KRWIAK NADTWARDÓWKOWY - powikłanie ciężkich urazów czaszki.

Powstaje w wyniku gromadzenia się krwi w przestrzeni nadoponowej, między kością a oponą twardą wskutek uszkodzenia tętnicy oponowej środkowej

Objawy: szybko narastające bóle głowy, zaburzenia świadomości oraz objawy ogniskowe, niedowład nerwu VII, niedowład kończyny górnej, potem dolnej, tętno zwalnia się, źrenica po stronie krwiaka rozszerza się - leczenie operacyjne trepanacja i opróżnienie krwiaka.

KRWIAK PODTWARDÓWKOWY - powstaje w wyniku nagromadzenia krwi żylnej między oponą twardą a pajenczynówką

Rozróżnia się:

• krwiak ostry

• krwiak przewlekły

W krwiaku ostrym objawy takie jak w nadtwardówkowym

W postaci przewlekłej objawy rozwijają się kilka tygodni a nawet miesięcy. Podstawową dolegliwość stanowi na początku ból głowy - rozlany, tępy później dołoczaja się objawy ciśnienia śródczaszkowego:

• wymioty

• zwolnienie tętna

• tarcza zastoinowa

• zaburzenia świadomości

• niedowłady

Leczenie operacyjne.

LUCIDUM INTERFALUM - okres prześwitu - początkuje objawy krwiaka

Po ustąpieniu wstrząsu świadomość chorego powraca i przez kilka godzin jego stan nie budzi niepokoju, nie świadczy to jednak

o poprawie stanu pacjenta.

ZESPÓŁ ŚRÓDMÓZGOWY - przy uszkodzeniu pnia mózgu

Objawy:

• głęboka śpiączka

• prężenia odmóżdżeniowe

• burz wegetatywna (przyspieszenia tętna, oddechu, hypertermia -w wyniku ucisku na ośrodek termoregulacji,

bardzo szybka przemiana materii)

ZESPÓŁ OPUSZKOWY - objawy odwrotne do zespołu śródmózgowego:

• śpiączka

• odruchy oczne (rzęskowy, rogówkowy)

• zwolnienie czynności wegetatywnych

• tętno obniżone

• RR obniżone

• czasem bezdechy

MUTYZM AFINETYCZNY - zaburzenie przytomności po urazie pnia mózgu.

Pacjent ma oczy otwarte, nie ma odruchu połykania, nie zmienia pozycji ciała, nie wykonuje ruchów celowych, nie wodzi oczami za inną osobą - może trwać bardzo długo.

CEREBRASTENIA POURAZOWA - stan podobny do zespołu Korsakowa

Zaburzenia pamięci świeżej, niezrównoważenie emocjonalne, płaczliwość

WSTRZĄŚNIENIE MÓZGU - jest to pourazowe, przejściowe zaburzenie czynności mózgu zawłaszcza pnia bez widocznych zmian anatomicznych

STŁUCZENIE MÓZGU - urazowe uszkodzenie tkanek mózgu w postaci zranienia, rozerwania, drobnych krwawień, objawów ogniskowych oraz zaburzeń świadomości

OPIEKA NAD CHORYM Z RWĄ KLUSZOWĄ -

Leczenie zachowawcze

1. Dyskomfort z powodu bólu

Cel: obniżenie lub wyeliminowanie cierpienia chorego

Postępowanie:

• leżenie w łóżku

• dobór pozycji ciała

• eliminacja negatywnych bodźców zewnętrznych

• leczenie farm. (p./bólowe, p./zakrzep.)

• zapobieganie lub leczenie przęziębienia (kaszel, kichanie)

1. możliwość wystąpienia powikłań z powodu unieruchomienia (zaparcia, osłabienie siły mięśniowej, zakrzepowe zapalenie żył)

Cel: zapobieganie powstawaniu powikłań

Postępowanie:

• dieta bogato resztkowa

• nawadnianie

• masaż powłok brzusznych

• masaż kończyn

• ćwiczenia izometryczne (napinania mięsni bez wykonywania ruchów)

• ćwiczenia ruchowe bierne kończyn

Nie ma tu kinezyterapii

2. możliwość wystąpienia negatywnych emocji

Cel: osiągnięcie racjonalnego stosunku do choroby,

oddziaływanie na sferę poznawczą i emocjonalną

3. Ryzyko wystąpienia nawrotów choroby

Cel: zmniejszenie lub wyeliminowanie ryzyka zaostrzeń choroby

Postępowanie:

• edukacja w zakresie prowadzenia racjonalnego trybu życia

• unikanie wykonywania nagłych ruchów i przyjmowania pozycji powodujących niekorzystne ustawienie kręgosłupa i ucisku na korzenie nerwowe

• noszenie sznurówki ortopedycznej

• systematyczne stosowanie ćwiczeń ruchowych czynnych wzmacniających mięśnie tułowia i brzucha

W przypadku niepowodzenia leczenia zachowawczego - leczenie operacyjne

Najczęściej na wysokości L3 - L4, L4 - L5, L5 - S1 dochodzi do wypadnięcia jądra miażdżystego

Laminektomia - otwarcie kanału kręgowego

Fenestracja - bez otwierania kanału - przy bocznym wypadnięciu jądra

OPIEKA NAD CHORYM PO POPRZECZNYM USZKODZENIU RDZENIA KRĘGOWEGO

1. Stan zagrożenia życia w miejscu wypadku

Cel: - zabezpieczenie chorego przed wtórnym uszkodzeniem

rdzenia kręgowego

Postępowanie:

• udzielenie choremu pierwszej pomocy w miejscu wypadku

• opieka nad chorym w czasie transportu nad chorym do szpitala

2. Zagrożenie życia w okresie szoku rdzeniowego - niewydolność oddechowa

Cel: - wczesne rozpoznanie i leczenie niewydolności

oddechowej, zapobieganie powstawaniu obrzęku płuc

Postępowanie:

• obserwacja oddechu chorego i jego wyglądu

• monitorowanie gazometrii

• leczenie farmakologiczne (sterydy i środki odwadniające)

• stosowanie zabiegów fizykalnych ułatwiających ewakuację wydzieliny z drzewa oskrzelowego

• stosowanie tlenoterapii

• pielęgnacja chorego z rurką intubacyjną lub tracheotominą

3. Zagrożenie życia w okresie szoku rdzeniowego

Cel: - wczesne rozpoznanie zaburzeń w układzie krążenia

i zapobieganie ich następstwom

Postępowanie:

• monitorowanie czynności układu sercowo-naczyniowego

• obserwacja objawów klinicznych niewydolności układu krążenia

• obserwacja stanu przytomności

• zapobieganie zakrzepowemu zapaleniu żył kończyn dolnych

• stosowanie środków przeciwzakrzepowych

• stosowanie leków przeciwobrzękowych

3. Neurogenne zaburzenia wydalania moczu

Cel: - zapobieganie powstawaniu powikłań z e strony układu

moczowego, wytworzenie automatyzmu lub automanizmu

Postępowanie:

• ocena stopnia wypełnienia pęcherza

• pielęgnacja chorego z założonym cewnikiem

• stosowanie działań umożliwiających przyspieszenie wystąpienia automatyzmu lub automanizmu pęcherza

• podawanie leków ułatwiających powrót funkcji pęcherza

• częsta kontrola laboratoryjna moczu.

1

---