Społeczna doktryna Kościoła katolickiego

Społeczna doktryna Kościoła katolickiego, wyodrębniona z całokształtu doktryny i

teologii katolickiej w XIX w. i wyrażana publicznie w poświęconych zagadnieniom

społeczno-politycznym encyklikach papieskich.

Pierwsza z nich, "Rerum novarum" (Rzeczy nowe) ogłoszona przez Leona XIII w 1891,

świadczy o dostrzeżeniu przez Kościół katolicki kapitalizmu i jego społecznej

konsekwencji, sytuacji burżuazji i położenia robotników. Następne, szczególnie

od pontyfikatu Jana XXIII, wskazywały na ewolucję doktryny

społeczno-politycznej. Kościoła i na zwiększające się zainteresowanie sytuacją w

¶wiecie, zjawiskami i procesami, w których uczestniczą też wierni.

Do najbardziej znanych, wprowadzających rewolucyjne zmiany w wykładni

społeczno-politycznej należały encykliki:

Jana XXIII "Mater et Magistra" (Matka i Mistrzyni) z 1961,

"Pacem in terris" (Pokój na Ziemi) z 1963, wyrażające ducha Soboru Watykańskiego II.

Papież adresował je do wszystkich ludzi dobrej woli, co oznaczało podjęcie dialogu

z ludźmi innych wyznań a także niewierzącymi.

Kościół nie tylko wyrażał zainteresowanie problemami biedy,

niesprawiedliwości w świecie, ale też deklarował swoje poparcie dla działań

mogących polepszyć sytuację, sprzyjać rozwiązywaniu konfliktów i zachęcał

wiernych do takiej aktywności.

Kwestia niezgody na ucisk i niesprawiedliwość społ. pojawiła się

jeszcze silniej w encyklice Pawła VI "Populorum progressio" (Rozwój ludów) z 1967.

Również otwierające pontyfikat Jana Pawła II "Redemptor hominis" (Odkupiciel

człowieka) z 1979 i "Laborem exercens" (O pracy ludzkiej) z 1981 skupiały uwagę na

egzystencjalnych problemach człowieka, wskazując rolę Kościoła w zmienianiu tej sytuacji.

Cały pontyfikat tego ostatniego papieża jest wyraźnie podporządkowany rozwojowi

aktywności społecznej i politycznej Kościoła, co wyraża się nie tylko w

kształtowaniu my¶li, ale i inicjowaniu przedsięwzięć popularyzujących doktrynę

poprzez wizyty papieża we wszystkich krajach świata.

Od lat 80. Rozwinął się też bardziej radykalny kierunek w myśli społecznej

Kościoła zwany teologią wyzwolenia. Oficjalna doktryna społeczna kształtowała

się więc w opozycji i konkurencji do niego, co częściowo sprzyjało jej

radykalizacji w głoszeniu poglądów sprawiedliwości społecznej i wolno¶ci.

Charakterystyczne dla współczesnej społecznej doktryny Kościoła katolickiego

jest jej wiązanie z elementarnymi wartościami chrześcijańskimi i niezbędnością

ponownej ewangelizacji jako najlepszej drogi do uzyskania pokoju i rozwoju w

świecie.

Najbardziej tradycyjnie odnosi się społeczna doktryna Kościoła katolickiego do

modelu życia społecznego, do roli kobiet i sfer życia prywatnego, akcentując

pierwszeństwo rodziny przed aktywnością zawodową