FIZJOLOGIA CZASU I WYPOCZYNKU. Wykład 1, 14.11.2010

[e-mail]

Aktywność ruchowa w ontogenezie.

Osobliwy rozwój człowieka.

Rozwój osobniczy zwany także ontogenetyczny jest to zespól procesów kierowanych nieodwracalnych, powiązanych wzajemnie ze sobą, kształtujący organizm osobnika od zapłodnienia do śmierci. Proces ten ujmujemy w trzech aspektach: biologicznym, psychicznym i społecznym. Jest to zespól procesów kierowanych morfologicznych, fizjologicznych i motorycznych, wzajemnie ze sobą powiązanych.
Cykl ten możemy podzielić na dwie fazy:

1) embrionalna - faza życia płodowego, trwająca od zapłodnienia do urodzenia osobnika, około 9 miesięcy.

2) postembrionalny - faza życia pozapłodowego, trwająca od urodzenia osobnika do jego śmierci.

W fazie postembrionalnej wyróżniamy następujące okresy i podokresy:

I okres - noworodka, trwa od urodzenia do 3-4 tygodnia życia.
II okres - niemowlęcia, trwa od 3-4 tygodnia życia do 10-12 miesiąca.
III okres - dzieciństwa z czterema podokresami:
- wczesnego dzieciństwa, trwa od 10-12 miesiąca do 3-4 roku życia.
- przedszkolny , trwa od 3-4 roku życia do 6-7 roku życia.
- szkolny młodszy, trwa od 6-7 do 12-14 roku życia.
- szkolny starszy, od 12-14 roku życia do uzyskania dojrzałości płciowej.

IV okres - młodzieńczy od uzyskania dojrzałości płciowej do zakończenia procesu wzrastania.
V okres - wieku dorosłego , od ustalenia wysokości ciała do pojawienia się pierwszych objawów starzenia się.
VI okres - wieku dojrzałego , od pojawienia się pierwszych objawów starzenia się do zakończenia funkcji rozrodczych.
VII okres - starość od ustania funkcji rozrodczych do śmierci.

Naszym rozważaniom bliski jest także podział życiowego cyklu proponowany przez
S. Klonowicza , który wychodzi z biologicznych i społeczno produkcyjnych przesłanek. Dokonuje następującego podziału:

1) Ludność w wieku przedprodukcyjnym ( 0-17 lat)

a) okres dzieciństwa (0-14lat) w tym pierwszego dzieciństwa (0-7lat) i drugiego dzieciństwa (8-14lat)
b) młodociani (15-17 lat)

2) Ludność w wieku produkcyjnym (mężczyźni 18-64 lat, kobiety 18-59 lat)

a) okres młodości i przygotowania się do zawodu, zakończenie osobniczego rozwoju (18-24lat)
b) okres optymalnej zdolności do pracy (25-59lat)
c) okres przedpola starzenia się (40-49 lat)
d) okres starzenia się (mężczyźni 50-64 lat, kobiety 50-59 lat)

3) Ludność w wieku poprodukcyjnym (mężczyźni od 65 roku życia, kobiety od 60 roku życia)

Proces ontogenetycznego rozwoju jest wypadkową działania zespołu czynników rozwoju. Wyróżniamy wśród nich:

a) Czynniki endogenne genetyczne (determinatory) związane z przekazem genetycznych właściwości rodziców, a kształtujące płeć osobnika, jego konstytucję i rasę

b) Czynniki endogenne paragenetyczne (symbulatory) - docierające do organizmu matki lub poprzez organizm matki,

c)Czynniki egzogenne (modyfikatory) - wyróżniamy elementy biogeograficzne (modyfikatory naturalne - flora i fauna środowiska wzrastania, zasoby mineralne i wodne, klimat, ukształtowanie terenu itp.) oraz elementy społeczno-ekonomiczne modyfikatory kulturalne - zamożność rodziny, wykształcenie i poziom kultury rodziców i wychowawców, wielkość i charakter środowiska społecznego, tradycje, zwyczaje i obyczaje itp.)

---