Najważniejsze partie polityczne 1921-1945

Partie, które ukształtowały się w okresie demokracji parlamentarnej

PARTIA	GŁÓWNI DZIAŁACZE
Związek Ludowo-Narodowy	Roman Dmowski, Maurycy Zamoyski, Stanisław Głąbiński, Stanisław Grabski, Marian Seyda
Polskie Stronnictwo Chrześcijańsko - Demokratyczne	Wojciech Korfanty
Narodowa Partia Robotnicza	Adam Ballenstaedt, Karol Popiel, A. Chądzyński, Ludwik Waszkiewicz
Polskie Stronnictwo Ludowe „Piast”	Władysław Kiernik, Wincenty Witos, Jan Dąbski, Jakub Bojko, Maciej Rataj
Polskie Stronnictwo Ludowe „Wyzwolenie”	Gabriel Narutowicz, Stanisław Thugutt, Kazimierz Bagiński, Tomasz Nocznicki
Stronnictwo Chłopskie	Jan Stapiński
Polska Partia Socjalistyczna	Tomasz Arciszewski, Zygmunt Żuławski, Jędrzej Moraczewski, Norbert Barlicki, Henryk Liebermann, Kazimierz Pużak
Komunistyczna Partia Robotnicza Polski ( od 1925r. Komunistyczna Partia Polski )	Adolf Warski, Julian Marchlewski, Feliks Dzierżyński, Maria Koszutska, Maksymilian Horwitz-Walecki

Przekształcenia partii w czasie dyktatury sanacji :

1926r. - Roman Dmowski powołuje Obóz Wielkiej Polski (skrajnie nacjonalistyczny prawicowy). Władze sanacyjne rozwiązały OWP w 1933r.

Część byłych działaczy OWP utworzyła w 1934r. Obóz Narodowo-Radykalny. ONR także został zdelegalizowany, po czym w konspiracji podzielił się na ONR „ABC” i ONR „Falanga” (nazwy wzięły się od pism wydawanych przez te organy).

1928r. - Związek Ludowo-Narodowy przekształcono w Stronnictwo Narodowe.

1928r. - Przed wyborami do parlamentu partie lewicowe i centrowe ( PSCh-D, NPR, PSL „Piast”, PSL „Wyzwolenie”, SCh, PPS ) zawiązują Centrolew.

Piłsudczycy tworzą Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem na czele z płk. Walerym Sławkiem.

1931r. - Zjednoczenie ruchu ludowego - powstaje Stronnictwo Ludowe z połączenia Polskiego Stronnictwa Ludowego „Piast”, Polskiego Stronnictwa Ludowego „Wyzwolenie” i Stronnictwa Chłopskiego.

1936r. - Zostaje utworzony Front Morges - centrowa organizacja skupiająca działaczy emigracyjnych, w opozycji do sanacji. Nazwa pochodzi od miasta Morges (Szwajcaria), gdzie podpisano jego utworzenie.

1937r. - Zostaje utworzone Stronnictwo Pracy z połączenia Polskiego Stronnictwa Chrześcijańsko-Demokratycznego i Narodowej Partii Robotniczej.

1937r. - Z polecenia Edwarda Rydza-Śmigłego zostaje utworzony Obóz Zjednoczenia Narodowego („Ozon”) w celu skupienia społeczeństwa wobec władz sanacyjnych.

1938r. - Komitern po czystkach w Komunistycznej Partii Polskiej rozwiązuje ją (faktycznie była już zdelegalizowana przez władze polskie ).

Partie po przekształceniach

PARTIA/UGRUPOWANIE	GŁÓWNI DZIAŁACZE
Obóz Wielkiej Polski	Roman Dmowski, Tadeusz Bielecki, Roman Rybarski
Obóz Narodowo-Radykalny	Jan Mosdorf, Henryk Rossman, Paweł Musioł, Bolesław Piasecki
Obóz Narodowo-Radykalny “ABC”	Henryk Rossman, Jan Jodzewicz
Obóz Narodowo-Radykalny „Falanga”	Paweł Musioł, Wojciech Zaleski
Obóz Zjednoczenia Narodowego	Adam Koc, Stanisław Skwarczyński
Stronnictwo Narodowe	Grupa „Młodych” - Roman Dmowski, Tadeusz Bielecki; Grupa „Starych” - Stanisław Stroński, Marian Seyda
Stronnictwo Ludowe	Maksymilian Malinowski, Wincenty Witos, Kazimierz Bagiński, Maciej Rataj
Stronnictwo Pracy	Wojciech Korfanty
Front Morges	Władysław Sikorski, Ignacy Paderewski, Wincenty Witos, Józef Haller, Wojciech Korfanty, Karol Popiel
Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem	Jakub Bojko, Jerzy Ziętek, Stanisław Cat Mackiewicz, Władysław Raczkiewicz, Walery Sławek

Partie ukraińskie (te które miały coś do powiedzenia ;)

Ukraińskie Zjednoczenie Narodowo-Demokratyczne	Wasyl Mudry, Stepan Baran, Włodymyr Cełewicz
Organizacja Ukraińskich Nacjonalistów	Bohdan Krawciw, Stepan Bandera, Jewhen Konowalec

Partie polityczne na emigracji po 1939r.

Polska Partia Socjalistyczna - Wolność Równość Niepodległość (krypt. „Koło”)	Tomasz Arciszewski, Kazimierz Pużak, Zygmunt Zaremba
Stronnictwo Ludowe Roch ( krypt. „Trójkąt”)	Maciej Rataj, Stefan Korboński, Adam Bień, Jan Pekałkiewicz, Józef Niećko
Stronnictwo Narodowe (krypt. „Kwadrat”)	Tadeusz Bielecki, Marian Seyda
Stronnictwo Pracy (krypt. „Romb”)	Cyryl Ratajski, Jan St. Jankowski, Karol Popiel

---