ZAKAŻENIA ROTAWIRUSOWE

Rotawirusy odgrywają istotną rolę w etiologii biegunek prosiąt noworodków oraz biegunek w okresie odsadzeniowym. Wywołują ostre zapalenie żołądka i jelit z towarzyszącym zanikiem kosmków jelitowych.

Występowanie:

• na wszystkich kontynentach jako drobnoustroje ubikwitarne

• w większości stad świń w formie enzootii

Etiologia:

• rotawirus świń

• 7 serotypów G i 2 serotypy R

• najczęściej występującymi serotypami wśród prosiąt są G-4 i G-5

• często działają synergistycznie w infekcjach mieszanych, wikłając zakażenia bakteryjne, szczególnie enteropatogennymi szczepami E. coli.

Wrota: per os

Patogeneza:

• maciory w okresie okołoporodowym mogą być siewcami tych wirusów.

• ostra infekcja jelita cienkiego

• krótki okres inkubacji

• brak apetytu, ospałość, wodnista biegunka

• zakażenie występuje głównie u prosiąt w pierwszych dniach życia (brak odporności swoistej i wysoka †)

• jeśli brak jest przeciwciał siarowych, większość zakażeń rotawirusowych przebiega enzootycznie

zakażenie kosmków nabłonka jelit cienkich → namnażanie wir. → złuszczanie nabłonka → zniszczenie kosmków jelitowych → zaburzenia funkcji wydzielniczej, upośledzenie trawienia i resorbcji → biegunka i odwodnienie

przy infekcji mieszanej z E.coli - b. silna biegunka i wysoka †

Objawy kliniczne:

 u prosiąt ssących - już 18-24 godz. po zakażeniu: depresja, zanik łaknienia, biegunka (kał wodnisty, barwy kremowej do szarej), szybki ubytek wagi

po 24-72 godz. łaknienie powraca, jednakże biegunka może się utrzymywać nawet do 7-10 dni

 u prosiąt starszych: objawy mniej nasilone.

• biegunka może ujawniać się u prosiąt odsadzonych

• przy braku powikłań - zahamowanie przyrostów, nie stwierdza się natomiast padnięć.

AP:

zmiany ograniczone do jelit cienkich

 u prosiąt w między 1 - 14 dniem życia:

• skrócenie i degeneracja kosmków jelitowych.

• w żołądku - obecność pokarmu

• połowa lub 2/3 końcowego odcinka jelit cienkich, wypełniona mocno rozwodnioną treścią pokarmową koloru żółtego lub szarego.

 u prosiąt powyżej 21. dnia życia:

• brak zmian sekcyjnych

Bad. laboratoryjne:

do badań wirusologicznych przesyła się próbki kału pobrane od prosiąt z objawami biegunki lub odcinki jelit czczych pobrane od świeżo padłych prosiąt (przesyłać w stanie schłodzonym lub zamrożonym)

Zapobieganie + zwalczanie:

Odporność jest związana z odpornością miejscową, czyli z obecnością przeciwciał w świetle jelit. Może ona rozwijać się aktywnie po infekcji wirusem lub być przekazywana biernie z siarą i mlekiem uodpornianych samic.

• umożliwienie pobrania przez prosięta odpowiedniej ilości bogatej w przeciwciała swoiste siary, bezpośrednio po urodzeniu

• niedopuszczalne jest ogrzewanie siary, ponieważ inaktywuje ono przeciwciała

• ograniczenie możliwości zakażenia noworodków (utrzymanie należytej higieny i unikanie nadmiernego zagęszczenia zwierząt oraz przeprowadzanie skutecznej dezynfekcji, najlepiej preparatami jodoforowymi)

• dwukrotną immunizację loch 5 i 2 tyg. przed porodem (5ml)(szczepionka Rotavac-S zawierająca żywy, atenuowany szczep rotawirusa świńskiego)

• szczepienie prosiąt:

 pochodzące od loch nie szczepionych - doustnie na 2. dzień po urodzeniu

 urodzone przez lochy szczepione - kilka dni przed odsadzeniem (1 ml per os lub 2 ml i.m.)

szczepienie per os lepiej wpływa na odporność miejscową

• Leczenie:

uzupełnianie elektrolitów (dootrzewnowo 1-3% r-r glukozy, Solfin lub inne doustnych preparatów nawadniające, np. Hydrodiar)

Piśmiennictwo:

1. Pejsak Z. „Ochrona zdrowia i terapia chorób świń”