Przykład na sporządzenie arkusza kalkulacyjnego kosztów

Przedsiębiorstwo „ELCAR" jest producentem elektrycznych układów do samochodów. W strukturze organizacyjnej wydzielono następujące jednostki organizacyjne:

Nazwa	Wykonywana funkcja
Wydział mechaniczny	Wytwarzanie części składowych (komponentów)
Wydział montażowy	Montaż komponentów w wyroby gotowe
Wydział remontowy	Wykonywanie remontów na rzecz wydziałów podstawowych oraz komórek nieprodukcyjnych
Wydział transportowy	Transport wewnątrzzakładowy oraz transport wyrobów gotowych do klientów
Dział zaopatrzenia	Organizacja zakupu surowców do produkcji oraz materiałów pomocniczych i paliwa, magazynowanie surowców
Straż przemysłowa	Zapewnienie bezpieczeństwa procesu produkcji oraz ochrona zakładu
Dział sprzedaży	Bieżąca współpraca z klientami, marketing i promocja, magazynowanie wyrobów gotowych
Dział finansowy	Prowadzenie rachunkowości i spraw podatkowych, prowadzenie spraw kadrowych, współpraca z bankiem, sporządzanie raportów i analiz na potrzeby zarządu i innych komórek organizacyjnych
Administracja	Prowadzenie sekretariatu i recepcji, współpraca z zarządem
Zarząd	Sprawowanie ogólnego zarządu w przedsiębiorstwie

Proces produkcyjny składa się z dwóch etapów. W pierwszym etapie na wydziale mechanicznym zmechanizowanej obróbce polegają przekazane z magazynu surowce. W dalszej kolejności przekazane z wydziału mechanicznego półfabrykaty podlegają wykończeniu na wydziale montażu. Produkcja ma charakter potokowy tzn. półfabrykaty z wydziału obróbki mechanicznej są bezpośrednio przekazywane do wydziału montażu.

Na początku lutego roku X+1. dział kosztów otrzymał następujące informacje dotyczące stycznia:

Informacja o zakupach i zużyciu surowców

W styczniu dokonano zakupu surowców o wartości l 600 000 zł. Wiadomo, że na początek okresu w magazynie nie było surowców.

Na podstawie dokumentów Rw ustalono, że w styczniu wydano na produkcję surowce o wartości l 200 000 zł

Zestawienie zużycia materiałów technicznych i paliw na wydziałach według dokumentów Rw (wszystkie materiały zostały zakupione w bieżącym miesiącu:

Wydział mechaniczny	80 000
Wydział montażowy	40 000
Wydział remontowy	40 000
Wydział transportowy	15 000
Razem	175 000

Zestawienie wynagrodzeń z narzutami ZUS na wydziałach według listy płac:

Wydział mechaniczny wynagrodzenia pracowników bezpośrednio zaangażowanych w proces produkcyjny wynagrodzenia pracowników wspomagających bądź nadzorujących proces produkcyjny	100 000 40 000 60 000
Wydział montażowy wynagrodzenia pracowników bezpośrednio zaangażowanych w proces produkcyjny wynagrodzenia pracowników wspomagających bądź nadzorujących proces produkcyjny	200 000 160 000 40 000
Wydział remontowy	20 000
Wydział transportowy	10 000
Zaopatrzenie	10.750
Straż przemysłowa	15 000
Dział sprzedaży	100 000
Dział finansowy	30 000
Administracja	15 000
Zarząd	60 000
Razem	560 750

Zestawienie amortyzacji środków trwałych wykorzystywanych przez poszczególne jednostki organizacyjne (według tabel amortyzacyjnych):

Wydział mechaniczny	67 500
Wydział montażowy	30 000
Wydział remontowy	25 250
Wydział transportowy	10 000
Zaopatrzenie	20 000
Straż przemysłowa	5 000
Dział sprzedaży	50 000
Dział finansowy	5 000
Administracja	3 000
Zarząd	6 000
Razem	221 750

Zestawienie pozostałych kosztów:

Energia elektryczna	300 000
Dzierżawa hal i pomieszczeń	270 000
Ubezpieczenie maszyn i urządzeń	40 000
Pozostałe świadczenia na rzecz pracowników*	42 000
Usługi transportu i wyładunku surowców i materiałów**	100 000
Razem	752 000

* Pozostałe świadczenia na rzecz pracowników nie obejmują składek ZUS, gdyż składki te wykazane zostały w jednej pozycji z wynagrodzeniami, obejmują one głównie odpisy na Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych.

** Koszty te wynikają z faktury wystawionej przez zewnętrzną firmę transportową za całość usług wykonanych w miesiącu.

Oprócz informacji kosztowych otrzymano dodatkowe informacje (także niefinansowe):

	Wartość środków trwałych (zł)	Zajmowana powierzchnia (m^2)	Zużycie energii według zainstalowanej mocy (kWh)	Liczba zatrudnionych	Wykonane remonty (r/h)	Przejechane kilometry na rzecz innych wydziałów
Wydział mechaniczny	800 000	11 500	350 000	30	1 200	15 000
Wydział montażowy	200 000	20 000	100 000	80	800	3 000
Wydział remontowy	150 000	4 000	50 000	20
Wydział transportowy	100 000	6 000	25 000	10
Zaopatrzenie	100 000	15 000	25 000	10
Straż przemysłowa	50 000	500	5 000	10
Dział sprzedaży	100 000	30 000	25 000	20	500	17 000
Dział finansowy	50 000	1 000	5 000	10
Administracja	20 000	1 500	10 000	15	100
Zarząd	30 000	500	5 000	5
Razem	1 600 000	90 000	600 000	210	2 600	35 000

Informacje ilościowe o wielkości produkcji i czasie wykorzystania wybranych zasobów na wydziałach produkcyjnych:

Charakterystyka produktu	Produkt A	Produkt B	Razem
	Duża liczba elementów składowych na wydziale obróbki	Wymaga dodatkowego wykończenia na wydziale montażu
Wielkość produkcji w miesiącu	10 000 szt.	10 000 szt.	20 000 szt.
Wartość materiałów na l szt	60 zł	60 zł
Liczba roboczogodzin pracy bezpośredniej na wydziale montażu	7 000 r/h	13 000 r/h	20 000 r/h
Liczba maszynogodzin na wydziale obróbki	7 500 m/h	2 500 m/h	10 000 m/h

Pozostałe informacje o kosztach

Surowce ewidencjonowane są według cen zakupu (tj. według wynikającej z faktury dostawcy). Oddzielnie ewidencjonowane są koszt zakupu, tj. koszty bezpośrednio związane z zakupem surowca (transport do zakładu, zabezpieczenie w transporcie, opakowanie surowców, wyładunek i załadunek).

Dla potrzeb ewidencji księgowej komórki finansów, administracji oraz zarządu wykazywane są jako jedna pozycja — koszty ogólnego zarządu.

Wydzielona została oddzielna kolumna pod nazwą koszty ogólnoprodukcyjne, gdzie rejestrowane są koszty produkcyjne, które nie mogą zostać w sposób jednoznaczny uznane za koszty wydziałów podstawowych lub pomocniczych. W przykładzie, jako koszty ogólnoprodukcyjne potraktowane zostały koszty utrzymania straży przemysłowej oraz koszty utrzymania zaopatrzenia.

Sprzedaż

Do końca miesiąca sprzedano 8 000 szt. produktu A, i 7 000 szt. produktu B. Przychody ze sprzedaży wyniosły 2 450 000,00 zł.

Za: Rachunkowość zarządcza i rachunek kosztów, red. nauk. G.K. świderska, Wydawnictwo DIFIN, Warszawa 2002.

---