Podstawy Prawa i Ekonomiki

„ Określ prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy w zakresie BHP „

Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy stanowią podstawowy zespół norm ochrony pracy. Mają na celu przeciwdziałanie wszelkim niebezpieczeństwom dla zdrowia i życia ludzkiego, powstającym w trakcie wykonywania pracy. Ważne jest usunięcie zagrożeń wiążących się z urządzeniem i utrzymaniem w należytym stanie pomieszczeń pracy, narzędzi i środków pracy, organizacji pracy i zagrożeń tkwiących w samych pracownikach, w ich właściwościach psychofizycznych, stanie zdrowia, nieprzystosowaniu do danego rodzaju prac itd.

PRAWA I OBOWIĄZKI PRACOWNIKA

W Kodeksie pracy, w dziale dotyczącym bezpieczeństwa i higieny pracy,

gwarantuje się pracownikowi szereg uprawnień związanych z ochroną jego życia i zdrowia. Do istotnych praw pracowniczych należy prawo do powstrzymania się od wykonywania pracy wówczas, gdy warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika albo gdy wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem innym osobom. Pracownik ma także prawo oddalić się z miejsca zagrożenia, jeżeli powstrzymanie się od pracy nie usunęło tego zagrożenia. W obu przypadkach powstrzymania się od wykonywania pracy oraz oddalenia się z miejsca zagrożenia, pracownik ma obowiązek niezwłocznego powiadomienia o tym fakcie przełożonego.

Zagrożenie dla życia lub zdrowia musi mieć charakter zagrożenia bezpośredniego i może także dotyczyć innych pracowników lub osób. Pracownik ma prawo podjąć decyzję w sprawie skorzystania z tego uprawnienia na podstawie samodzielnie dokonanej oceny sytuacji. Przy podejmowaniu decyzji pracownik powinien zwrócić uwagę na to, czy został naruszony konkretny przepis dotyczący bezpieczeństwa i higieny pracy.

W szczególności pracownik jest obowiązany:

• znać przepisy oraz zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, brać udział w szkoleniu i instruktażu z tego zakresu oraz poddawać się wymaganym egzaminom sprawdzającym

• wykonywać pracę w sposób zgodny z przepisami oraz zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosować się do wydawanych w tym zakresie poleceń i wskazówek przełożonych

• dbać o należyty stan maszyn, urządzeń, narzędzi i sprzętu oraz porządek i ład w miejscu pracy.

• stosować środki ochrony zbiorowej, a także używać przydzielonych środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, zgodnie z ich przeznaczeniem

• poddawać się wstępnym, okresowym i kontrolnym oraz innym zaleconym badaniom lekarskim i stosować się do wskazań lekarskich

• niezwłocznie zawiadomić przełożonego o zauważonym w zakładzie pracy wypadku albo zagrożeniu życia lub zdrowia ludzkiego oraz ostrzec współpracowników, a także inne osoby znajdujące się w rejonie zagrożenia, o grożącym im niebezpieczeństwie

• współdziałać z pracodawcą i przełożonymi w wypełnianiu obowiązków dotyczących

bezpieczeństwa i higieny pracy.

PRAWA I OBOWIĄZKI PRACODAWCY

Pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. W najnowszej literaturze przedmiotu zwraca się uwagę na to, że artykuł ten harmonizuje z konstrukcją zobowiązaniowego stosunku pracy, z której - w uproszczonym ujęciu - wynika, że pracownik oddaje do dyspozycji pracodawcy swoje życie i zdrowie oraz uzdolnienia i sprawność fizyczną i umysłową. Natomiast pracodawca, który zainteresowany jest posiadaniem pracowników sprawnych i wydajnych, oddaje do ich dyspozycji bezpieczne i higieniczne warunki pracy. Pracodawca ma obowiązek wykorzystać każdą zdobycz naukową, każdy postęp techniczny, każde doświadczenie życiowe dla wzmocnienia ochrony zdrowia i życia pracowników i innych osób wykonujących pracę w danym zakładzie. Realizacja tego obowiązku ma stanowić nieodłączny element działalności pracodawcy. Obowiązek odpowiedniego wykorzystania osiągnięć nauki i techniki wyznacza w sposób najbardziej ogólny powinności pracodawcy w zabezpieczeniu zatrudnionych osób przed szkodliwymi warunkami pracy, odgrywa istotną rolę w wyznaczaniu konkretnych obowiązków w zakresie bhp.

Pracodawca jest obowiązany:

• organizować pracę w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy,

• zapewniać przestrzeganie w zakładzie pracy przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i

higieny pracy, wydawać polecenia usunięcia uchybień w tym zakresie oraz

kontrolować wykonanie tych poleceń,

• reagować na potrzeby w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy oraz

dostosowywać środki podejmowane w celu doskonalenia istniejącego poziomu

ochrony zdrowia i życia pracowników, biorąc pod uwagę zmieniające się warunki

wykonywania pracy,

• zapewnić rozwój spójnej polityki zapobiegającej wypadkom przy pracy i chorobom

zawodowym uwzględniającej zagadnienia techniczne, organizację pracy, warunki

pracy, stosunki społeczne oraz wpływ czynników środowiska pracy,

• uwzględniać ochronę zdrowia młodocianych, pracownic w ciąży lub karmiących

dziecko piersią oraz pracowników niepełnosprawnych w ramach podejmowanych

działań profilaktycznych,

• zapewniać wykonanie nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń wydawanych przez

organy nadzoru nad warunkami pracy,

• zapewniać wykonanie zaleceń społecznego inspektora pracy.