ROZWÓJ MYŚLENIA

Myślenie - uwewnętrzniona czynność przetwarzania informacji, prowadząca do uogólnionego, pośredniego poznawania rzeczywistości abstrakcyjnej.

Struktura myślenia:

• Materiał (przetwarzane dane)

• Operacje (czynność przetwarzania)

• Reguły

Zmiany rozwojowe materiału:

1. Dominacja spostrzeżeń - myślenie
   sensoryczno-motoryczne (0 - 2 r.ż.)

2. Dominacja wyobrażeń - myślenie
   konkretno-wyobrażeniowe (3 - 11 r.ż.)

3. Dominacja pojęć - myślenie pojęciowe (powyżej 11 r.ż.)

Etapy kształtowania pojęć

wg Wygotskiego

1. Synkrety

2. Kompleksy (zlepki przedmiotów)

3. Pseudopojęcia

4. Pojęcia potoczne (naturalne)

5. Pojęcia naukowe (matrycowe)

Kierunki rozwoju pojęć

1. Pojęcia dotyczące:

• przedmiotów i czynności

• norm przestrzennych

• pojęcia liczbowe

• pojęcia abstrakcyjne

Pojęcia proste - złożone (tworzenie
hierarchii pojęć)

Pojęcia ogólne - specyficzne

Koncepcja Eleonory Rosch

• Trójpoziomowa hierarchia kategorii semantycznych

• Genetycznie pierwotny jest poziom podstawowy (np. drzewo)

• Pojęcia nadrzędne wobec podstawowych (np. roślina) i podrzędne (np. sosna) są wtórne

Rozwój definiowania

1. Definicje tautologiczne (tożsamościowe)

2. Definicje celowe, funkcjonalne

3. Definicje opisowe - uwzględniają zarówno cechy istotne, jak i nieistotne

4. Definicje dojrzałe - podawane jest i pojęcie nadrzędne i swoiste cechy różnicujące

Zmiany rozwojowe operacji

1. Rozwój operacji elementarnych

• Rozwój czynności analityczno - syntetycznych (synteza pierwotna, analiza, synteza wtórna)

• Od analizy ekstensywnej do intensywnej

• Od braku zgodności analizy z syntezą (4 - 6 r.ż.) przez zgodność częściową do pełnej zgodności (powyżej 11 r.ż.)

• Od czynności analityczno - syntetycznych wyrywkowych, jednostronnych do pogłębionych i wielostronnych

Pojawianie się operacji złożonych

2