Modele zdrowia

- biomedyczny

- podejście holistyczne

- model społeczny- ekonomiczny

- zdrowie jako całość

- model salutogenezy ( koherencje, patogenetyczne)

-

Biomedyczny model zdrowia

BMZ- stanowi podstawę współczesnej, medycyny.

Model ten ukształtował się pod wpływem mechanistycznej teorii przyrody ( życia) Kartezjusza i nadal jest często wykorzystywany w naukach medycznych. Koncepcje Kartezjusza, genialnego matematyka i filozofa, wywarły na wiele dziedzin nauki, a także metodologię badań naukowych. Istotą jego teorii, która wpłynęła na powstanie biomedycznego modelu zdrowia i stanowi jego podstawowe cechy, były m.in. następujące założenia:

-

• Dualizm - podziały na dwie odrębne sfery: sferę ducha( z łac. Res cogitans - „ rzecz myśląca”), na której skupiły się nauki humanistyczne, i sferę materii ( łac. Res extensa - rzecz rozszerzona”), którą zajęły się nauki przyrodnicze.

• Świat materialny jest maszyną, maszynami są także rośliny i zwierzęta: w człowieku zamieszkuje rozumna dusza, połączona z ciałem za pomocą szyszynki.

• Przyrodą rządzą prawa mechaniki i wszystko można wytłumaczyć kategoriach ruchu i układu poszczególnych części, najdoskonalszym modelem jest mechanizm zegarowy. „ Ciało ludzkie uważam za maszynę … Porównuję myślach człowieka chorego i źle zrobiony zegar oraz moje wyobrażenie człowieka zdrowego i zegar dobrze zrobiony” W tym ujęciu zdaniem lekarza powinno być przywrócone prawidłowe funkcjonowanie uszkodzonego mechanizmu.

Krytycy biomedycznego modelu zdrowia stawiają mu pewne zarzuty:\

• Podział na dusze i cało spowodował, ze lekarze zaczęli zajmować się głównie ciałem nie doceniając psychicznych, społecznych, i środowiskowych uwarunkowań zdrowia i choroby: nastąpił podział lekarzy na zajmujących się ciałem i umysłem

• Ciałem człowieka ( maszyny) złożonym z różnych układów ( części), zajmujących się różni specjaliści: w medycynie zaczęło powstawać coraz więcej wąskich specjalizacji, pacjent nie jest postrzegany jako integralna osoba

• Koncentracja na chorobie, traktowanie jako brak zdrowia

• Bierna podmiotowa rola jednostki

• Nieuwzględnienie wpływu sytuacji życiowej i czynników środowiskowych na zdrowie

• „inżynieryjne” traktowanie zdrowia zrodziło nadmierne zainteresowanie technologią medyczną, uważaną za jedyną drogę do lepszego zdrowia.

• BM podejście do zdrowia zaowocowało postępem w rozwoju medycyny- poznanie przyczyn wielu chorób, opracowaniem skutecznych metod ich leczenia, nowych technologii medycznych.