EKSPERYMENT PEDAGOGICZNY

Definicja

Eksperyment jest metodą naukowego badania określonego wycinka rzeczywisto ci (wychowawczej), polegającą na wywoływaniu lub tylko zmienianiu przebiegu procesów przez wprowadzenie do nich jakiegoś nowego czynnika i obserwowaniu zmian powstałych pod jego wpływem

Cel

Celem eksperymentu jest więc wykrycie związków przyczynowo-skutkowych między zmienną niezależną a

Techniki (czynności)

- obserwacje - ankiety, - wywiady - badanie dokumentów

Narzędzia (przedmioty)

- dokumentacja szkolna - arkusze ankiet, wywiadów - dzienniki obserwacji - notatnik

- kamera wideo, dyktafon - długopis

Monografia pedagogiczna

Definicja

Monografia to metoda badań, której przedmiotem są instytucje wychowaw­cze w rozumieniu placówki lub instytucjonalne formy działalności wychowaw­czej lub jednorodne zjawiska społeczne, prowadząca do gruntownego rozpo­znania struktury instytucji, zasad i efektywności działań wychowawczych oraz opracowania koncepcji ulepszeń prognoz rozwojowych.

Przedmiot badań

(dom kultury, pogotowie opiekuńcze), oraz(spółdzielnia uczniowska, drużyna harcerska),

Techniki

- badanie dokumentacji - obserwacja uczestnicząca - ankiety - wywiady

- elementy eksperymentu wychowawczego

Narzędzia

- dokumentacja - arkusze ankiet, długopis - arkusze wywiadów - magnetofon, dyktafon

- notatki z obserwacji

Metoda indywidualnych przypadków

Inaczej studium indywidualnych przypadków

definicja

Metoda indywidualnych przypadków jest sposobem ba­dań polegającym na analizie jednostkowych losów ludzkich uwikła­nych w określone sytuacje wychowawcze, lub na analizie konkretnych zjawisk natury wychowawczej poprzez pryzmat jednostkowych bio­grafii ludzkich z nastawieniem na opracowanie diagnozy przypadku lub zjawiska w celu podjęcia działa terapeutycznych.

Techniki

- wywiad - obserwacja - analiza dokumentów osobistych

- techniki projekcyjne - testy - rozmowa

Narzędzia

- arkusz wywiadu - magnetofon, dyktafon, kamera wideo - dokumenty do badania

- arkusze testów - notatnik z notatkami własnymi zapisywane np. długopisem

Metoda sondażu diagnostycznego

zwany sondażem ankietowym lub sondażem na grupie reprezentatywnej

definicja

Metoda sondażu diagnostycznego jest sposobem groma­dzenia wiedzy o atrybutach strukturalnych i funkcjonalnych oraz dynamice zjawisk społecznych, opiniach i poglądach wybranych zbiorowości, nasilaniu się i kierunkach rozwoju określonych zjawisk i wszelkich innych zjawiskach instytucjonalnie nie zlokalizowanych - osiadających znaczenie wychowaw­cze - w oparciu o specjalnie dobraną grupę reprezentującą populację gene­ralną, w której badane zjawisko występuje.

Przedmiot badań

Przedmiotem badań sondażowych jest określone zjawisko społeczne istotne dla wychowania, ponadto stany świadomości społecznej, opinii i poglądów określonych zbiorowości, narastania badanych zjawisk, ich tendencji i nasilania (narkomania, alkoholizm, przestępczość). Zatem to zjawiska nie posiadające instytucjonalnej lokalizacji - wręcz są rozproszone po społeczeństwie.

Techniki

- wywiad - ankieta - analiza dokumentów osobistych - techniki statystyczne i inne

Narzędzia

- arkusz ankiety - arkusz wywiadu - magnetofon, dyktafon, kamera wideo - dokumenty źródłowe

ciekawostka

Zaznaczyć należy, że wyniki sondażu diagnostycznego mają najwyższy stopień prawdopodobieństwa.

monografia indywidualnych przypadków

Zalety	* tania * możliwość przewidywania zjawisk * dochodzenie do głębi zagadnienia * docieranie do subiektywnych treści	* duża ilość danych * informacje z różnych punktów widzenia *możliwość porównania danych od różnych osób
Wady	* czasochłonna * zbyt obszerne opisy * brak możliwości generalizacji i wyciągania ogólnych wniosków * duże wymagania kwalifikacyjne * subiektywizm * trudność z publikacją * zła interpretacja	* czasochłonna * subiektywizm * ryzyko przekłamań informacji (zdarzenia odległe w czasie) * problem z dotarciem do rzetelnych informacji itd.

obserwacji bezpośredniej badający nie tylko zbiera dane ale ma także możliwość sprawdzenia wiarygodności tych danych odwołując się do innych technik badawczych np. wywiadu. Szczególnym przykładem obserwacji bezpośredniej jest obserwacja uczestnicząca (najlepiej jeżeli my wchodzimy do jakiejś grupy i jesteśmy jej uczestnikami)
Obserwacja pośrednia - badający nie uczestniczy w zbieraniu danych i nie ma wpływu na ich powstawanie. Ogranicza się ona do tego aby wykorzystać do swoich celów badawczych wcześniej zgromadzone dane jakie zawarte są w sprawozdaniach, dokumentach.

Zalety
Umożliwia niewątpliwie bezpośredni kontakt z badaną rzeczywistością społeczną a tym samym stwarza okazję do wnikliwego poznania danych zjawisk. Badacz, który uczestniczy w życiu badanych ludzi ma większe szanse poznania nie tylko ich warunków życia czy sposobów zachowania w rożnych sytuacjach.
Wady
Jedną z poważniejszych jest brak możliwości bezpośredniego rejestrowania tego co się obserwuje. Cechy obserwacji uczestniczącej:

Zalety: naturalność zachowań obserwowanych osób, możliwość obserwowania faktów intymnych, subtelnych czy drażliwych.

Wady: skomplikowany charakter obserwacji, niemożność zastosowania dowolnych narzędzi (grozi zdemaskowaniem), niejawność notowania (groźba zafałszowania).

Wywiad biograficzny Zalety:

• ciągła ukazuje osobowość człowieka

• wypowiedz jest konstruowana przed długi okres czasu przez co jest czas na przemyślenia

• jest tworem autentycznym

eksperyment
   Zalety:

1. wnioskowanie przyczynowe,

2. względna łatwość powtarzania badań,

3. naukowy rygor (najlepsza metoda).

   Wady:

1. prowadząca do artefaktów sztuczność (to co w eksperymencie nie musi w rzeczywistości).

Ankieta i wywiad(czasochłonny)

1. charakterze ilościowym.

2. pozwalają poznać w krótkim czasie opinii dużej liczby osób,

3. wymagają małego nakładu pracy,

4. są tanie i szybkie,

5. wątpliwości budzi wiarygodność opinii.

   Kwestionariusz składa się z 2-3 części:

1. Instrukcja:

1. kto prowadzi badania,

2. cel badań,

3. jak odpowiadać na pytania,

4. czy jest zagwarantowana anonimowość,

5. podziękowanie.

2. Pytania właściwe:

1. powinny dotyczyć podjętej problematyki badawczej,

2. rodzaje pytań i ich właściwości:
   a) zamknięte,
   b) otwarte,
   c) półotwarte.

3. Dane personalne (metryczka):

1. pozwala na zebranie danych dotyczących wieku, pochodzenia, wykształcenia, miejsca zamieszkania, zawodu, stażu pracy itp.,

2. można je traktować jako zmienne niezależne przy analizowaniu opinii.

   Przy konstruowaniu kwestionariusza kierować się pewnym założeniem:

1. pytania winny służyć weryfikacji hipotez,

2. powinny być jasne i zrozumiałe,

3. unikać pytań kłopotliwych (odpowiedzi nieszczere),

4. zwięzły, krótki, logicznie uporządkowany, przejrzysty, estetyczny,

5. formy grzecznościowe.

badania dokumentów:

1. stanowi punkt wyjścia przy formułowaniu problemów naukowych i hipotez,

2. pozwala badać takie zagadnienia jak: cele, zadania, treści, formy, metody, przebieg i rezultaty działań danej instytucji,

3. umożliwia analizę porównawczą,

4. pozwala badać cechy osobiste wytwórców dokumentu (np. pilność, staranność, fachowość).

   Wady:

1. dokumenty często przedstawiają rzeczywistość w sposób jednostronny (celowe zafałszowanie),

2. często odnoszą się do stanu końcowego, a nie informują o przebiegu danego zjawiska,

3. w wielu naukach (np. w pedagogice) ta metoda uchodzi za mało rzetelną - przeważnie pełni funkcję uzupełniającą.

Zalety monografiA instytucji:

1. pogłębianie wyników badań struktury społecznej i systemu wychowawczego,

2. możliwość porównywania wybranego zagadnienia w różnych związkach czasowych lub przestrzennych danej placówki,

3. możliwość powtarzania wybranych faktów czy zjawisk przeprowadzonych w podobnych sytuacjach i warunkach danego rodzaju instytucji.

Wady:

1. subiektywizm,

2. pseudo uogólnienie - związane z brakiem dostatecznej wiedzy o np. zwyczajach w instytucji,

3. opisowość - poprzestaje się na opisie i nie ma wniosków co dalej.

Wady sondażu:

• - nie można dotrzeć do wszystkich osób które pragniemy zbadać,

• - mogą być błędnie konstruowane techniki, tj. wywiad czy analiza.

1. techniki socjometryczne

- Moreno - kwestionariusz (sytuacja + pytanie o sympatie i antypatie) + macierz + socjogram (nieuporządkowany i uporządkowany na wykresie z liczbą wyborów)

- Zgadnij kto - określenie do danej osoby (opis - osoba) + macierz

- Plebiscyt życzliwości i niechęci - ranking + macierz

- Wartościowanie uczestnictwa w grupie - czy chciałbyś grupę zmienić

- Pomiar dystansu społecznego - czy chciałbyś wychowawcę zmienić

EKSPERYMENT PEDAGOGICZNY- to metoda badań zjawisk pedagogicznych, wywołanych specjalnie przez osobę badającą w kontrolowanych przez nią warunkach, celem ich poznania.

Zalety: -umożliwia wzrost wiarygodności badań pedagogicznych, -ułatwia łączność badacza z szeroko pojętą praktyką pedagogiczną, -jest źródłem inspiracji dla różnych innowacji pedagogicznych.

Wady: -złożoność i uciążliwość tego rodzaju badań, -niemożność dorównania przez nie założeniom metodologii nauk przyrodniczych, -możliwość zastąpienia badań eksperymentalnych innymi metodami wstępnymi, -sprzeniewierzenie się zasadom moralnym.

TESTY OSIĄGNIĘ SZKOLNYCH (testy wiadomości) - to udoskonalony sposób sprawdzania i oceniania stopnia opanowania przez uczniów wiadomości i umiejętności w zakresie określonego przedmiotu nauczania.

Zalety: -pozwala zbadać poziom wiadomości i umiejętności uczniów, -pozwala bardziej obiektywnie ocenić przydatność różnych metod, form nauczania, -w pracy nauczycieli testy te mają zastosowanie -w rozpoznawaniu osiągnięć i braków uczniów, -w bardziej gruntownym ocenianiu uczniów, -w ocenie własnej pracy dydaktycznej. Wady: -test źle skonstruowany ? krzywdzi osobę badan, bo niesprawiedliwie ją ocenia oraz osobę badającą, która myśli, że pozna osobę badaną.

ANALIZA DOKUMENTÓW polega na uporządkowaniu i interpretacji zawartych w nich treści pod kątem problemu (celu) badawczego lub także hipotezy roboczej. Dopomaga w rozwiązywaniu wielu problemów badawczych z zakresu pedagogiki, a zwłaszcza w bliższym ich sprecyzowaniu.

Wady: -duża trudność w gromadzeniu dokumentów zastanych, -czasochłonność, -kosztowność, -często przedstawiają zdarzenia w sposób jednostronny,- -nie można określić, czy dane informacje są w 100% prawdziwe (dokumenty pisane).

Zalety:- -pozwala częściej określić zdolności np. graficzne dziecka, -pozwala odreagować przykre i bolesne przeżycia, -miernik różnych właściwości psychicznych i motorycznych u dzieci upośledzonych, -pomaga w ocenie pracy dydaktyczno- wychowawczej nauczycieli, -źródło dotarcia do historii życia jednostki i zachodzących w niej zmian. Cechy: -ma charakter metody uzupełniającej, -dotyczy wytworów pisemnych i nie pisemnych, -polega na opisie i interpretacji dokumentów, -pozwala określić wpływ środków masowego przekazu, -dopomaga w rozwiązywaniu problemów badawczych.

ANKIETY I KWESTIONARIUSZE ankiety umożliwiają gromadzenie materiału badawczego w sposób pośredni np. za pośrednictwem poczty; kwestionariusze dają możność bezpośredniego gromadzenia materiału.
Zalety:
- potrafią zbadać wszystko to co odnosi się do wypowiedzi osób badanych (zachowania werbalne), - mogą być przeprowadzane w krótkim czasie, - zestawienia statystyczne, poprawnie wykorzystane, mogą ułatwić wyciągnięcie słusznych wniosków z tego rodzaju badań.
Wady:
- występują częste błędy w formułowaniu pytań ankietowych i kwestionariuszowych, - niepewność badacza co do prawdziwości odpowiedzi osób uczestniczących w badaniach, - nadużywanie badań (do czego skłania nauczycieli pozorna łatwość posługiwania się nimi).

ROZMOWA I WYWIAD są to metody gromadzenia danych w oparciu o bezpośredni kontakt słowny z osobami badanymi lub osobami udzielającymi o tych ostatnich ważnych informacji, odnośnie interesujących badacza problemów.
Zalety: -mogą dostarczyć cennych informacji o uczniu, jeśli są poprawnie przeprowadzone, -można określić, czy osoby, z którymi rozmawiamy lub przeprowadzamy wywiad są szczere, -ułatwiają głębsze ?dotarcie? do strefy nieobserwowalnych faktów i przeżyć uczniów w potocznym życiu szkolnym.
Cechy: -są cechą poznawczą ? polega na swobodnej wymianie ustnych wypowiedzi między osobą przeprowadzającą rozmowę lub wywiad, a osobą badaną, -są metodami złożonymi ? wymagają prócz stawiania pytań także dużego osobistego zaangażowania i subtelnego podejścia do osób badanych.

wady: - niestaranne przygotowanie się do przeprowadzenia rozmowy lub wywiadu ? a więc niedokładnym poznaniem i określeniem problemów oraz celu badań, - własne opinie i przekonania nauczyciela na temat badanej przez niego problematyki, -sposób przeprowadzenia rozmowy lub wywiadu ? brak umiejętności prawidłowego formułowania pytań przez nauczyciela,
b)z innych przyczyn niż z winy nauczyciela:
-mniej lub bardziej świadome wprowadzenie go w błąd przez osoby badane lub informujące o tematach,
-niedostatecznie wysoka pozytywna motywacja składania swych wypowiedzi przez osoby badane ? motywacja ta zależy w dużym stopniu od postawy badającego, ale również od przyczyn, które leżą poza zasięgiem świadomych i celowych jego oddziaływań,
-zewnętrzne warunki badań i czas ich przeprowadzania ? jeśli są to warunki, które przypominają badanym przykre sytuacje mogą obniżyć stopień wiarygodności otrzymanych odpowiedzi.

TECHNIKI SOCJOMETRYCZNE ? polegają na dokonywaniu wyborów pozytywnych lub negatywnych, a najczęściej jednych i drugich spośród członków jakieś grupy ze względu na ściśle określone kryterium wyboru lub kilka kryteriów.
Cechy:
-dotyczy badania stosunków interpersonalnych (przede wszystkim sympatii i antypatii), -pozwala poznać struktury wzajemnych powiązań ze sobą poszczególnych uczniów.
Zalety:
-przygotowanie każdej techniki nie trwa długo i nie jest to trudne, -pozwala zdobyć wiele informacji o danej badanej grupie, -zastosowanie tej techniki nie wymaga zastosowania dużej ilości wyposażenia materiałowego.
Wady:
-jej badania ukazują tylko stosunki interpersonalne, które aktualnie panują w tej grupie, -rzadko potrafią wskazać na rozmaite problemy nurtujące badaną grupę.

---