GAŁĘZIE PRAWA
Prawo konstytucyjne zawiera normy określające zasady ustroju politycznego i społeczno-gospodarczego, kompetencje podstawowych instytucji państwa i relacje między nimi oraz katalog wolności, praw i obowiązków jednostki (obywatela).
Prawo administracyjne materialne stanowi zespół norm regulujących stosunki społeczne powstałe w toku administracyjnej działalności władzy publicznej, a zwłaszcza władzy państwowej. Organy prowadzące w imieniu władzy państwowej działalność administracyjną noszą nazwę administracji publicznej. W jej ramach wyodrębnia się administrację państwową (rządową), działającą w imieniu i na rachunek państwa (władzy centralnej) oraz administrację samorządową, działającą w imieniu jednostek samorządowych.
Prawo administracyjne formalne (tzw. postępowanie administracyjne) jest zespołem norm określających, w jaki sposób należy postępować przy stosowaniu prawa administracyjnego materialnego. Chodzi zwłaszcza o normy nakładające określone obowiązki na organ administracji oraz zapewniające określone prawa stronom postępowania administracyjnego.
Prawo finansowe to gałąź prawa, związana ściśle z prawem konstytucyjnym i prawem administracyjnym. Normy przynależne do tego działu prawa regulują stosunki społeczne, powstałe na tle urzeczywistniania władczych uprawnień organów finansowych administracji. Określają gospodarkę pieniężną państwa (tj. sposób gromadzenia, dystrybucji i wydatkowania środków pieniężnych). Regulują tryb działania organów finansowych. Prawo finansowe, ze względu na swój rozległy zakres przedmiotowy (np. prawo budżetowe, prawo podatkowe, prawo bankowe etc.) nie zostało skodyfikowane. Ogół jego norm (podobnie jak w ramach innych gałęzi prawa) można podzielić na: prawo materialne i prawo formalne.
Prawo karne stanowi zespół norm określających, które czyny - ze względu na ich społeczne niebezpieczeństwo - są przestępstwami, jakie kary powinny być stosowane za ich popełnienie i według jakich zasad wymierzana jest odpowiedzialność karna. Normy tej gałęzi określają również procedurę postępowania w sprawach karnych rozstrzyganych przez sądy. Wyodrębnia się: prawo karne materialne i prawo karne procesowe.
Prawo karne materialne określa zasady odpowiedzialności karnej, formy popełniania przestępstw, wyłączanie odpowiedzialności karnej, wymiar oraz zasady wykonywania kary. Podstawowym źródłem prawa karnego materialnego jest kodeks karny (kk.), w którym wyodrębniona została część ogólna, część szczególna (określająca poszczególne typy przestępstw) i część wojskowa. Poza nim istnieje szereg innych ustaw, mających charakter źródeł prawa karnego materialnego (np. ustawa karna skarbowa). Podstawową funkcją prawa karnego materialnego jest zwalczanie przestępstw uznawanych za szczególnie niebezpieczne dla interesu społecznego. Funkcja ta realizowana zostaje poprzez ustanowienie sankcji karnych za dany czyn, stosowanie środków karnych, wykonywanie kar.
Prawo karne formalne (inaczej: prawo postępowania karnego) to ogół norm określających postępowanie przy stosowaniu norm prawa karnego materialnego. Normy te określają porządek postępowania, zmierzający do ustalenia winy lub niewinności oskarżonego. Tworzą również system gwarancji praw oskarżonego w toku procesu. Wyznaczają rolę stron procesowych oraz organów powołanych do jego prowadzenia. Normują formy postępowania, zasady wykonywania wyroków karnych oraz środki odwoławcze od wyroków. Podstawowym źródłem prawa karnego procesowego jest kodeks postępowania karnego (kpk.).
Prawo cywilne to gałąź prawa regulująca stosunki cywilnoprawne i sposób dochodzenia roszczeń na drodze sądowej w związku z trudnościami wynikłymi w trakcie ich realizacji. W ramach tej gałęzi wyodrębnia się: prawo cywilne materialne i prawo cywilne procesowe (prawo postępowania cywilnego).
Prawo cywilne materialne odnosi się do bardzo szerokiego zakresu stosunków społecznych. Obejmuje normy, które regulują w szczególności stosunki majątkowe, ale także takie, które są pozbawione majątkowego charakteru; wiążą się z dobrami osobistymi jednostki (np. zdrowie, cześć, wolność, swoboda sumienia, tajemnica korespondencji, itp.). Podstawowym źródłem prawa cywilnego jest kodeks cywilny (kc.).
Prawo cywilne formalne (prawo postępowania cywilnego) obejmuje normy regulujące postępowanie w tzw. sprawach cywilnych. Podstawowym źródłem prawa cywilnego formalnego jest kodeks postępowania cywilnego (kpc.).
Prawo rodzinne stanowi zespół norm regulujących osobiste i majątkowe stosunki między małżonkami, krewnymi oraz stosunki wynikające z przysposobienia, opieki i kurateli. Ta gałąź prawa wyrosła przede wszystkim z prawa cywilnego materialnego. Przyczyną jej wyodrębnienia jest m.in. fakt, że stosunki rodzinne oparte są współcześnie głównie na więziach osobowych, a nie majątkowych.
Prawo gospodarcze wyrasta, podobnie jak prawo rodzinne, z prawa cywilnego materialnego. Jest to zespół norm regulujących zasady podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej. Normy te dotyczą m.in. zasad obrotu gospodarczego, określają status prawny przedsiębiorcy. W państwie demokratycznym konstytucyjną podstawą prawa gospodarczego są: zasada gospodarki rynkowej oraz zasada wolności działalności gospodarczej.
Prawo pracy obejmuje normy regulujące stosunki pracy powstające między pracownikiem a pracodawcą (zakładem pracy). województwa, organ powiatu i organ gminy.
Działalność ta jest bardzo rozległa, dlatego też prawo administracyjne materialne nie zostało skodyfikowane. Jego źródłami są liczne akty normatywne różnej rangi. Obejmuje ono m.in. normy, które określają strukturę organów administracji państwowej i zakres działania ministerstw, centralnych urzędów oraz terenowych organów władzy wykonawczej. Odznacza się charakterystyczną metodą regulowania stosunków społecznych, tzw. metodą władczą, polegającą na tym, że organy administracji mogą w ramach swych kompetencji wydawać nakazy i zakazy zwane decyzjami administracyjnymi.