„Kultura organizacyjna stanowi wzór wartości, norm, przekonań, postaw i założeń, które nie muszą być sformułowane, ale które kształtują zachowanie ludzi i sposoby realizacji zadań.”

Michael Armstrong („Zarządzanie zasobami ludzkimi”)

„Kulturą organizacyjną są wzorcowe sposoby myślenia, odczuwania i reagowania, przyswajane i przekazywane głównie przez symbole tworzone przez grupy ludzi i zawierające konkretyzacje w postaci artefaktów.”

(Kroeber i Kluckhohn)

Trzy poziomy kultur org. wg E. Sheina:

Źródło: A. Koźmiński., W. Piotrowski (red)., Zarządzanie - teoria i praktyka, PWN, Warszawa, 2004, s. 373.

UWARUNKOWANIA KULTURY ORGANIZACYJNEJ

Źródło: opracowanie własne na podstawie A. Koźmiński, W. Piotrowski (red)., Zarządzanie - teoria i praktyka, PWN, Warszawa, 2004, s. 379.

SKŁADNIKI Kultury Organizacyjnej

1. wzory myślenia - dzięki nim członkowie grupy otrzymują kryteria oceny rozmaitych zjawisk i sytuacji,

2. wzory zachowań, dostarczają właściwych form reagowania na te zjawiska i sytuacje,

3. symbole, dzięki nim następuje upowszechnienie i utrwalenie wzorów myślenia i zachowania wśród członków grupy.

WZORY MYŚLENIA

• założenia kulturowe dotyczą tego jaki jest stosunek członków danej grupy do życia i świata, i co oznacza w kontekście konkretnej organizacji

• wartości są zbiorowymi preferencjami narzucanymi w grupie; wiążą się zatem z oceną której kryteriami są określone założenia kulturowe

• normy społeczne są to niepisane reguły, zasady postępowania, nieformalne wskazówki zachowań ludzkich; normy społeczne są, w przeciwieństwie do wartości, wyraźnie deklarowane

WZORY ZACHOWAŃ

Wzory zachowań kształtują się one na skutek upowszechniania postaw będących wynikiem określonych wzorów myślenia. Postawy dotyczą stosunku człowieka do konkretnych przedmiotów i sytuacji.

SYMBOLE

Symbole - wyrażają stosunek do określonych zjawisk. Dzięki nim jest ona widoczna na zewnątrz, upowszechnia się i utrwala w danym środowisku społecznym.

1. Symbole fizyczne - wyrażają stosunek do określonych wartości lub służą do identyfikacji roli społecznej. Symbolami takimi mogą być: sposób ubierania się i elementy ubioru, odznaki, przedmioty kultu religijnego, fryzura, tatuaże oraz rozmaite insygnia ról społecznych.

2. Symbole językowe - dotyczą specyficznego stylu porozumiewania się ludzi w organizacji, zawierającego hasła, zawołania, przydomki, a także skróty i określenia trudne do zrozumienia dla kogoś z zewnątrz.

3. Symbole behawioralne - zalicza się do nich rytuały, ceremonie i zachowania uznane w danej kulturze za niewłaściwe czyli tzw. behawioralne tabu. Rytuały i będące ich bardziej odświętną formą ceremonie, stabilizują rzeczywistość czyniąc ją bardzie przewidywalną i zrozumiałą.

4. Symbole osobowe - czyli tzw. bohaterowie organizacji. Są oni przykładami, do których można się odwoływać, spełniają więc rolę modeli do naśladowania. Wzory osobowe ludzi, którzy personifikują organizacyjną ideologię i sposób działania są bardzo ważne w upowszechnianiu kultury organizacyjnej.

FUNKCJE KULTURY ORGANIZACYJNEJ

1. INTEGRACYJNA - polega na tym, że wszystkie składniki kultury organizacyjnej są wspólnie określane i utrzymywane w danym środowisku; kultura obejmuje to co łączy ludzi w danej grupie, pomijając to co indywidualne i różnicujące. Kultura organizacyjna jest pewnego rodzaju „klejem” utrzymującym organizację w całości. Jednak integracja kulturowa jest też formą selekcji członków danej grupy społecznej. Dominujące w grupie wzory kulturowe jednych przyciągają a innych odpychają.
   

2. PERCEPCYJNA - polega na sposobie postrzegania otoczenia grupy i nadawania znaczenia społecznemu i organizacyjnemu życiu. W świecie postrzegamy, rozumiemy i rozpoznajemy jedynie to, na co pozwala nam nasza kultura. Percepcyjna funkcja kultury organizacyjnej oznacza, że organizacja formalna zawsze jest widziana przez pracowników przez „kulturowe okulary”, będące przyczyną uzupełnień i modyfikacji, których kierownictwo lub projektanci organizacji nie są w stanie przewidzieć.

3. ADAPTACYJNA - polega ona na stabilizowaniu rzeczywistości dzięki wypracowaniu gotowych schematów reagowania na zmiany zachodzące w otoczeniu grupy.

Generalnie można więc powiedzieć że wszystkie trzy funkcje kultury organizacyjnej zmierzają do ograniczenia poczucia niepewności. Służą temu konformizm i kolektywizm, związane z funkcją integracyjną. Służy temu selektywne postrzeganie otaczającej rzeczywistości, dające poczucie porządku i stabilności. Służy temu wreszcie stosowanie stabilnych i dobrze znanych reguł w procesie adaptacji do otoczenia. Główną funkcją kultury organizacyjnej jest więc ograniczenie niepewności. Można traktować więc kulturę organizacyjną jako pewnego rodzaju stabilizator stosunków społecznych.

A., Pocztowski, Zarządzanie zasobami ludzkimi, PWE, Warszawa, 2003, s.78 oraz A. Koźmiński, W. Piotrowski (red.), Zarządzanie - teoria i praktyka, PWN, Warszawa, 2004, s. 373.

5

ARTEFAKTY

NORMY I WARTOSCI

ZAŁOŻENIA

Typ otoczenia:

• kultura narodowa

• system wartości społeczeństwa i społeczności regionu

• lokalny system wartości

Typ organizacji:

• sytuacja rynkowa

• produkty i technologia

• branża

Cechy organizacji:

• historia

• wielkość

• przywództwo

• system administracji

• struktura

Cechy uczestników:

• wartości i postawy

• wykształcenie

• płeć i wiek

• doświadczenie z pracy i życiowe

• więzi emocjonalne

KULTURA ORGANIZACJI

---