WYŻSZA SZKOŁA ZARZĄDZANIA I MARKETINGU
W SOCHACZEWIE
Wydział Zarządzania i Marketingu
Paweł Komenda
Numer albumu 3045
Gospodarka magazynowa towarów nie gabarytowych na podstawie VTS CER Sp. z o.o.
Praca dyplomowa
wykonana pod kierunkiem
dr Wojciecha Banasiewicza
Sochaczew 2008
Spis treści
Wstęp
Pojęcia i definicje
Magazyn to jednostka funkcjonalno - organizacyjna przeznaczona do magazynowania dóbr materialnych (zapasów) w wyodrębnionej przestrzeni budowli magazynowej według ustalonej technologii, wyposażona w odpowiednie środki techniczne, zarządzana
i obsługiwana przez zespół ludzi.
Magazynowanie to zespół czynności związanych z czasowym przyjmowaniem,
składowaniem, przechowywaniem, kompletowaniem, przemieszczaniem, konserwacją,
ewidencjonowaniem, kontrolowaniem i wydawaniem dóbr materialnych (zapasów).
Proces magazynowy to zespół działań operacyjnych związanych z przyjmowaniem, składowaniem, kompletacją i wydawaniem dóbr materialnych w odpowiednio przystosowanych do tego miejscach i przy spełnieniu określonych warunków organizacyjnych i technologicznych. Proces magazynowy składa się z przepływu materiałów i informacji.
Składowanie to zbiór czynności związanych z umieszczaniem (ułożeniem) zapasów
na przestrzeni składowej budowli magazynowej(np. w urządzeniach do składowania),
w sposób usystematyzowany odpowiednio do właściwości zapasów i istniejących warunków.
Kompletowanie - to operacja w procesie magazynowym, polegająca na pobraniu
zapasów ze stosów lub urządzeń do składowania w celu utworzenia zbioru zapasów zgodnie ze specyfikacją asortymentową i ilościową dla określonego odbiorcy. Kompletowanie może odbywać się w miejscu lub poza miejscem składowania.
Wydanie towarów to fizyczne czynności związane z wydaniem z magazynu towarów
dla ustalonego odbiorcy wraz z potwierdzeniem przekazania dóbr przez wydającego
i odbierającego.
Składowanie w stosach odnosi się do tych asortymentów, których jednostki ładunkowe są przystosowane do piętrzenia (jednostki samonośne), a ich zapas magazynowy
charakteryzuje się dużą liczbą jednostek ładunkowych w każdym asortymencie, co umożliwia
zbudowanie z nich wolno stojących bloków lub stosów.
Funkcje magazynów i ich rodzaje
Główną funkcją magazynów jest utrzymanie ciągłości w łańcuchu logistycznym, ·ponieważ ciężko jest zgrać ze sobą strumienie gromadzenia dóbr ze strumieniami
ich zużycia. Wiąże się to bezpośrednio ze zmianami w popycie, które są dość ciężkie
do przewidzenia, a straty, jakie mogą wyniknąć z powodu braku ciągłości w owym łańcuchu powodują, że budowa magazynów jest wysoce opłacalna. Do pozostałych funkcji należy:
zredukowanie kosztów transportu produktów można uzyskać dzięki zmniejszeniu częstotliwości dostaw przy jednoczesnym zwiększeniu jednorazowo dostarczanej ilości,
wspomaganie procesów produkcyjnych możliwe jest poprzez utrzymanie
niezbędnych zapasów surowców i opakowań wymaganych do zapewnienia
ciągłości produkcji oraz prze systematyczny odbiór wyrobów gotowych
z produkcji,
wspomaganie procesów marketingowych możliwe jest poprzez gromadzenie
zapasów niezbędnych do udanej realizacji akcji promocyjnej lub przez tworzenie zestawów.
Magazyny można podzielić według kryteriów:
przeznaczenia,
rozwiązań techniczno-organizacyjnych.
Ze względu na przeznaczenie rozróżniamy magazyny:
przemysłowe(…)zapewniające ciągłość produkcji i zbytu
dystrybucyjne (handlowe), które zapewniają rozdział towarów oraz ciągłość
zaopatrzenia materiałowego i konsumpcji,
magazyny materiałów sztukowych ze względu na rozwiązania techniczne i organizacyjne można podzielić na magazyny o składowaniu:
zapewniającym bezpośredni dostęp do każdej jednostki ładunkowej w dowolnej chwili (bez przemieszczania innych jednostek),
bez bezpośredniego dostępu do wszystkich jednostek ładunkowych w każdej chwili (konieczne jest przemieszczanie innych jednostek),
mieszanym, częściowo z dostępem, częściowo bez bezpośredniego dostępu.
Procesy magazynowe
Do podstawowych czynności związanych z procesami magazynowymi należą
wszystkie te, które wykonywane są podczas obiegu towaru przez magazyn. Czynności
te wykonywane są w częściach magazynu do nich przeznaczonych i są nimi :
Przyjęcie,
Składowanie,
Kompletacja,
Wydanie.
Przyjęcie
„Przyjmowanie towaru od jego nadawcy wiąże się z potwierdzeniem
odbioru (pokwitowaniem). Od tej chwili odpowiedzialność za towar przenosi
się na odbiorcę. Rozróżnia się dwa typy przyjęcia:
Przyjęcie zewnętrzne,
Przyjęcie wewnętrzne.
Przyjęcie zewnętrzne to przyjęcie towarów od zewnętrznego dostawcy.
Przyjęcie wewnętrzne to przyjęcie od wewnętrznego dostawcy w ramach
przedsiębiorstwa. Ze względu charakter przyjęcia wewnętrznego, dostawa może
odbywać się z wykorzystaniem środków transportu wewnętrznego lub z udziałem
środków transportu zewnętrznego.”
A. Niemczyk przedstawia następujący schemat działania: po przyjęciu towaru następuje rozładunek, do którego wykorzystywane są najczęściej wózki akumulatorowe prowadzone unoszące, jeśli jednak towar nie był dostarczony w postaci jednostki ładunkowej
(np. na palecie EURO) rozładunek odbywa się ręcznie. Identyfikacja towaru polega
na odczytywaniu nazwy, kodu towaru, daty ważności itp. Przy identyfikacji pomagają
etykiety logistyczne, na których nadrukowany jest kod kreskowy zawierający wszystkie
niezbędne informacje. Po odczytaniu kodu przez ręczny skaner dane natychmiast przesyłane są do systemu informatycznego. Kontrola przyjętego towaru odbywa się na zasadzie
sprawdzenia zgodności towaru i ilości z dokumentami odbioru, a także sprawdzeniu jakości dostawy, czy elementy zabezpieczające (np.folia) nie są uszkodzone. Tuż przed
wywiezieniem do składowania towar przygotowywany jest w taki sposób, aby mógł
być włożony w gniazda regałowe.
Kompletacja
Według autorów książki Vademecum Gospodarki Magazynowej proces kompletacji przy wydaniu z magazynu rozpoczyna się po otrzymaniu zlecenia rozpisanego
na poszczególne obszary składowania i korytarze międzyregałowe. Polecenie to zawiera:
wykaz wydawanych asortymentów, symbole miejsc ich składowania oraz ilość sztuk
przeznaczonych do wydania. Zrealizowane zlecenie zebrane na palecie zbiorczej będzie
przekazane do strefy wydania lub strefy kompletacji zgodnie z zastosowanym w magazynie systemem kompletacji.Przed samym wydaniem towaru dokonywana jest kontrola ilościowa mająca zweryfikować czy dana jednostka ładunkowa jest kompletna i zgodna ze zleceniem kompletacyjnym. Po zakończonej kontroli taka jednostka ładunkowa jest gotowa do wydania
Składowanie
Składowanie należy do podstawowych zadań magazynu. Składowanie będzie polegało na umieszczeniu jednostek ładunkowych w gniazdach regałowych, których symbole
lokalizacyjne zostały umieszczone na etykietach naklejonych na poszczególne jednostki
ładunkowe w strefie przyjęć. Po przejściu procesu przyjęcia towar wywożony jest na pola odkładcze na początku regału według przydzielonej przez system lokalizacji. Pracownik
strefy składowania podejmuje dostarczoną jednostkę ładunkową i odwozi ją do miejsca
składowania zgodnie z podaną lokalizacją, następnie umieszcza towar w regale paletowym. W praktyce wygląda to tak, że po odstawieniu palety z towarem w strefie regałowej przez pracownika przyjęć korzystającego z długiego wózka unoszącego inny pracownik
odpowiedzialny za składowanie odczytuje za pomocą skanera kod zawarty na etykiecie
i otrzymuje z systemu adres miejsca składowania palety. Po odstawieniu palety na miejsce pracownik ten skanuje kod przyklejony na regale dla potwierdzenia złożenia towaru.
Wydanie
Po pozytywnym zakończeniu kontroli jednostka ładunkowa gotowa jest już do załadowania. Kiedy zewnętrzny środek transportu podstawi się pod front załadunkowy
a dokumenty wydania kierowcy zostaną sprawdzone nastąpi załadunek przygotowanej
wcześniej wysyłki. Wydanie tak samo jak i przyjęcie może być:
Wewnętrzne,
Zewnętrzne.
Dokumentacja magazynowa
Magazyn jako samodzielna komórka organizacyjno-funkcjonalna w przedsiębiorstwie, aby mógł realizować swoje zadania, musi być odpowiednio zorganizowany - wyposażony we właściwą dokumentację. Ewidencja zaszłości związanych z przyjmowaniem i wydawaniem dóbr oraz wielkości ich stanów stanowi podstawowe źródło informacji o wielkości i ruchu fizycznym zapasów. Ma to znaczenie dla operatywnego zarządzania nie tylko magazynem, lecz dla gospodarowania zapasami. Podstawowym aktem prawnym regulującym zasady dokumentowania obrotu magazynowego jest ustawa z 29 września 1994 o rachunkowości. Przyjęcie i wydanie jest dokumentowane jako operacja gospodarcza dowodami księgowymi (źródłowymi). Dokumenty magazynowe stanowią grupę dokumentów, których zapisy mają bezpośredni wpływ na prowadzenie gospodarki magazynowej i jej rozliczanie. Mogą być wystawiane „ręcznie” przez magazyniera, w sposób półautomatyczny lub automatyczny, w zależności od ustalenia odpowiednich parametrów i procedur.
Zgodnie z ustawą dokument powinien zawierać co najmniej:
Określenie rodzaju dowodu
Określenie stron (nazwy i adresy) dokonujących operacji gospodarczej
Opis operacji, jej wartości
Datę dokonania operacji
Podpis wystawcy dokumentu oraz osoby, której wydano towar
Numer identyfikacyjny dowodu
Informatyczne zarządzanie magazynem
A. Niemczyk „Zapasy i Magazynowanie”, Biblioteka Logistyka Poznań 2007 s. 9
A. Niemczyk „Zapasy i ....”, jw., s. 59
Z. Dudziński, M. Kizyn „Vademecum gospodarki magazynowej”, Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr Sp. z o.o. Gdańsk 2002 s. 11
A. Niemczyk „Zapasy i ....”, tamże, s. 65
Tamże, s. 67
Z. Dudziński, M. Kizyn „Vademecum gospodarki magazynowej”, Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr Sp. z o.o. Gdańsk 2002 s. 202
A. Niemczyk „Zapasy i Magazynowanie”, Biblioteka Logistyka Poznań 2007 s. 11
op. cit. A. Niemczyk „Zapasy i Magazynowanie, Biblioteka Logistyka, Poznań 2007 s. 12
A. Niemczyk „Zapasy i Magazynowanie”, Biblioteka Logistyka Poznań 2007 s. 60
op. cit. A. Niemczyk „Zapasy i Magazynowanie, Biblioteka Logistyka, Poznań 2007 s. 61-62
op.cit. jw., s. 280
Z. Dudziński, M. Kizyn „Vademecum gospodarki magazynowej”, Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr Sp. z o.o. Gdańsk 2002 s. 276
http://www.bhm.com.pl/hornet/pdf/hornet_dokumenty_magazynowe.pdf
2