WIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY WZW

1. Wywołane przez hepatotropowe wirusy powodujące stan zapalny wątroby.

• Wirusowe zapalenia wątroby ( wzw.) pierwotnie hepatotropowe, takie jak:

Szerzące się drogą parenteralną:

- wzw. typu B (HBV; Hepadnavirus nr 1);

- wzw. typu C ( HCV; Flavivirus);

- wzw. typu D (HDV);

- wzw. typu G (HGV).

Szerzące się drogą pokarmową:

- wzw. typu A ( HAV; Enterovirus nr 72);

- wzw. typu E (HEV).

2. Wirusowe zapalenia wątroby wtórnie hepatotropowe, takie jak w przebiegu zakażeń:

• wirusem mononukleozy zakaźnej ( wirus Epstein- Barr);

• wirusem cytomegalii ( Cytomegalovirus hominis);

• wirusem uogólnionej opryszczki pospolitej ( Herpesvirus hominis I);

• różyczki (Rubivirus hominis);

• świnki ( Paramyxovirus parotitidis);

• wirusami Echo (Enterovirus spp.);

• żółtej gorączki ( Flavivirus febricus).

Ważniejsze objawy kliniczne wirusowych zapaleń wątroby to:

• Nosicielstwo wirusa i brak objawów chorobowych (prawdopodobieństwo wystąpienia zależy od rodzaju wzw. i ogólnej odporności organizmu);

• Objawy rzekomo grypowe, kataralne;

• Objawy rzekomo gośćcowe, takie jak bóle stawowe, mięśniowe;

• Objawy dyspeptyczne, pod postacią dyskomfortu w jamie brzusznej, nudności, wymiotów, utraty apetytu, zaparć;

• Uczucie zmęczenia, świąd skóry, krwawienia, łatwe powstawanie siniaków, zaburzenia neuropsychiczne, niekiedy stany podgorączkowe;

• U niektórych chorych zażółcenie powłok i rogówek tzw. „żółtaczka”;

• Występujące najczęstsze powikłania to: nadostre („galopujące”, „piorunujące”) zapalenie wątroby zakończone zgonem, przewlekłe, albo aktywne zapalenie wątroby, marskość wątroby oraz rak pierwotny wątroby.

Diagnostyka laboratoryjna HBV:

• HBsAg - antygen powierzchniowy HBV - pojawia się w 2-8 tygodniu przed wystąpieniem żółtaczki - główny marker zakażenia.

• P/ciała anty-HBs - pojawiające się po zniknięciu antygenu - świadczą o uodpornieniu organizmu - pojawiają się po szczepieniu.

• HBcAg - antygen rdzeniowy nie występuje w surowicy.

• P/ciała anty-HBcAg - IgM - świadczą o replikacji wirusa.

• P/ciała anty-HBcAg - IgG - marker przebycia zakażenia.

• HBeAG - świadczą o zakaźności - ściśle związane z HBsAg - utrzymywanie się świadczy o przejściu ostrego zapalenia w postać przewlekłą.

SEROKONWERSJA HBEAG I POJAWIENIE SIĘ P/CIAŁ ANTY-HBE JEST SYGNAŁEM ZDROWIENIA.

Diagnostyka laboratoryjna HAV:

• P/ciała anty-HAV - IgM - obecne od objawów chorobowych, potwierdzają rozpoznanie.

• P/ciała anty-HAV - IgG - świadczą o przebytym zakażeniu wirusem HAV.

Diagnostyka laboratoryjna HCV:

• Odczyn immuno-enzymatyczny EIA HCV - wykrywa p/ciała przeciw kilku antygenom HCV, mało swoisty, dużo fałszywie dodatnich wyników - istnieje konieczność powtarzania co najmniej dwukrotnie.

• Odczyn rekombinowanego immunoblottingu HCV./RIBA - rekombinant immunoblot assay -wykrywa p/ciała przeciw HCV - bardziej swoiste niż EIA HCV.

Kliniczne badania laboratoryjne:

• Wzrost stężenia bilirubiny.

• Zwiększenie aktywności ALAT, AsPAT.

• W cholestazie - wzrost aktywności fosfatazy alkalicznej i γ -glutamylotranspeptydazy, obecność nieprawidłowej lipoproteiny X.

Postacie kliniczne WZW:

• Zapalenie ostre

• Ostry żółty zanik wątroby

• Przewlekłe zapalenia wątroby

• Marskość wątroby

Metody zapobiegania i zwalczania wirusowych zapaleń wątroby:

• WZW - typu B i C są głównymi chorobami zawodowymi pracowników zdrowia.

Profilaktyka nieswoista w zakażeniach HAV:

• Przestrzeganie higieny osobistej

• Przestrzeganie czystości w zakładach nauczania
  i zakładach żywienia zbiorowego

• Odpowiednia woda

• Przestrzeganie higieny przetwórstwa żywności i higieny żywienia

• Prawidłowe usuwanie nieczystości

Profilaktyka swoista HAV

• Od 1999 roku szczepionka przeciwko WZW typu A - HAVRIX

Profilaktyka nieswoista w zakażeniach HBV

• Sprzęt jednorazowego użycia

• Skuteczna dezynfekcja i sterylizacja sprzętu wielokrotnego użycia i kontrola tego procesu

Profilaktyka swoista HBV

• Szczepionka otrzymywane metodą rekombinacji wirusowego DNA w komórkach drożdży.

• Rekombinowane Engerix B, HB-Vax-II, GEN-HEVAC B.

• Plazmatyczne HEPTAVAC B, HEVAC B.

• Należy pamiętać że wirusowe zapalenia wątroby w Polsce podlegają obowiązkowej hospitalizacji.

• Kandydaci do pracy w służbie zdrowia powinni mieć oznaczony HBsAg a w miarą możliwości także przeciwciała anty-HBs i anty-HBc.