyku i za mostkiem. Powstają strupy na wargach i błonach śluzowych lub szkliste obrumienia w zależności od substancji.
Podanie w małych ilościach wody
Zawieść poszkodowanego do szpitala
Nie wolno podawać napojów gazowanych
1.Trucizny-przenikaja wszystkimi możliwymi drogami. Po wniknięciu do organizmu powoduje trwałe lub przemijające uszkodzenia.
Nieszczęśliwe wypadki , spożycie zatrutego pokarmu , przedawkowanie leków i alkoholu.
Zapewnić drożność dróg oddechowych ( jak nieprzyt. Boczna ustalona). Kontrola czynności życiowych , zapobieganie dalszym urazom , zabezpieczenie substancji trujących.
Objawy : wymioty , ból głowy, nudności, biegunka, , temperatura, utrata przytomności, krwawy stolec.
Powodowanie wymiotów ( jeżeli poszkodowany jest przytomny)
Gdy jest nieprzytomny - pozycja boczna ustalona
Podanie wody z solą ( dzieciom z sokiem malinowym)
Podawanie węgla rozpuszczonego w wodzie
3.Salmonella- spowodowana bakteriami
4.Zatrucie jadem kiełbasianym:
Do tego zatrucia dochodzi przeważnie po zjedzeniu nieświeżej konserwy.
Surowica przeciwko jadowi kiełbasianemu
Objawy: ( od 6 do 24 godz.)
Po ok. 1 dobie , nie wydolność nerek i wątroby
Zabezpieczenie resztek grzybów
(przypadkowe albo samobójcze)
Zależne od ilości, rodzaju , czasu działania leku, wagi poszkodowanego
(Jeżeli jest przytomny i nie minęło dł. 20 min)
Zabezpieczyć resztki trucizny
Informujemy się co wzięła osoba poszkodowana
7.Zatrucia jadami roślinnymi:
Różne zależy od rodzaju rośliny, dawki
Zapewnienie pierwszej pomocy
(nieprzytomny) pozycja boczna ustalona
Częste spożycie alkoholu powoduje uszkodzenie narządów
Dostęp świeżego powietrza
Jeśli nieprzytomna - wezwać pogotowie
9.Przy pogryzieniu przez psa występuje rana kąsana. W zależności uzębienia psa występuje zaczerwienienie , silny ból , krwawienie. Ranę przemywamy najlepiej szarym mydłem , ewentualnie wodą utleniona, zakładamy opatrunek.
10. Wścieklizna- wirusowe zapalenie porażające układ nerwowy , może prowadzić do śmierci. Wirus ten jest przenoszony przez ślinę zwierzęcia.
11.Ukąszenia przez węże :
Rana ; 2 dziurki , ręka ułożona poniżej serca.
Wycisnąć bądź wyssać (przez bańkę) jad. Opaska uciskowa powyżej rany , jazda do szpitala.
12.Użądlenia przez owady:
wyciągnąć żądło , zimny okład
zimny okład na opuchliznę
jeśli ktoś jest uczulony musi zażyć lekarstwo
przy ukąszeniu kleszcza wyciągamy (wykręcamy całego)
Przy ciałach obcych w skórze czyli wbitych kawałkach , opiłkach polega na tym ,że jeśli ciało wystaje , możemy usunąć je za pomocą pincety. Po usunięciu przemywamy wodą z mydłem, ścisnąć skórę i nałożyć opatrunek. Jeśli ciało znajduje się głęboko to, musimy udać się do lekarza.
Ból , łzawienie , zaczerwienienie , obrzęk powieki. Nie należy trzeć oka , należy je dokładnie obejrzeć. Jeżeli da się usunąć ciało to przemywamy oko, bądź przecieramy chusteczka. Jeżeli ciało wbite jest głębiej trzeba iść do okulisty po wcześniejszym zabezpieczeniu oka.
Nie wolno tego ciała wyciągać , ponieważ to może uszkodzić błonę bębenkową .W razie gdy owad wpadnie do ucha płuczemy wodą ucho.
Nie wolno usuwać samemu udajemy się do laryngologa.
5.Ciało obce w przewodzie pokarmowym.
Umieszczamy dłoń między łopatkami i stukamy. Jeżeli nie wiemy jak udzielić pomocy nie udzielamy jej.
1.Do opatrywania i bandażowania ran służa:
plastry opatrunki przylepne
Gazowy(do małych zranień)- ranę opatrujemy tamponem z gazy i przyklejamy plastrem
Osłonowy( przy oparzeniach , odmrożeniach i urazach jamy brzusznej), opatrunek musi pokrywać