Język urzędowy - język uznany prawnie za obowiązujący na terenie danego państwa lub regionu administracyjnego. Zazwyczaj jest to język dominującej grupy narodowej danego obszaru. Jeżeli jakaś mniejszość narodowa skupiona jest w jakimś regionie, to zdarza się, że ich język uznany jest tam za urzędowy. W wielu krajach, zwłaszcza postkolonialnych, językiem urzędowym pozostał język byłych kolonistów.
Niektóre języki mniejszościowe są oficjalnie uznane przez państwo, nauczane w szkołach i dopuszczone do użycia w urzędach i organach państwowych. Nie znaczy to jednak, że są językami urzędowymi. Często spotykany błąd polega na myleniu statusu oficjalnie uznanego języka mniejszościowego lub regionalnego ze statusem języka urzędowego.
Język potoczny jest formą posługiwania się językiem służącą bezpośredniej komunikacji międzyludzkiej i przeważnie nie jest zapisywany.
Cechą wyróżniającą język potoczny spośród innych form komunikacji językowej jest rejestr języka, czyli jego usytuowanie na skali zgodności z normą właściwą dla konkretnego języka.
Język potoczny charakteryzuje się większą swobodą niż nakazuje norma poprawnościowa, mniejszą dbałością o staranność, większą troską o skuteczność przekazu (np. walić konia, strzelać palcówkę, ocipieć zamiast poprawnych masturbacja, postępować niemądrze). Wykorzystuje pozajęzykowe środki komunikacji i ekspresji np. gestykulację czy mowę ciała, co sprawia, że ułatwia porozumiewanie się. Przybiera formę konwersacyjną, monologową lub kolokwialną np. rozmowa.
Język potoczny podlega subiektywnej ocenie, według której może być odbierany jako mniej lub bardziej "poprawny", "nonszalancki", "proletariacki", "uczony", "kolokwialny", "sztywny", "pretensjonalny"... Zawsze jednak zawiera pewien wspólny wyróżnik: jest nim labilność konstrukcji, na którą składają się mimowolne powtórzenia, ucinanie w pół słowa, wtrącenia typu "ekhm", "prawda" itp. Przerywniki tego rodzaju pełnią pewną funkcję: dają czas na namysł. Nawet staranny język mówiony zawiera takie naleciałości, co widać gdy się porównuje zapis literalny jakiegoś wywiadu z tekstem dopuszczonym do druku. Podobne różnice zawiera rozmowa na żywo i ta sama rozmowa po dokonaniu montażu (radio, telewizja).
Język potoczny coraz częściej wkracza na teren literatury, niegdyś dla niego zamknięty. Epoka Internetu, a z nią poczty elektronicznej, blogów i chatów stają nowym obszarem, na którym użytkownicy języka potocznego kreują własne formy językowe, tworzą swobodnie neologizmy i przyczyniają się do rozwoju języka.
Kwestie zgodności z normą językową bada osobna dziedzina, zajmująca się kulturą języka, czyli językoznawstwo normatywne.
Język standardowy - styl, który jest podstawą języka ogólnego.
Właściwą dla tego stylu jest sama komunikacja, informacja, a nie rozmowa. Kontakt między rozmówcami jest przypadkowy, nie przybiera formy osobistej rozmowy. Cechą jest konkretność i to, co jest w zasięgu wzroku, nie mówi się o tym, czego nie widać. Unika się wymowy gwarowej i większych uproszczeń fonetycznych. Dążenie do największego stopnia poprawności językowej; zdania mało rozbudowane; rzadko wielokrotnie złożone; przestrzeganie etykiety słownikowej; słownictwo skromne, ubogie, obejmujące wyrazy powszechnie znane, unika się wyrazów naukowych i nacechowanych emocjonalnie; brak synonimów, sporo antonimów; mało związków frazeologicznych.
Język martwy - język, który nie jest już używany jako środek komunikacji międzyludzkiej. Może on być jednak stosowany w formie pisanej czy ustnej jako np. język liturgiczny, co odróżnia go od języków wymarłych. Do języków martwych zaliczyć można m.in. łacinę, sanskryt.
Język wymarły - język, który nie jest już używany ani w formie pisanej, ani ustnej. Do języków wymarłych można zaliczyć m.in.
Język sformalizowany - język, dla którego został spisany zasób terminów (słownik) i składnia logiczna.
Gwara - mówiona odmiana języka ogólnonarodowego (tzw. języka literackiego), posiadająca swoiste słownictwo, a często i odmienną frazeologię oraz artykulację.
Terminu "gwara" używa się zarówno potocznie, jak i w kontekście językoznawczym w wielu różnych znaczeniach, co czasami prowadzi do nieporozumień lub zażartych dyskusji, np.:
1. Dialekt, narzecze, sub-dialekt (np. "gwara góralska") Często gwara ma mniejszy zasięg w stosunku do dialektu, który występuje w określony regionie (np. Podhale). Gwara występuje najczęściej w obrębie jakiejś mieściny, wsi, miasta. Niektórzy polscy językoznawcy jednak zamiast "dialekt góralski, podhalański", używają terminu "gwara góralska, podhalańska". Może być tak, że w ramach określonego dialektu występują różne gwary. Należy zaznaczyć, że terminu "gwara" w tym znaczeniu używa się wyłącznie w odniesieniu do języka polskiego. Odpowiedniki w innych językach : franc. "patois", niem. "Mundart".
2. Żargon zawodowy lub środowiskowy (np. "gwara żeglarska". Odpowiedniki w innych językach : ang., franc. "jargon", niem. "Fachjargon".
3. Lokalna, miejska odmiana języka literackiego (np. "gwara poznańska")
4. Slang (np. "gwara młodzieżowa”)czyli bardzo nieformalna, potoczna odmiana języka ogólnego. Odpowiedniki w innych językach : ang. "slang", franc. "argot". Termin argot pierwotnie oznaczał jednak "gwarę złodziejską".
5. Jakakolwiek forma języka odbiegająca od standardu języka literackiego. Czasami dla potrzeb telewizyjnych programów rozrywkowych tworzona jest tzw. "gwara" nie mająca nic wspólnego z żadnym konkretnym dialektem np. "zecka" dla ogólnopolskiego "rzeczka", co z językoznawczego punktu widzenia jest absurdem.
6. Grypsera czyli "gwara więzienna", z założenia niezrozumiała dla osób postronnych. Odpowiedniki w innych językach : ang. "thieves' cant", franc. "argot".
Ze względu na bardzo szeroki zakres znaczeniowy polski termin "gwara" nie posiada dokładnego odpowiednika w innych językach.