51. Liberalna polityka handlowa/polityka wolnego handlu.

Liberalizm - (ma korzenie w klasycznej teorii wolnego rynku i handlu)

• zakłada, że handel międzynarodowy powinien być wolny od wszelakich barier o ograniczeń.

• Zakłada istnienie doskonałej konkurencji w skali krajowej i międzynarodowej oraz doskonałej przenośności czynników produkcji, wobec czego interwencjonizm państwa jest zbędny a wręcz szkodliwy.

• Państwo ma tylko kreować prawo i troszczyć się o jego przestrzeganie

52. Protekcjonizm w polityce handlowej.

Protekcjonizm - (pochodna polityki interwencjonizmu państwowego w gospodarce)

• To wykorzystywania przez państwo środków i narzędzi polityki ekonomicznej (w tym handlowej) w celu ochrony rodzimej produkcji, zatrudnienia i bilansu płatniczego

• Osłabia zainteresowanie poprawą efektywności, jakością, postępem technicznym

• Sprzyja zamykaniu się gospodarki

53. Pojęcie ceł jako barier taryfowych w obrocie handlowym.

Cła (określane także jako bariery taryfowe) są opłatami pobieranymi przez państwo przy przekraczaniu towarów przez granicę. Współcześnie mają one przede wszystkim charakter ceł wwozowych, czyli są płacone od towarów importowanych. Nakładanie ceł na towary importowane może wynikać zarówno z przyczyn fiskalnych ( w celu zwiększenia wpływów do budżetu państwa), jak również z polityki ochrony krajowych gałęzi produkcji przed obcą konkurencją.

Cło jest środkiem regulującym wielkość i strukturę obrotów handlu zagranicznego. Jest to jedyny środek dopuszczalny przez WTO (Światowy Ośrodek Handlu).

• Najstarszy i szeroko stosowany środek polityki handlowej

• Podatek pośredni - opłata nakładana przez państwo na dobra będące przedmiotem handlu (przekraczające granicę)

• Zwiększa dochody budżetowe państwa

54.Rodzaje ceł

1)

• Cło importowe - jego zadaniem jest ochrona produkcji krajowej oraz zwiększenie dochodów państwa.

• Cło eksportowe - jest nakładane głównie na surowce, w celu zachęcania do ich przetwarzania w kraju. Powoduje ono wzrost cen produktów krajowych za granicą. Mogą powodować pogorszenie bilansu handlowego poprzez zmniejszenie eksportu. Stosuje się je jedynie w krajach rozwijających się o monokulturowym charakterze gospodarki, może wówczas zastępować podatki, których pobieranie wymagałoby tworzenia kosztownego systemu podatkowego.

• Cło tranzytowe - była to opłata nakładana na obcych kupców przejeżdżających przez dany kraj. Jest ono stosowane bardzo rzadko, ponieważ brak ceł przewozowych może stać się czynnikiem skłaniającym do wyboru tranzytu przez dany kraj, co może przynieść duże wpływy z udostępnienia sieci transportowej oraz środków transportu. W wielu krajach, w tym także w Polsce, dochody te stanowiły znaczną część wpływów budżetowych.

2)

• Cło autonomiczne - jest wprowadzane z nikim nieuzgadnianą decyzją jednego państwa. Na pozór metoda ta wydaje się prosta i moż1iwa do praktycznego zastosowania w okresie krótkim. W rzeczywistości spotyka się ona na ogół z kontr posunięciami innych państw, co w konsekwencji prowadzi do zniwelowania skutków cła autonomicznego.

• Cło umowne - Porozumienia (mające często formę umów) określające poziom wprowadzanego cła, czas jego obowiązywania, zróżnicowanie asortymentowe itp. Ich efektem jest dwustronne lub wielostronne ,,wiązanie” ceł, polegające na wzajemnym uzależnianiu poziomu i innych elementów składających się na taryfy celne różnych krajów.

3)

• Cło fiskalne - zapewniają państwu odpowiednie dochody. Obecnie rola fiskalna ceł nie jest dominująca. (w 1999 roku wpływy z ceł wynosiły w Polsce 5,566 mld zł, co stanowi 4,4% całości wpływów)

• Cło ochronne - jego celem jest ochrona produkcji krajowej przed konkurencją zagraniczną.

4)

• Cło ad valorem - określone w procentach w stosunku do wartości towaru.

• Cło specyficzne - ustalone w stosunku do ilości towarów.

• Cło mieszane - ustalone w zależności od wartości i ilości towarów.

5)

• Cło minimalne - cła w handlu z krajami, które otrzymały klauzulę największego uprzywilejowania (KNU). Klauzulę tę przyznaje się dwustronnie lub wielostronnie w formie zobowiązania do traktowania partnera nie gorzej niż innego, najbardziej uprzywilejowanego. W efekcie udzielenie KNU przez kraj I krajom II i III oznacza, iż każda obniżka cła dokonana przez kraj I w handlu z krajem II jest automatycznie przenoszona na stosunki kraju I z krajem III, i odwrotnie.

• Cła maksymalne - są stosowane w handlu z krajami, które me uzyskały klauzuli największego uprzywilejowania. Z założenia więc cła te są wyższe od ceł minimalnych.

6)

• Cło dyskryminacyjne - ustalone na poziomie wyższym od ogólnego

• Cło preferencyjne - zapewnia szczególnie korzystne warunki wymiany

55. Sposoby naliczania ceł

• Od wartości

• Od ilości

56. Skutki nakładania ceł

• Wzrost ceny towaru importowanego

• Spadek krajowego popytu na towar importowany

• Spadek importu

• Wzrost produkcji krajowej (towarów zastępujących import)

57. Pojęcie i rodzaje barier parataryfowych w handlu międzynarodowym.

Narzędzia parataryfowe:

• Ograniczenia handlu nie będące cłami a powodujące skutki identyczne jak cła

• Mogą zastępować cła lub je uzupełniać

• Są bardziej skuteczne niż cła - można je stosować selektywnie

• Znaczna ich część stosowana jest w sposób niejawny - trudno je w związku z tym ustalić i udowodnić

1. Opłaty wyrównawcze - różnica między niższą ceną towaru importowanego a wyższą (ustaloną i gwarantowaną przez państwo) ceną wewnętrzną towaru produkowanego w kraju. Opłata wyrównawcza obciąża importera, który wpłaca ją do budżetu państwa lub do innego budżetu (z którego np. finansuje się subsydia)

2. Subsydia eksportowe - świadczenia ze strony państwa na rzecz przedsiębiorstw krajowych w celu poprawy konkurencyjności ich towarów na rynku zagranicznym (cel - zwiększenie eksportu lub ograniczenia importu) Subsydia mogą być bezpośrednie lub pośrednie

Subsydiowana może być:

- produkcja krajowa zastępująca import

- produkcja na eksport

Skutki subsydiów:

• Pozytywne (zwiększenie sprzedaży za granicę, wzrost zatrudnienia, większe wykorzystanie mocy produkcyjnych, poprawa bilansu handlowego)

• Negatywne (ograniczone zainteresowanie producentów i eksporterów obniżką kosztów, podnoszeniem jakości itp.)

3. Depozyty importowe - obciążenie importera przez państwo obowiązkiem wpłaty na nieoprocentowany specjalny rachunek kwoty proporcjonalnej do wielkości importu

4. Dodatkowe opłaty importowe - stemplowane, statystyczne, administracyjne

5. Dumping

58. Pojęcie i rodzaj barier pozataryfowych w handlu międzynarodowym.

Pod pojęciem środków pozataryfowych lub inaczej poza celnych rozumie się środki polityki handlowej, nie powodujące, w odróżnieniu od środków parataryfowych, bezpośrednich skutków finansowych.

1. Kontyngenty

2. Embargo - zerowy kontyngent

3. Licencja - zezwolenia wydawane przedsiębiorstwom przez władze państwowe na przywóz określonej ilości konkretnych towarów

4. „Dobrowolne” ograniczenia eksportu (very) - porozumienia między krajem eksportera i krajem importera, w którym eksporter (najczęściej pod naciskiem importera) zobowiązuje się ograniczyć eksport do określonego limitu

5. Normy techniczne

6. Wymagania jakościowe, sanitarne, weterynaryjne

7. Zakupy rządowe - finansowane z budżetu państwa, agend i instytucji rządowych

8. Wymóg składnika krajowego. Formy:

• Zobowiązanie krajowego podmiotu kupującego importowane towary do pokrycia części popytu zakupami na rynku wewnętrznym

• Żądanie, aby producenci wyrobów pokrywali część popytu na części i podzespoły dostawami z rynku krajowego

59. Co to jest dumping?

Dumping to polityka polegająca na sprzedaży swoich produktów za granicę po cenach niższych niż na rynku krajowym lub po cenach niższych od kosztów ich wytworzenia. Można wyróżnić trzy rodzaje dumpingu:

• dumping sporadyczny: jest to sporadyczne sprzedawanie produktu za granicę po cenach niższych od kosztów wytworzenia. Wynika z sytuacji nadzwyczajnych, na przykład gwałtownego spadku popytu na rynku krajowym lub wyjątkowego urodzaju w danym roku. Producent decyduje się sprzedać swój produkt za granicę poniżej kosztów w celu uniknięcia strat związanych na przykład z magazynowaniem towaru. Praktyka ta, jeśli zdarza się sporadycznie, nie spotyka się na ogół z reakcją kraju przyjmującego;

• dumping łupieżczy: celem takiej polityki jest zdobycie jakiegoś rynku i wyeliminowanie konkurencji, poprzez zaproponowanie cen niższych od kosztów wytworzenia. Konkurencyjne przedsiębiorstwa, mając mniejsze zasoby, nie mogą sprostać takiej praktyce i zostają wyeliminowane z rynku. W przypadku, gdy przedsiębiorstwo stosujące dumping łupieżczy stanie się na danym rynku monopolistą podwyższa ceny, aby realizować zysk monopolistyczny. Ten rodzaj dumpingu uznaje się za praktykę nieuczciwej konkurencji. W handlu międzynarodowym praktyki tego typu są przyczyną nakładania przez państwo importera karnych ceł (cło antydumpingowe) czy ustanawiania ograniczeń ilościowych co do importu jakiegoś towaru;

• dumping stały: jest to sprzedaż towaru na rynek zagraniczny po cenie niższej niż na rynku krajowym. Z taką sytuacją mamy do czynienia w przypadku, gdy popyt na dane dobro na rynku krajowym jest dużo mniej elastyczny niż na rynku zagranicznym. W takim wypadku producent może sprzedawać towar po stosunkowo wysokiej cenie na rynku krajowym (szczególnie, gdy jednocześnie nałożone są ograniczenia na import tego dobra). Jednocześnie chcąc zwiększyć sprzedaż na rynku zagranicznym przy elastycznym popycie musi obniżać ceny. Praktyka ta może być uzasadniona z punktu widzenia producenta, może być również korzystna dla społeczeństwa kraju importera. Jednocześnie może być sprzeczny z interesem wytwórców w kraju importera.

60. Co oznacza termin kontyngent w handlu międzynarodowym?

Kontyngent - „kwota” - ustalenia przez państwo ściśle określonego limitu dopuszczalnej wielkości importu lub eksportu