Cięcie cesarskie- operacyjne wydobycie płodu i popłodu przez nacięcie powłok przedniej ściany jamy brzusznej oraz przedniej ściany m. macicy. Celem zabiegu jest szybkie i bezpieczne dla matki i płodu ukończenie ciąży i porodu.

WSKAZANIA

Bezwzględne -Konieczność natychmiastowego ukończenia porodu: zagrażająca zamartwica wewnątrzmaciczna płodu -Niewspółmierność porodowa -Stan po 2 lub więcej cieciach cesarskich -Łożysko przodujące centralnie lub brzeżnie -Przedwczesne odklejenie się łożyska -Położenie poprzeczne płodu po pęknięciu pęcherza płodowego - Choroby matki: niewyrównana cukrzyca, ch.nowotworowa, ch.okulistyczne -Stan zagrożenie życia matki: stan przedrzucawkowy, rzucawka, urazy powypadkowe -Wypadnięcie pępowiny w położeniu podłużnym głowkowym -Zagrażające lub dokonane pękniecie macicy

Wzgledne -Gdy natychmiastowego ukończenia porodu nie jest konieczne lecz dalsze oczekiwanie może spowodować pogorszenie sytuacji -Podejrzany zapis KTG -Ciąża wysokiego ryzyka( mało lub wielowodzie) -Położenie miednicowe płodu -Obciążony wywiad: stan po leczenie niepłodności, nadciśnienie w ciąży -Wskazania pozapołożnicze: np. okulistyczne, kardiologiczne, ortopedyczne -Przedłużający się poród - Gorączka podczas porodu - Pogarszający się stan płodu

Matyczne -Łożysko przodujące centralnie lub brzeżnie -Niewspółmierność porodowa -Stan po 2 lub więcej cieciach cesarskich -Przedwczesne odklejenie się łożyska - Choroby matki: niewyrównana cukrzyca, ch.nowotworowa, ch.okulistyczne -Stan zagrożenie życia matki: stan przedrzucawkowy, rzucawka, urazy powypadkowe -Zagrażające lub dokonane pękniecie macicy -Obciążony wywiad: stan po leczenie niepłodności, nadciśnienie w ciąży - Gorączka podczas porodu -Wskazania pozapołożnicze: np. okulistyczne, kardiologiczne, ortopedyczne

Płodowe -Konieczność natychmiastowego ukończenia porodu: zagrażająca zamartwica wewnątrzmaciczna płodu -Wypadnięcie pępowiny w położeniu podłużnym głowkowym -Położenie poprzeczne płodu po pęknięciu pęcherza płodowego -Nieprawidłowe ułożenie i ustawienie części przodującej płodu do kanału miednicy -Podejrzany zapis KTG - Pogarszający się stan płodu -Ciąża wysokiego ryzyka( mało lub wielowodzie)

Pierwotne Planowe, elektywne c.c. wykonane jest przed samoistnym wystąpieniem czynności skurczowych lub przed pęknięciem pęcherza płodowego

Wtórne Ze wskazań nagłych, c.c. wykonane z powodu występujących podczas porodu zagrożeń dotyczących matki lub dziecka

ODMIANY CIĘCIA VESARSKIEGO

I. C.c. przez otrzewnowe w dolnym odcinku- nacięcie poprzeczne

II. C.c. przez otrzewnowe w trzonie macicy- klasyczne- nacięcie w linii pośrodkowej ciała

III. C.c. pozaotrzewnowe- nacięcie z dostępu pozaotrzewnowego w przypadkach septycznych

IV. C.c. z amputacja nadpochwową macicy- met. Porro- wykonywane ze względu na guzy macicy lub krwotok śródoperacyjny

V. C.c. met. MISGAV LADACH- wykonywane bez otrzewnowanie, cięcie poprzeczne, po wydobyciu płodu i popłodu rana macicy zaopatrywana jest szwem ciągłym pojedynczym nie obejmującym bł. Śluzowej. Odstępuje się od szycia otrzewnej trzewnej i ściennej. Nazwa pochodzi od nazwy szpitala w Jerozolimie, gdzie pierwszy raz wykonana c.c. tą metodą.

POWIKŁANIA

U matki *Charakter: ogólny lub miejscowy *Występowanie: śródoperacyjne lub w okrasie połogu - Uszkodzenie p. moczowego i moczowodów, jelit -Krwawienia spowodowane zaburzeniem retrakcji m. macicy -Zator wodami płodowymi, zator powietrzny -Zak. Bł. Śluzowej macicy, rany pooperacyjnej, otrzewnej, ukł. moczowego -Posocznica -Pooperacyjna niedrożność jelit -Niedokrwistość - Powikłania zakrzepowo-zatorowe- zakrzepica żył miednicy mniejszej, zakrzepowe zapalenie żył, zator t. płucnej

U dzieci -Poporodowe zab. oddychania związane z przechodzeniem środków znieczulających do łozyska - Niedotlenienie wskutek ucisku na żyłę główna dolną -Zespół mokrego płuca- w wyniku krótkiego ucisku na klatkę piersiową płodu i niedostatecznego opróżnienia dróg oddechowych z płynu owodniowego

PRZYGOTOWANIE PACJENTKI DO C.C.

Podział czasowy: przygotowanie dalsze i bliższe

Podział rzeczowy: przygotowanie psychiczne i fizyczne

C.c planowe Fizyczne przygotowanie dalsze: (Od momentu podjęcia decyzji o c.c. do przeddzień zabiegu) Polega na określenie i ocena stanu ogólnego -wywiad ogólny i położniczy - Bad. krwi: morfologia, układ hemostatyczny, czas krzepnięcia i krwawienia, czas i stężenie protrombiny, białko, glukoza, elektrolity, grupa krwi -Bad. Ogólne moczu - Zabiegi diagnostyczne- EKG -Konsultacja anestezjologiczne- wybór znieczulenia Przygotowanie psychiczne -uspokojenie -wyjaśnienie wątpliwości -wytłumaczenie na czym polega zabieg -kontakt z rodziną Przygotowanie fizyczne bliższe: (od popołudnia dnia poprzedniego do chwili przekazania pacjentki na salę operacyjną w dniu c.c.) -ograniczenia dietetyczne-obiad tylko zupa, płyny do 20 lub 22 - przyg. ukł. pokarmowego- lewatywa - ogolenie pola operacyjnego-wzgórek łonowy, linia biała -wizyta anestezjologiczna -kąpiel całego ciała - na noc podanie premedykacji -bad. laboratoryjne- krew na krzyżówke W dniu c.c. -toaleta poranna,kontrola czystości pola operacyjnego -kontrola parametrów życiowych; RR, temp., tętno - wkłucie dożylne, zabezpieczenie krwi -pisemna zgoda na zabieg -zmycie makijażu, zabezpieczenie rzeczy osobistych, biżuteria, protezy -założenie bielizny operacyjnej -cewnik do p. moczowego -uzupełnienie dokumentacji i przewiezienie na blok

Ze wskazań nagłych -wyjaśnienie wskazań i uzyskanie pisemnej zgody na zabieg -zabezpieczenie i uzupełnienie dokumentacji -przygotowanie pola operacyjnego -krew na krzyżówkę, zabezpieczenie krwi -wkłucie dożylne - cewnik do p. moczowego - założenie bielizny operacyjnej -transport do Sali operacyjnej

PIELĘGNACJA PO CIĘCIU CESARSKIM

Doba „0”

Założenie i prowadzenie karty obserwacji- kontrola RR i tętna- co 15 min. przez pierwsze 2h, co 30 min. przez następne 4h, co 60 min. do upływu 12h, potem co 8 h, w przypadku gorączki co 3h

Obserwacja oddechów- co 15 min. 2h, potem co 60 min.

Obserwacja powłok skórnych- zabarwienie, wilgotność, napięcie, zmiany skórne, rysy twarzy

Kontrola diurezy-bilans wodny, ilość i zabarwienie moczu

Kontrola rany pooperacyjnej- co 15 min. przez 1h, co 30 min. przez 2h, do upływu 12h co 60 min., kontrola krwawienia, drożność drenów(ilość i jakość wydzieliny), kontrola krwawienia z dróg rodnych( ilość i zapach)

Zapewnienie wygodnej pozycji

Wczesne uruchamianie- poruszanie palcami, zginanie nóg

W przypadku znieczulenie podpajeczynówkowego leżenie płasko przez 24h

Częsta zmiana wkładek, jałowe mycie krocza

Toaleta ciała, zmiana bielizny

Zwilżanie ust i języka. Po 6h można podać niewielką ilość pływów

Kontakt z rodzina

Walka z bólem

Zapewnienie ciszy w sali,ciepła

Karmienie noworodka

Kolejne doby

Kontrola parametrów życiowych co 2h

Zakażenie połogowe

Połóg- okres poporodowy, w którym u kobiety cofają się ciążowe i porodowe zmiany ogólnoustrojowe w obrębie narządów płciowych. Na połóg składają się proces inwolucji , odnowy i gojenia się narządów płciowych, laktacja oraz ponowne podjęcie funkcji generatywnej przez jajniki. Trwa 6-8 tygodni

Zakażenie połogowe-proces chorobowy przebiegający z gorączka w czasie połogu, wywołany przez drobnoustroje chorobotwórcze wnikające do ran pooperacyjnych. Głowna przyczyna są: paciorkowce, gronkowce, pałeczka okrężnicy, gonokoki, pałeczka zgorzeli gazowej. Drobnoustroje wnikają do ran porodowych i wewnętrznej powierzchni jamy macicy.

Drogi zakażenia:

1. Zak. wstępujące- zak. bakteriami które znajdują się w pochwie i kanale szyjki macicy. Wnikają samoistnie lub zostają przeniesione podczas zabiegów i badań

2. Zak. egzogenne- przez niewłaściwie wyjałowione narzędzia, rękawiczki, personel.

Wyróżniamy zak. miejscowe(obejmują narządy płciowe, szerzą się zwykle droga wstępująca) i uogólnione (tzw. posocznica połogowa)

Zak. ran krocza i pochwy

Objawy: obrzęk, ból, zaczerwienienie rany pokrytej szarym nalotem. Leczenie: antybiotyki, lampa Solux, wietrzenie, przymoczki.

Zap. błony śluzowej macicy

Rozpoczyna się wystąpieniem stanów podgorączkowych. W 3,4 dobie połogu następuje wzrost t temp. do 38-39 stopni C. Odchody cuchnące, ropne. Zwolnienie zwijania macicy, jest ona większa niż powinna i często bolesna na ucisk. Krwawienie miernie nasilone. Przyczyna- pozostawienie resztek popłodu.

Zap. przymacicz

Następuje przez ciągłość z zakażonych tk. sąsiednich szyjki macicy i pochwy. Może wystąpić ropień

Zap. przydadków

Tworzy się ropień w jajowodzie

Zap. gruczołu sutkowego

Zwykle miedzy 8-12 dniem połogu. Czas inkubacji w zak. gronkowcowym 6h-3 dni. Najczęstsza przyczyna - gronkowiec złocisty. Miejsce wnikania drobnoustrojów- pęknięcia brodawek sutkowych. Objawy: obrzęk, stwardnienie, ból i zaczerwienienie gruczołu. Towarzysza temu dreszcze, gorączka. Może powstać ropień. Leczenie: antybiotyki po posiewie z mleka, nacięcie ropnia. Zapobieganie: hartowanie piersi już w czasie ciąży, higiena piersi, zapobieganie zastojowi mleka

Zap. otrzewnej

Zwykle jest następstwem szerzenia się zmian połogowych. Ograniczone lub rozlane. Objawy: bolesność powłok brzusznych, obrona mięśniowa, nudności, wymioty, zanik perystaltyki, gorączka, pogorszenie stanu ogólnego

Zak. uogólnione- posocznica połogowa

Przedostanie się drobnoustrojów do krwi. Może nastąpić przy dużej zjadliwości drobnoustrojów lub obniżonej odporności organizmu. Przebieg b. gwałtowny z gorączką, szybkim tętnem, dreszczami. Występują objawy ogólnego zatrucia, niewydolność krążeniowa, często wstrząs endotoksyczny.

Zapobieganie zakażeniom

Właściwa organizacja oddziału i przestrzeganie zasad aseptyki i antyseptyki.

Czystość sal i pomieszczeń szpitalnych

Małe sale w których przebywają położnice przyjęte w tym samym dniu i wypisywane razem tzw. System rotacyjny

Szkolenia personelu

Badania personelu na nosicielstwo, wyłączenie z pracy osób z ropnymi zmianami skórnymi, infekcjami górnych dróg oddechowych

Izolowanie położnic i noworodków z zakażeniami

Ocena epidemiologiczna oddziału

Postępowanie aseptyczne (jałowe narzędzia, opatrunki, czyste fartuchy, mycie rąk)

Przestrzeganie zasad higieny połogu

Oświata sanitarna

---