WYKŁAD 6 NOWOTWORY TARCZYCY

NOWOTWORY ZŁOŚLIWE TARCZYCY

1. CARCINOMA

• Papillare (>60%)

• Folliculare (10-30%)

• Medullare (5%)

• Anaplasticum (<5%)

2. NHL - na podłożu thyreoditis hashimoto 30-40 razy wzrost

• MALT

• DLBCL

3. sarkoma

RAK TARCZYCY

Epidemiologia:

• 1% wszystkich nowotworów złośliwych

• K:M = 4:1

• Dorośli (tylko 20% poniżej 30rż)

Czynniki wpływające na zapadalność raka tarczycy:

• Ilość jodu w diecie

• Spadek - wole endemiczne - wzrost ca folliculare

• Wzrost - wzrost ca papillare

• Wiek, płeć

• Napromieniowanie (szczeg. W wieku rozwojowym ) - leczenie, katastrofa nuklearna

• Czynniki genetyczne

Protoonkogen - RET

• receptor błonowy o aktywności kinazy tyrozynowej

• mutacje somatyczne: w sporadycznie występującym ca papillare i ca medullare

• mutacje w linii zarodkowej: ca medullare - w postaci dziedzicznej (MEN IIa ,MEN IIb)

DIAGNOSTYKA GUZÓW TARCZYCY

Klinicznie:

• guz tarczycy

• wzrost LN

• wole - nagłe powiększenie się

• duszność, chrypka, dysfagia

inne

• BAC

• USG

• W surowicy TSH, Ca, kalcytonina

• Scyntygrafia

GUZKI TARCZYCY ( poj. Guzki: 2-4% populacji, najczęściej łagodne)

Podejrzane o proces nowotworowy są guzki:

• Pojedyncze

• U osób młodych

• U mężczyzn

• Scyntygraficznie zimne

• Powstałe u osób po przebytym napromienianiu głowy i szyi

BAC guzków tarczycy

1. nowotwór złośliwy

• ca papillare

• ca medullare

• ca anaplasticum

• ca foll. Male Diff.

• Ca metast.

• Inne : NHL, S.A.

2. materiał niediagnostyczny

3. zamiana łagodna

• wole

• torbiele

• zapalenie

4. guz pęcherzykowy : adenoma, ca folliculare, guzek rozrostowy (wole)

RAK BRODAWKOWATY (Ca papillare)

• K>M 20-40rż

• Guz poj. Lub wieloogniskowy

• Powolny wzrost

• 10-letnie przeżycie > 90%

• Meta:

• - LN 5-20% przyp.

• Płuca, kości - rzadko

Mikro:

• Brodawki

• Jądra: „Grodnu-glass” (orphan Annie eses) - optycznie jasne, grooves, wodniczki wewnątrzjądrowe

• Ciałka psammomatyczne

Wg WHO 5 podtypów:

• Mikrorak poniżej 1 cm średnicy

• Wariant pęcherzykowy

• Wariant otorebkowany

• Wariant z rozległym stwardnieniem

• Wariant oksyfilny (z kom. Huthle'a)

RAK PĘCHERZYKOWY (ca folliculare)

Występowanie:

• 5-6 dekada, K>M

• meta: płuca, kości, wątroba, LN - rzadko

Mikro:

• pęcherzyki wypełnione koloidem

• naciekanie - torebki, - naczyń

postacie:

• otorebkowana

• szeroko inwazyjna

przeżycie 10 lat > 80% , 40-80%

czynniki rokownicze

• wiek (powyżej 45l)

• wielkość guza

• naciekanie poza obręb tarczycy

• typ histologiczny

• przerzuty odległe - płuc , - kości

rak pęcherzykowy i brodawkowaty - leczenie

• chirurgiczne

• jod promieniotwórczy

• supresyjne ( ponad fizjologiczne dawki tyroksyny TSH ( tyroksyna - przysadka - TSH )

RAK RDZENIASTY (CA MEDULLARE)

1. sporadyczny

• 80%

• dorośli

• pojedynczy guzek

• przebieg - bardziej agresywny

2. rodzinny

• 20%

• dzieci , młodzież

• obustronny i wieloogniskowy

• przebieg - mniej agresywny

• w zespołach MEN IIa lub MEN IIB

• RET gern-line mutation

• Ca medullare w MEN rokowanie gorsze !

Mikro:

• Komórki wrzecionowate lub wielokątne

• Złogi amyloidu

• Kalcytonina

• NF

Metastases:

• LN

• Płuca

• Wątroba

• Kości

Występuje w zespole MEN IIa i IIb

Multiple Endocrine Neoplasia

Ca medullare + pheochromocytoma

RAK ANAPLASTICUM

• Wiek 65 lat

• Bardzo agresywny przebieg

• 5 lat przezycia < 5%

mikro

• typ wielokomórkowy

• typ wrzecionowatokomórkowe

• typ anaplastyczny drobnokomórkowe