Funkcjonowanie rynku pracy (aspekty praktyczne)
Czym jest praca?
Praca to celowe wytwarzanie przez człowieka dóbr materialnych lub intelektualnych służących zaspokajaniu ludzkich potrzeb. Proces składa się z trzech elementów: celowej działalności (sama praca), przedmiotu pracy (np. budowa domu), narzędzi pracy (np. maszyny, komputer, Internet)
Praca jako wartość w życiu człowieka
Pracę można rozpatrywać w następujących aspektach: psychologicznym (jako czynnik rozwoju osobowości), filozoficznym (jako dążenie do osiągania wartości pozytywnych i eliminacji negatywnych), ekonomicznym (jako źródło utrzymania działalność zarobkową pozwalającą fizycznie przetrwać i zaspokoić podstawowe potrzeby).
Miejsce pracy - istota i rodzaje
Miejsce pracy w znaczeniu najbardziej ogólnym to miejsce, w którym wykonywana jest praca rozumiana jako działalność zarobkowa przynosząca dochód (fabryka, warsztat, sklep, hotel, restauracja, biuro, wyższa uczelnie itp.). Można wyodrębnić różne rodzaje miejsc pracy. I tak np. miejsca pracy oferuje: sektor publiczny (urzędy i instytucje państwowe, jednostki samorządu terytorialnego), sektor prywatny. Istnieją ponadto: miejsca pracy legalnej (rejestrowanej), miejsca pracy w szarej strefie, gdzie nie płaci się podatków i składek na ubezpieczenie społeczne. Mówi się również o miejscach pracy: sezonowej (np. w rolnictwie, ogrodnictwie), dorywczej, tymczasowej, stałej. W rozwiniętych społeczeństwach zachodnich coraz częściej mówi się o: tzw. Mc jobs (wykonywanie prostych, niezbyt skomplikowanych rodzajów pracy np. w bartach i restauracjach typu Fast food).
Rodzaje pracy
Praca etatowa, realizowana w rybie tzw. Stosunku pracy, praca na umowę zlecenia, praca wykonywana w oparciu o umowę o dzieło (np. napisanie, książki, przeprowadzenie wykładu przygotowanie widowiska teatralnego, koncert rockowy, remont i malowanie mieszkań itp.), samo zatrudnienie (np. dziennikarze typu free - lance przygotowujący teksty na zamówienie macierzystej redakcji), praca (działalność gospodarcza) na własny rachunek. W rozwiniętych społeczeństwach zachodnich coraz częściej mówi się o: pracy w niepełnym wymiarze pracy (np. ½, ¼ etatu), tzw. Telepracy (pracy zdalnej, pracy na odległość), wykonywanej w domu, bez konieczności przychodzenia do biura lub innego miejsca pracy).
Praca w gospodarce rynkowej - rynek pracy
W gospodarce rynkowej szczególnie znaczenie ma rynek pracy, na którym zapotrzebowanie na pracę określają relacje między popytem, a podażą. Zwiększony popyt na rynku pracy (czyli zwiększone zapotrzebowanie pracodawców na pracowników) jest korzystny dla posiadających własne firmy korzystania jest zwiększona podaż na rynku pracy. Podstawowe znaczenie w ocenie rynku pracy ma relacja między liczbą osób poszukujących pracy, a liczbą jej ofert.
Czynniki demograficzne wpływające na podaż pracy
Przyrost naturalny, saldo migracji, struktura ludności wg wieku, struktura ludności wg płci, struktura rozmieszczenia ludności w układzie terytorialnym (proporcje między ludnością mieszkającą na wsi i w mieście), indywidualne motywacje i decyzje ludzi.
Czynniki ekonomiczne wpływające na podaż pracy
Wysokość płacy realnej, wysokość płacy nominalnej, system opieki społecznej państwa, działalność związków zawodowych, Wysokość podatków od dochodów, mobilność siły roboczej, System szkolenia i kształcenia.
Czynniki kształtujące popyt na pracę
Zasób kapitału potrzebny do stworzenia nowych miejsc pracy, wielkość globalnego popytu na rynku dóbr i usług, struktura dóbr i usług na rynku, postęp techniczny i związana z nimi wydajność pracy.
Przyczyny nierównowagi na rynku pracy
Różnice strukturalne - występują wtedy gdy bezrobotni poszukują pracy, a firmy chcą zatrudnić specjalistów, których w regionie brakuje,
Różnice przestrzenne (regionalne) - występują wtedy, gdy są regiony o niedoborach miejsc pracy i regiony o ich nadwyżkach,
Sezonowość ofert pracy - jest związana z okresem w roku, w którym można prowadzić daną działalność (np. sezon turystyczne, sezon zbioru truskawek, jabłek winogron itp.),
Zakończenie roku szkolnego lub akademickiego absolwenci wkraczają na rynek pracy,
Zwolnienia grupowe - związane z likwidacją zakładów pracy, ograniczeniem produkcji, restrukturyzacją itp.
Bezrobocie i jego rodzaje
Bezrobocie to zjawisko braku pracy zarobkowej dla osób zdolnych do pracy i jej poszukujących. Wyróżnia się następujące rodzaje bezrobocia: naturalne (frykcyjne, płynne), koniunkturalne, strukturalne, technologiczne, sezonowe.
Aktywne narzędzia przeciwdziałania bezrobociu
Pośrednictwo pracy, pośrednictwo zawodowe, szkolenie i przekwalifikowanie bezrobotnych, współfinansowanie prac interwencyjnych i robót publicznych.
Pasywne narzędzia przeciw działania bezrobociu
Zasiłki dla bezrobotnych, zasiłki i świadczenia przedemerytalne, świadczenia przysługujące rolnikom zwalnianych z pracy, obniżanie wieku emerytalnego, wydłużanie okresu obowiązkowej nauki młodzieży.
Gospodarka nieoficjalna (nierejestrowana - „szara strefa”) - istota i funkcje
„Szara strefa” to nierejestrowana działalność gospodarcza umykająca oficjalnym statystykom (nie ujmowana w oficjalnych statystykach dochodu narodowego). Podmioty w niej uczestniczące nie płacą podatków, składek na ubezpieczenia społeczne itp. Funkcje szarej strefy: alokacyjna („economic lubricant”), redystrybucyjna („economic buffet”), uśmierzająca napięcia i konflikty społeczne („social mollifier”).
Dlaczego Polacy pracują „na czarno”?
Niewystarczające dochody, brak możliwości znalezienia pracy, pracodawca proponuje wyższe wynagrodzenie za pracę bez rejestrowania umowy, wynika to z trudnej sytuacji rodzinnej lub życiowej, podatki zniechęcają do rejestrowania dochodów, wysoka składka ubezpieczeniowa, niechęć wiązania się na stałe z miejscem pracy, możliwość utraty niektórych świadczeń przy podjęciu pracy rejestrowanej.
Koszty pracy i „klin podatkowy”
Udział wszystkich obciążeń w całkowitych kosztach pracy ponoszonych przez pracodawcę określa się mianem „klina podatkowego”. W Polsce klin podatkowy wynosi przeciętnie ok. 44%, co oznacza, że prawie połowę wypracowanych przez nas dochodów oddajemy państwu. Przykładowo: pracownik, który zarabia ok. 2500 zł miesięcznie, kosztuje pracodawcę 3018 zł, natomiast „na rękę” dostaje tylko 1691 zł.
Powód |
% wskazań respondentów |
Niskie zarobki w Polsce |
83 |
Brak pracy |
74 |
Brak mieszkań |
26 |
Zła sytuacja polityczna |
18 |
Poszukiwanie przygody, chęć sprawdzania się |
11 |
Chęć nauczania się czegoś nowego |
10 |
Blaski i cienie prowadzenia własnej firmy
Plusy: niezależność, elastyczność, pewność zatrudnienia (póki firma istnieje), satysfakcja z bycia „na swoim”, na ogół wyższe dochody niż z pracy najemnej, możliwość realizacji własnej wizji, koncepcji, planów, marzeń.
Minusy: ryzyko (możliwość niepowodzenia utraty zaangażowanych środków), ciężka praca, stres, walka o przetrwanie na rynku i rozwój firmy, borykanie się z biurokracją (prowadzenie dokumentacji podatkowej, dla ZUS itp.), odpowiedzialność finansowa i prawna za siebie i za pracowników.
Jak sfinansować utworzenie własnej firmy - możliwe źródła finansowania
Środki własne, kredyty bankowe, leasing pozyskanie wspólnika (-ów), granty, dotacje, subwencje, środki z Unii Europejskiej, fundusze venture capital/private equity (w tym: „business angels” - „anioły biznesu”), pożyczki od rodziny, znajomych itp. („love money”).
Polacy w pracy w świecie danych OECD
Z danych OECD wynika, że Polacy zajmują drugie miejsce w świecie pod względem czasu spędzonego w pracy. Niestety, nasza wydajność jest średnio o połowę niższa niż w innych krajach UE. Najpracowitszym narodem na świecie są Koreańczycy.
Jak poszukiwać pracy?
Poszukiwania przyszłej pracy należy rozpoczynać już w trakcie studiów lub (jeśli nie zamierzamy studiować) podczas nauki szkolnej.
Sposoby poszukiwanie pracy: przeglądanie ofert pracy w gazetach, kontaktowanie się z biurami karier na uczelniach, targi pracy, korzystanie ze staży praktyk itp., wolontariat, rodzina, koledzy, rekomendacje znajomych.
Co powinien zawierać życiorys?
Najważniejszym dokumentem związanym z poszukiwaniem pracy jest profesjonalnie napisany życiorys (CV - łac. Curriculum Vita), który ma dostarczyć pracodawcy danych zachęcających do zaproszenia nas na rozmowę.
Życiorys powinien: eksponować nasze walory, być interesujący i krótki (do 30 sekund czytania, powinien mieścić się na jednej stronie formatu A4), być przejrzysty, logiczny i precyzyjny. Życiorys powinien zawierać następujące informacje: dane osobowe, cel zawodowy (informacja, jaką pracę chcemy wykonywać), przebieg nauki i uzyskanie wykształcenie (należy podać ukończone szkoły, kursy, szkolenia wraz z datą ich ukończenia.
Co powinien zawierać list motywacyjny?
List motywacyjny powinien zawierać następujące informacje: datę napisania, adres i dane osobowe kandydata, adres pracodawcy z pełną nazwą, zwięzły tekst przedstawiający cel i przedmiot podania, taktowny zwrot grzecznościowy, własnoręczny czytelny podpis, załączniki.
Rozmowa kwalifikacyjna - jak należy się zachować?
- Należy zabrać ze sobą list motywacyjny, CV oraz dyplom ukończenia szkoły, Trzeba odpowiednio się ubrać, przyjść punktualnie, a nawet kilka minut przed czasem, podczas rozmowy słuchać o czym mówi potencjalny pracodawca, a na pytania odpowiadać krótkimi zdaniami, unikać ocen, mówić spokojnie, bez emocji, mieć własne zadanie, Nie wyrażać negatywnych opinii o poprzedniej pracy, szkole, przełożonych, kolegach.
Perspektywy rozwoju rynku pracy w hotelarstwie, gastronomii i turystyce
na świecie: rozwój gospodarki usług („trzeciego sektora”). Procesy serwicyzacji, rosnąca ranga czasu wolnego, ekspansja nowych modeli biznesowych w branży przewozów lotniczych (tanie linie lotnicze).