Platon urodził się w Atenach i żył od 427 do 347r. p.n.e. Był to okres najwyższego
rozwoju kultury starożytnej. Naukowe studia rozpoczął bardzo wcześnie, gdzie
kształcił zarówno ciało jak i umysł. W tym okresie poznał Sokratesa i był z nim, aż do
samej śmierci. Lata te miały decydujący wpływ na jego twórczość. Przebywając z
Sokratesem, Platon miał do czynienia z różnymi prądami, jakie reprezentowali
uczniowie Sokratesa. W okresie twórczości powstało trzydzieści pięć dialogów.
Jednym z najważniejszych dialogów w twórczości Platona, jest piękny dialog
„Fedon”. We wszystkich jego dialogach jako główna postać występuje Sokrates, który
przeważnie wypowiada jego poglądy. I właśnie w tym dialogu Platon ukazuje ostatnie
chwile życia Sokratesa, którego otacza gromadka uczniów. I właśnie między nimi
toczy się dyskusja wokół kwestii nieśmiertelności duszy.
Wypracowana została cała teoria relacji między duszą, a ciałem. Ciału i duszy nie
odpowiadają te same przyjemności. Jedynie te z nich, którymi rozkoszuje się dusza,
mogą dać podstawę życiu moralnemu, charakteryzowanemu jako poszukiwanie cnoty.
Cnotę można zaś osiągnąć dopiero u kresu tego, co słusznie należy nazwać ascezą.
Chodzi o impuls, za sprawą, którego dusza, odrywając się od potrzeb i uciech
cielesnych, może zastanawiać się nad sobą samą i nad wszystkim, co należy do jej
rzeczywistości. Ogólnie mówiąc Platon uważał cnotę jako koncepcję ładu i harmonii
duszy. A na ten ład składają się: rozum, mądrość, umiarkowanie i sprawiedliwość,
czyli cnoty kardynalne. Dusza dla Platona była czynnikiem życia, była tym, co się
samo wprowadza w ruch i była także przeciwieństwem materii. Ponieważ materia jest
stała, a dusza jest w ciągłym ruchu. Dusza jest dla niego także źródłem
nieśmiertelności. To znaczy, że jest nieśmiertelnym pierwiastkiem w człowieku.
Człowiek dzięki duszy stanowi jedność, ale dusza jest doskonalsza od ciała. Człowiek
to tylko narzędzie dla duszy, gdyż włada ona ciałem. Ciało jest widzialne, natomiast
dusza jest niewidzialna. Jak również jest niezmienna, nierozkładalna, zawsze taka
sama. Nawet, gdy ciało ulegnie rozkładowi i zniszczeniu, dusza, jako niezależna, może
trwać dalej, bowiem istnienie jej trwa wiecznie. Złączenie duszy z ciałem, jest dla
duszy niekorzystne. Byłaby lepsza i szczęśliwsza, gdyby była wolna od ciała.
Dopiero po śmierci, w życiu przyszłym, dusza posiądzie w całości
samą siebie, bowiem będzie wyzwolona z ciała, czyli swojego grobu. Bowiem ciało
jest dla duszy więzieniem, mogiłą. Ze śmiercią ciała zaczyna się dopiero prawdziwe
życie duszy.
Platon uważał, że dusza najpierw istniała oddzielnie od ciała, ale zaciążył na niej
grzech i dla odkupienia została związana z ciałem. Gdy odkupi ona swoje winy będzie
znów wolna.
Dusza jest nieśmiertelna i odwieczna, bowiem każda rzecz ginie od swego zła. Złem
duszy jest niesprawiedliwość, ale doświadczenie uczy, że to zło nie przyprawiają
duszy o śmierć. Zatem jest ona nieśmiertelna, niezniszczalna. Istniała ona, bowiem
wcześniej niż ciało i przetrwa jego śmierć.
W takim bądź razie doskonałością duszy są cnoty kardynalne. I dlatego według
Platona światem musi rządzić rozum.
Aby dowieść nieśmiertelność duszy, Platon nie zadawala się jedynie wyłożeniem
własnych, bardzo platońskich argumentów, ale powołuje się również na Heraklitejską
doktrynę następujących po sobie przeciwieństw. Jak śmierć kończy życie, tak życie
winno następować po śmierci, aby proces stawania się nie został przerwany.
Rozumie się przez to, że filozof nie powinien bać się śmierci, która jest wyzwoleniem.
Samobójstwo mogłoby być niemal najbardziej logicznym rozwiązaniem, gdyby nie
stanowiło pewnego rodzaju ucieczki czy też dezercji.
Platon nie wierzył w możliwość nieograniczonego doskonalenia człowieka. Fakt
posiadania duszy jeszcze nie gwarantowało pokierowania życiem w odpowiedni
sposób. Doskonalenie duszy wpisuje on, zatem w szeroką koncepcję reinkarnacji.
Duszy jest dany dłuższy czas na odkupienie swoich win i na moralną poprawę.
Po śmierci ciała, dusze wcielają się i odradzają ponownie w postaciach adekwatnych
do moralnych wyborów, których dokonywały w poprzednim życiu.
MARIOLA NOWIK
Grupa: H-2.
Data złożenia: 19-01-02.
„PRACA ZALICZENIOWA Z FILOZOFII”
TEMAT: „Nieśmiertelność duszy ludzkiej według Fedona”.