15.12.2011

Poradnictwo zawodowe w przestrzeni edukacyjnej - podstawowe informacje.

Praca a socjalizacja i wychowanie

1. praca jako mechanizm ekonomiczny

• wytwarzanie dóbr i usług

• droga do osiągnięcia sukcesu ekonomicznego

• praca w kategoriach rynkowych (podaż, popyt)

2. praca jako cel socjalizacji/wychowania/kształcenia

• praca(zakład) pracy jako środowisko wychowawcze

• praca jako mechanizm socjalizacyjny

• przygotowanie do pracy jako cel edukacji/wychowania

• praca jako wyznacznik samodzielności/dopasowania się do społeczeństwa

3. praca jako źródło samorealizacji

• „ Tylko praca daje okazję odkryć nam nas samych, pokazać to czym naprawdę jesteśmy a nie tylko to na co wyglądamy” Joseph Conrad

Edukacja Praca

• Konieczność wspierania podejmowania wyborów decydujących dla rozwoju zawodowego

• Wychowanie do pracy(także przez pracę)

• Ustalenie i znalezienie miejsca w przestrzeni społeczno zawodowej jako założenia i cel edukacji

Optymalizacja wyborów

W perspektywie indywidualnej oraz jako doniosły element życia społecznego

• Rozwój indywidualny (wykorzystanie własnych zasobów, samorealizacja)

• Wykorzystanie zasobów systemu oświaty

• Zdobycie przewag rynkowej (kwalifikacje kadr)

• Utrzymanie ładu społecznego (praca jako mechanizm integracji społecznej, brak pracy jako źródło problemów społecznych

Wsparcie wyborów

• Doradztwo zawodowe

• Doradztwo zawodowe

• Orientacja zawodowa

• Informacja zawodowa

Poradnictwo a doradztwo

Poradnictwo zawodowe do ogół/ zespół podejmowanych wieloetapowych działań/ środków obejmujących całokształt zadań związanych z udzielaniem uczniom i dorosłym pomocy w planowaniu, tworzeniu i rozwoju kariery zawodowej.

Doradztwo zawodowe to świadczenie pomocy w podejmowaniu kolejnych decyzji dotyczących wyboru szkoły, zawodu w formie (z reguły) indywidualnej porady zawodowej

Orientacja zawodowa to działania przyporządkowane poradnictwu zawodowemu podejmowane przez szkołę, rodziców oraz inne osoby i instytucje mające przygotować młodzież do planowania kariery zawodowej - informacje o zawodach, możliwościach zawodowych, podejmowaniu wyborów itd.

Informacja zawodowa to element(y) orientacji zawodowej nakierowane na przekazywanie informacji odnośnie zawodów.

Poradnictwo zawodowe

• Poradnictwo zawodowe w przestrzeni edukacyjnej stanowi istotny element pracy szkół, placówek, instytucji wspomagających (poradnie psychologiczno-pedagogiczne)

• Koncentruje się na udzielaniu porad zawodowych, diagnozowaniu indywidualnych możliwości ucznia, diagnozowaniu zainteresowań, uzdolnień, potencjału intelektualnego, struktury osobowości

Procesowość poradnictwa zawodowego

1. Wczesna orientacja zawodowa (uczniowie klasy I-III ), poznanie pracy w ramach wybranych zawodów

2. Etap obserwacyjny (historia i społeczeństwo, klasy IV-VI)

3. Etap orientacji zawodowej I stopnia (klasy I-II gimnazjum) kształtowanie się wyobrażeń o dalszej drodze edukacyjnej

4. Etap decyzyjny I Stopnia (III klasa gimnazjum) podjęcie decyzji o dalszym kształceniu, porady zawodowe, niezdecydowanie, przeciwwskazania zdrowotne i inne, poradnie psychologiczno-pedagogiczne

5. Etap orientacji zawodowej II stopnia (szkoła ponadgimnazjalna, charakter dostosowany do typu szkoły)

6. Etap decyzyjny II Stopnia (Klasa III LO, LP, oraz II i III ZSZ, IV T) wspomaganie nauczycieli w prowadzeniu zajęć, umiejętności poszukiwania pracy, informacje o możliwościach kontynuowania kształcenia (wybór studiów)

Ważne decyzje

I próg edukacyjny - młodzież kończy szkołę podstawową; VI klasa; 13 lat

• Sprawdzian kompetencji

• Wybór gimnazjum

II próg edukacyjny - młodzież kończy gimnazjum; III klasa; 16 lat

• Egzamin gimnazjalny

• Wybór liceów, liceów profilowanych, i innych ścieżek edukacyjnych

III próg edukacyjny - młodzież kończy liceum lub inną szkołę średnią; III klasa; 19 lat

• Nowy egzamin maturalny

• Wybór kierunku studiów, szkół policealnych, innych ścieżek edukacyjnych

Rozwój a wybory

1. etap zainteresowań (11-12 r.ż)

• wybory oparte są o zainteresowania

• niewłaściwe uwzględnienie kryteriów zewnętrznych i błędne postrzeganie rzeczywistości

• wybory związane z osobistymi preferencjami

• niezbyt realistyczna wiedza o zawodach i pracy

2. etap zdolności (13-14 r.ż)

• wybory oparte o zdolności

• większy realizm

• różnicowanie zawodów w kontekście wymagań edukacyjnych a nie tylko dobrych i złych stron oraz atrakcyjności

3. etap atrakcyjności (do 16 r.ż) ETAP WARTOŚĆI

• analiza i wartościowanie stylów życia i wartości związanych z zawodami

• postrzeganie pracy nie tylko jako źródła satysfakcji, realizowania zdolności ale realizacji własnych celów i wartości, dominacją wartości związanych z działaniami na rzecz innych

• krytycyzm wobec wartości realizowanych w pracy przez najbliższych

• dysharmonia związana z zależnością ekonomiczną od rodziny

4. etap przejściowy (do 18 r.ż.)

• okres wypróbowania rzeczywistej adekwatności swoich wyborów

• pierwsze samodzielne decyzje,

• bardziej realistyczne motywy

• uwzględnianie w decyzjach aspektu ekonomicznego i trybu życia

Realizacja poradnictwa zawodowego

• Gromadzenie, opracowanie i aktualizowanie informacji o zawodach(stanowiskach pracy) drogach uzyskiwania kwalifikacji zawodowych oraz potrzebach rynku pracy

• Przekazywanie wiedzy i informacji o zawodach, możliwościach zdobywania kwalifikacji zawodowych, sytuacją na rynku pracy w formie cykli szkoleń, spotkań i indywidualnych konsultacji nauczycielom i rodzicom których dzieci stoja przed wyborem zawodu

• Prowadzenie odpowiedniej dokumentacji osób zgłaszających się po poradę

• Opracowywanie diagnoz przydatności zawodowej na podstawie zebranego, własnego materiału badawczego oraz diagnoz lekarskich

• Udzielanie indywidualnych porad zawodowych osobom niezdecydowanym i nie znającym siebie na podstawie wykonywanych diagnostycznych badań przydatności do określonego zawodu przy wykorzystaniu metod i technik pedagogicznego i psychologicznego pomiaru

• Doradzanie osobom, które dokonały nieodpowiedniego wyboru zatrudnienia w dokonaniu i przeglądu i oceny obecnych i potencjalnych kwalifikacji oraz odniesieniu ich do wymagań zatrudnienia, aby mogła ona sporządzić realistyczny plan zatrudnienia

• Możliwość zmiany kierunku kształcenia lub zawodu, odbywa się to przez przegląd alternatywnych możliwości lub sporządzeniu planu zmiany

• Dostarczanie pomocy w uzyskaniu odpowiednich usług zwiększających szansę zatrudnienia, przygotowujących ucznia/klienta do wejścia na rynek pracy (usługi te mają dotyczyć szczegółowego doradztwa i skierowania do dalszego kształcenia i szkolenia

• Prawa…

Realizacja poradnictwa:

• Indywidualne porady dla uczniów, czy grupowe zajęcia psychologiczne

• Konsultacje i warsztaty skierowane do nauczycieli i rodziców wspomagających ich wychowawczą funkcję oraz współpraca ze specjalistycznymi instytucjami

Wewnątrzszkolny system doradztwa zawodowego:

Rodzice:

• Tradycje rodzinne przekładające się na możliwości wchodzenia na rynek pracy

• Status społeczno-ekonomiczny rodziny (funkcja stratyfikacyjna)

• Aspiracje rodziców/opiekunów wyobrażenia dotyczące statusu społeczno-ekonomicznego, ról społecznych (dążenia rodziców/opiekunów)

Rola rodziców:

• Stały kontakt ze szkołą (wychowawcą nauczycielami przedmiotowymi, pedagogiem, psychologiem szkolnym czy doradca zawodowym)

• Wskazywanie i rozważanie z dzieckiem alternatywnych rozwiązań na wypadek niepowodzeń edukacyjno-zawodowych

• Udzielanie pomocy w poszukiwaniu informacji o poszczególnych zawodach i możliwościach kształcenia

• Zachęcanie dziecka do rozwijania swoich pasji i motywowanie go do brania udziału w zajęciach dodatkowych (pomoc dziecku w określaniu jego zainteresowań, uzdolnień, cech, temperamentu itp.)

• Rozmowa z dzieckiem (o kłopotach i rozterkach związanych z wyborem zawodu, realna ocena możliwości dziecka) i wspieranie go w poszukiwaniu jego własnego miejsca na ziemi.

Szkoła a wybory:

Na dokonywane przez uczniów wybory wpływ ma nie tylko szeroko rozumiane poradnictwo zawodowe lecz również realizacja pozostałych funkcji szkoły:

• Edukacyjnej

• Wychowawczej

• Opiekuńczej

Zaniedbania mogą utrudniać działania poradnicze oraz negatywnie wpływać na ich rezultaty

• Kształcenie na poziomie podstawowym

• Niepowodzenia w szkole

• Negatywna stygmatyzacja

• Konkurencja, indywidualizm, nastawienie na sukces

• Konformizm, marginalizacja, wykluczenie