Męskie narządy rozrodcze.

Narządy zewnętrzne

-moszna

Moszna to skórny worek na kroczu. Dzieli się na dwa przedziały przez przegrodę moszny widocznym z zewnątrz jako szew moszny (miejsce zrostu embrionalnych wałów płciowych. Skóra moszny jest zdolna do skurczów pod wpływem zimna oraz rozkurczów pod wpływem ciepła. Jest to możliwe dzięki błonie kurczliwej zbudowanej z włókien mięśni gładkich znajdującej się pod skórą. Na mosznie występuje również wiele naczyń krwionośnych dzięki czemu jest ona narządem termoregulacji. Jest to niezbędne do dojrzewania plemników, które potrzebują niskiej temperatury. Skóra moszny posiada również liczne gruczoły potowe i łojowe, jest słabo owłosiona i silnie pigmentowana.

-powrózek nasienny

Powrózek nasienny to obły twór zawierający zewnątrzbrzuszną cześć nasieniowodu oraz liczne naczynia krwionośne i limfatyczne. Jest długi, prowadzi przez mosznę (gdzie jest osłonięty osłonkami które później traci stopniowo) i kanał pachwinowy. Zawiera między innymi tętnice nasieniowodu, tętnice dźwigacza jądra, splot wiciowaty oraz splot nerwowy jądrowy.

-osłonki jądra i powrózka nasiennego

Osłonki jadra powstają z warstw ściany brzucha podczas zstępowania jąder do moszny. Proces powstawania osłonek zaczyna się podczas utworzenia z otrzewnej wyrostka pochwowego który zstępuje do moszny w postaci ślepej wypustki. Od zewnątrz na jądrze powstają osłonki: powięź nasienna zewnętrzna (z powięzi podskórnej brzucha), powięź mięśnia dźwigacza jądra otaczająca mięsień dźwigacz jadra, powięź nasienna wewnętrzna (z powięzi poprzecznej brzucha), osłonka pochwowa jądra (z wyrostka pochwowego), blaszka trzewna i blaszka ścienna. W jamie surowiczej moszny (między dwiema blaszkami) znajduje się płyn surowiczy.

-prącie

Prącie inaczej penis jest narządem kopulacyjnym i dzieli się na trzon i żołądź okrytą napletkiem. Prącie mieści w sobie cewkę moczowo-płciową, 2 walcowatych ciała jamiste tworzące grzbiet prącia oraz ciała gąbczastego leżącego na spodzie. 3 ostatnie twory składają się z tkanki jamistej czyli układu licznych drobnych przestrzeni (które napełniają się krwią podczas erekcji) rozdzielonych beleczkami łącznotkankowymi w których leżą włókna mięśniowe. Są one połączone z błoną białawą. Osłonki ciał jamistych stykają się ze sobą tworząc przegrodę prącia, w której szczeliny łączą ciała jamiste. Od strony ciała gąbczastego błony są szczelne. Ciała jamiste oddzielają się od siebie i tworzą odnogi prącia w bliższej części penisa. Przyczepiają się one do kości łonowej i są pokryte mięśniem kulszowo-jamistym. Dalsza część prącia kończy się rozszerzonym fragmentem ciała jamistego - żołędzią. Brzeg jej podstawy stanowi korona żołędzi która jest oddzielona od trzony prącia szyjka żołędzi. Ciało gąbczaste od strony bliższej kończy się opuszką prącia. Leży ona między odnogami i pokrywa ją mięsień opuszkowo-gąbczasty. Jego skurcz powoduje wyciśnięcie nasienia z cewki moczowej. Prącie okrywa skóra i dwie warstwy powięzi. Skóra jest silnie pigmentowana, cienka i nie ma podściółki tłuszczowej. Pod jej powierzchnią znajduje się cienka warstwa mięśni gładkich która układa skórę na prąciu podczas zwiotczenia członka. Na żołądzi skóra tworzy podwójny fałd - napletek. Jest on umocowany po stronie ciała gąbczastego z pomocą wędzidełka. Sama żołądź jest pokryta cienką skóra z licznymi gruczołami łojowymi oraz nabłonkiem wytwarzającym tzw. maskę napletka. Na trzonie prącia pod skórą leży luźna tkanka łączna - powięź powierzchniowa. Dzięki niej skóra łatwo się przesuwa. Powięź głęboka prącia obejmuje ciała jamiste i gąbczaste łącząc je w całość.

Narządy wewnętrzne

-jądro

Jądro to parzysty gruczoł znajdujący się początkowo w jamie brzusznej ( w okolicy lędźwiowej) podczas procesu dojrzewania jądra zstępują przez kanał pachwinowy do moszny. Sam gruczoł ma kształt owalny, od górnego do dolnego końca mierzy około 4-5 cm. Jego boki są spłaszczone dzięki temu wyróżnia się powierzchnie boczną i przyśrodkową. Jego grubość wynosi około 2,5 cm a brzegi przedni i tylni są oddalone o około 3 cm. Przybliżona prawidłowa waga jądra to 0d 10,5 do 14 gramów, może ulegać zmianie w związku z ogólna budową anatomiczną mężczyzny oraz chorobami. Cały gruczoł pokryty jest błona białawą - mocną, zbitą błona od której odchodzą przegródki jądra ( w kierunku miąższu). Przegródki dzielą miąższ na płaciki jądra. Są to liczne (około 200) struktury o stożkowatym kształcie zwrócone wierzchołkiem w stronę łącznotkankowego śródjądrza. Każdy płacik jest wypełniony nitkowatymi cewkami nasiennymi krętymi. Ich liczba wacha się miedzy 1 a 4. Mają średnice do 0,3mm a długość 70-80 cm. Liczba cewek w jądrze jest szacowana na około 800. W cewkach krętych odbywa się proces spermatogenezy i spermiogenezy. Kończą się one ślepo lub łącza się z cewkami sąsiednich płacików. Otacza je tkanka łączna w której znajdują się skupiska komórek śródmiąższowych. Zawierają żółty barwnik. W okolicy wierzchołka płacików cewki kręte łącza się tworząc cewki nasienne proste. Są to przewody o średnicy ok. 0,5 mm, kierujące się do śródjądrza gdzie łącza się tworząc siatkę jądra. Od niej biorą początek przewodziki odprowadzające które przechodzą przez błonę białawą prowadząc nasienie do najądrza. Funkcją jąder nie jest tylko wytwarzanie plemników ale również hormonów płciowych (androsteron i testosteron) a ich wydzielanie jest regulowane przez przysadkę.

-najądrze

Najądrze to fajkowaty, nasadzony na górny koniec jądra twór, który składa się z dużej ilości kanałów zbiegających się w jeden przewód. Kanaliki te po przejściu przez błonę białawą tworzą liczne skręty i układają się tym samym w płaciki najądrza. W każdym z płacików znajduje się kanalik długości około 20 cm, którego przekrój stopniowo powiększa się. Cały narząd tworzy do kilkunastu płacików. W jego budowie rozróżniamy głowę najądrza, trzon i ogon. Z przewodów płacików powstaje przewód najądrza którego łączna długość (po wyprostowaniu wszelkich skrętów) może wynieść do 6 metrów. Ma niewielką średnicę - 0,2-0,3mm jedynie przy silnym wypełnieniu rozciąga się dwukrotnie. Przewód ten biegnie od głowy najądrza do ogona zginając się ku górze przy dolnym końcu. Tworzy wtedy nasieniowód. Najądrze tworzy dzięki licznym kanalikom zbiornik, w którym magazynowane jest wytworzone nasienie.

- przyjądrze

Pęcherzykowate twory znajdujące się w dolnej części powrózka nasiennego u dzieci. Są to zwinięte cewki - resztki kanalików pranercza. Zanikają w pierwszych latach życia.

-nasieniowód

Nasieniowód to parzysty przewód wyprowadzający jądra. ma długość około 55cm a jego zewnętrzny przekrój ma 3 mm średnicy. Jego światło ma pół milimetra średnicy. W jego przebiegu zauważalne są 3 zgięcia: w miejscu przejścia z przewodu najądrza w nasieniowód, po wyjściu z kanału pachwinowego i w miednicy mniejszej. W jego budowie wyróżniamy kilka części: zewnątrzbrzuszną a w niej cześć jądrową, powrózkową, pachwinową i miedniczną. Nasieniowód zaczyna się na końcu jądra, później wstępuje ku jego górze wzdłuż części tylniej. Początkowo nasieniowód tworzy zakręty i faliście wchodzi w powrózek nasienny. W powrózku tworzy twardy podłużny twór - wynik silnej błony mięśniowej której włókna mieszają się ze sobą i biegną śrubowo. Dzięki skurczom tych mięśni nasieniowód kurczy się powiększając swoje światło dzięki czemu transportuje nasienie pod dużym ciśnieniem. Przechodzi przez kanał pachwinowy i po oddzieleniu od powrózka przez pierścień pachwinowy głęboki wychodzi kierując się do miednicy mniejszej. Następnie nasieniowód schodzi w kierunku pęcherza moczowego i łączy się z przewodem wyprowadzającym pęcherzyka nasiennego tworząc przewód wytryskowy. Owy przewód wnika do prostaty otwiera się tam do cewki moczowej. Końcowa cześć nasieniowodu jest wrzecionowato rozszerzona - jest to bańka nasieniowodu, która jest gruczołem wydzielającym płyn pobudzający ruch plemników. Cały nasieniowód pokryty jest otrzewną.

-pęcherzyk nasienny

Pęcherzyki są parzyste i przylegają do dna pęcherza moczowego. Mają kształt gruszki w skutek spajania skrętów cewy tkanką łączną i otaczania nią całego narządu a ich grubsze końce są skierowane w górę, bok i tył. Cieńsze końce kierują się do prostaty. Do brzegu przyśrodkowego przylega bańka nasienna. Leżą praktycznie całkiem zaotrzewnowo (jedynie góra pokryta jest otrzewną). Są to gruczoły wydzielające gęsty płyn pobudzający ruchy plemników. Pęcherzyk jest zbudowany z powyginanej cewki bogatej w liczne uchyłki. Cewka zwężając się daje początek przewodowi wydalającemu, który łączy się z nasieniowodem. Z drugiej strony jest ona ślepa. Ma pojemność od 5 do 10 cm³ (w stanie rozciągniętym). Ściana pęcherzyka nasiennego ma 3 warstwy: błonę zewnętrzną łącznotkankową, środkową mięśniową (złożona z warstwy podłużnej zewnętrznej i okrężnej zewnętrznej) i wewnętrzną śluzową z licznymi uchyłkami.

-gruczoł krokowy (prostata)

Prostata nazywana też sterczem ma kształt stożka i wagę od 10 do 20 gram. Przylega od dołu do pęcherza moczowego tworząc podporę jego dna. Przez miąższ gruczołu przebiega cewka moczowa. W budowie prostaty wyróżnia się podstawę gruczołu przylegającą do pęcherza moczowego oraz wierzchołek dochodzący do przepony moczowo-płciowej. Są one powiązane do sąsiadujących narządów włóknami mięśniowymi co uniemożliwia zmianę pozycji. Prostata jest też przyłączona do spojenia łonowego poprzez mięsień łonowo-sterczowy. Między powierzchnią przednią prostaty a powierzchnią tylną spojenia łonowego istnieje 1,5 cm przestrzeni wypełnionej tkanką łączną, tłuszczem i zawieszonymi wewnątrz naczyniami żylnymi. Powierzchnia tylna gruczołu krokowego przylega do odbytnicy. Na powierzchni tylnej powstaje rynienka dzieląca gruczoł na dwa płaty - prawy i lewy. Są one połączone węziną gruczołu krokowego lub płatem środkowym. Cały gruczoł otoczony jest torebką której wewnętrzna cześć jest złożona z włókien mięśniowych a zewnętrzna z tkanki łącznej ( z naczyniami).

-cewka moczowa

Cewka moczowa męska jest częścią zarówno układu wydalniczego jak i płciowego. Rozpoczyna się u ujścia pęcherza moczowego jest otoczona zwieraczem pęcherza. Ta jej śródścienna cześć ma około 2 cm długości później przeistacza się w rozszerzoną cześć sterczowi przechodzącą przez prostatę. Dalsza, błoniasta, cześć cewki jest zwężona i przechodzi przez przeponę moczowo-płciową. Następnie wchodzi do ciała gąbczastego. Ma około 20 cm długości i kończy się ujściem zewnętrznym o kształcie pionowej szpary.

-gruczoł opuszkowo-cewkowy

Jest to gruczoł parzysty, ma wielkość ziarnka grochu i żółtobrązową barwę. Leży w błonie mięśniowej przepony moczowo-płciowej na końcu ciała gąbczastego. Przewód gruczołu mający około 5 cm przebiegający w ciele gąbczastym uchodzi do dolnej ściany cewki moczowej (szczelinowata szparka). Czasem gruczoł nie jest kulisty - ma wtedy kilka płatów a każdy z nich ma własny przewody dodatkowe. Jego wydzielina jest śluzem słabo zasadowym, jest wypychana do cewki moczowej przez kurczące się mięśnie krocza.

Nasienie

Nasienie, inaczej sperma to gęsta ciągliwa ciecz o specyficznym zapachu i kolorze od białego po żółtawy (w przypadku chorób). Jest to mieszanina wydzielin z 5 gruczołów: opuszkowo-cewkowego, krokowego, bańki nasieniowodu, pęcherzyka nasiennego i najądrza. Główną funkcją tej wydzieliny jest stworzenie środowiska umożliwiającego plemnikom wniknięcie do dróg rodnych kobiety. W procesie prowadzącym do ejakulacji najpierw do cewki moczowej uchodzi wydzielina gruczołów opuszkowo-cewkowych, która zwilża cewkę moczową i neutralizuje wydzielinę pochwy. Jest to tak zwany preejakulant w którym w przypadku częstych wytrysków również mogą znajdować się plemniki. Później do cewki wpływa wydzielina z prostaty, następnie galaretowata wydzielina z pęcherzyka nasiennego która nie ulega rozrzedzeniu, natomiast jest rozpuszczana pod wpływem wydzieliny z najądrza w której zawarte są plemniki. Objętość ejakulatu przy jednorazowym wytrysku jest różna ale z reguły jest to około 3,5 cm³ i mieści się w nim od 200 do 300 milionów plemników.

Ukrwienie

-naczynia zasilające jądro

Naczynia tętnicze zaopatrujące gruczoły płciowe odchodzą od aorty brzusznej. Jest to tętnica jądrowa. Ulega rozciągnięciu w miarę zstępowania jąder do moszny. Tętnica wchodzi do jądra przez śródjądrze i dzieli się na drobne odgałęzienia docierające do całości gruczołu oraz najądrza.

Żyła jądrowa ma swój początek w splocie wiciowatym otaczającym nasieniowód. Żyła jądrowa lewa uchodzi do żyły nerkowej lewej a prawa do żyły głównej dolnej.

Naczynia chłonne biegną od śródmiąższu, po powrózku nasiennym do jamy brzusznej i kończą siew węzłach chłonnych lędźwiowych ( skąd limfa odpływa do pni lędźwiowych a następnie do zbiornika mleczu.

-naczynia zasilające prącie

Tętnice zasilające prącie biegną drogą tętnic sromowych: wewnętrznej i zewnętrznej. Wewnętrzne to tętnica głęboka prącia, i grzbietowa prącia oraz tętnica opuszki prącia, i cewki moczowej. Odgałęzienia z tętnicy zewnętrznej obejmują mosznę i skórę prącia. Żyły prowadzą krew do splotu pęcherzowego i do żyły sromowej wewnętrznej. Należą do nich żyła grzbietowa prącia, żyły głębokie oraz grzbietowe powierzchniowe, a także żyły mosznowe przednie.

-naczynia pęcherzyka nasiennego

Pęcherzyk nasienny dostaje krew z tętnicy biodrowej wewnętrznej przez gałązki tętnicy pęcherzowej dolnej, tętnice pępkową i jej odgałęzienia oraz tętnicę odbytniczą środkową. Krew żylna odpływa odpowiadającym tętnicom żył. Naczynia chłonne uchodzą do węzłów lędźwiowych i biodrowych.

-naczynia inne

Tętnice gruczołu krokowego pochodzą z gałęzi odchodzącej od tętnicy pęcherzowej dolnej, tętnicy sromowej wewnętrznej i tętnicy odbytniczej. Naczynia chłonne prostaty biegną do węzłów chłonnych biodrowych wewnętrznych. Nasieniowód zaopatruje tętnica nasieniowodu (cześć odgałęzienia tętnicy biodrowej wewnętrznej lub pęcherzowej dolnej) która łączy się z tętnicą dźwigacza jądra. żyły nasieniowodu uchodzą do splotu wiciowatego w powrózku nasiennym a naczynia chłonne uchodzą do węzłów lędźwiowych.

Unerwienie

-nerwy jądra i najądrza

Nerwy jądra i najądrza zaczynają się w splocie trzewnym. Przez splot nerkowy i powrózek nasienny biegną razem z tętnica jądrową (oplatając ją splotem jądrowym) aż do jądra. W nerwach tych biegną włókna współczulne i przywspółczulne. Razem obsługują jądro najądrze a także cześć nasieniowodu.

-nerwy prącia

Prącie zaopatrują nerwy autonomiczne i czuciowe. Są to: nerw grzbietowy prącia, odchodzący od nerwu sromowego. Inne nerwy biegną ze splotu miedniczego. Ośrodek erekcyjny leży w odcinku rdzenia kręgowego (S₂-S₅). Uszkodzenie tej części skutkuje zanikiem wzwodu.

-nerwy inne

Nerwy pęcherzyka nasiennego pochodzą ze splotu podbrzusznego dolnego. Nerwy dochodzące do gruczołu krokowego pochodzą ze splotu miedniczego i sterczowego. Nerwy nasieniowodu pochodzą ze splotu podbrzusznego.

---