Urazy, uszkodzenia, obrażenia narządu ruchu

Uraz - uszkodzenie - obrażenie

Uraz - dynamiczne przeniesienie dużej energii do żywych tkanek powodujące uszkodzenie tych struktur a następnie zaburzenie ich czynności lub jako zadziałanie czynnika zewnętrznego wywołującego w organiźmie człowieka zmiany anatomiczne i czynnościowe

Wyróżnia się urazy : mechaniczne, termiczne, chemiczne

Uszkodzenie lub obrażenie - to wynik lub następstwo zadziałania urazu na organizm a jego rozległość zależy od rodzaju i wielkości urazu oraz odporności danej tkanki.

Urazowe obrażenia układu mięśniowo-szkieletowego mogą występować jako:

• Obrażenia ostre - występują nagle na skutek urazu mechanicznego, można określić moment urazu

• Przewlekłe - rozwijają się powoli (sumowanie drobnych urazów)

Urazy mechaniczne mogą powodować różne obrażenia w układzie mięśniowo-szkieletowym człowieka, rodzaje obrażeń:

1. Zamknięte uszkodzenia tkanek miękkich

- stłuczenia

- uszkodzenia jednostki ścięgnisto - mięśniowej

2. Złamania

3. Skręcenia stawów

4. Zwichnięcia stawów

5. Rany

Stłuczenie(contusio)- zamknięty uraz tkanek miękkich, w którym dochodzi do uszkodzenia tkanki podskórnej lub mięśni, połączonego z przerwaniem drobnych naczyń i wylewem krwi do tkanek.
Skutkiem takiego urazu jest ból, obrzęk i zasinienie uszkodzonej okolicy. Skóra nad stłuczeniem jest cieplejsza. W przypadku silniejszego urazu w miejscu stłuczenia może utworzyć się krwiak.
Złamanie kości (fractura ossis) przerwanie ciągłości kości

• zamknięte - złamane kości nie mają kontaktu ze środowiskiem zewnętrznym

• otwarte - odłamy kości mają kontakt ze środowiskiem zewnętrznym

• pęknięcie - szczelina kości specyficzny rodzaj złamania bez przemieszczenia odłamów

• awulsyjne - złamanie z mechanizmu oderwania fragmentu kości w miejscu przyczepów silnych grup mięśniowych

• z. zielonej gałązki - złamanie podkostnowe trzonów kości długich u dzieci (gruba, silna okostna utrzymuje ciągłość kości)

• przeciążeniowe (marszowe) powolne przewlekłe „ze zmęczenia” powstaje w wyniku sumowania się mikrouszkodzeń kości

• patologiczne złamania kości chorobowo wcześniej zmienionej w osteoporozie chorobach metabolicznych, nowotworowych

Skręcenie stawu (distorsio articulationis) uszkodzenie tkanek tworzących staw, spowodowane chwilowym przemieszczeniem powierzchni stawowych względem siebie, przekraczającym fizjologiczny zakres ruchu

Zwichnięcie stawu (luxatio articulationis) całkowite lub trwałe przemieszczenie powierzchni stawowych względem siebie

Podwichnięcie stawu (subluxatio articulationis) częściowe chwilowe lub trwałe przemieszczenie powierzchni stawowych względem siebie

Czynniki usposabiające do występowania sportowych urazów i obrażeń

• czynniki wewnętrzne: defekty anomalie w obrębie narządu ruchu, wcześniejsze urazy i obrażenia, niewydolność mięśniowa, płeć, wiek, niski poziom ogólnej wydolności

• czynniki zewnętrzne: powierzchnia boiska, nieodpowiedni sprzęt, technika i metody treningu, brak lub zła rozgrzewka, nieodpowiednie przerwy między treningami

Reakcja tkanek na uraz-procesy gojenia

Reakcja tkanek i całego organizmu na uraz zależy od wielu czynników:

Diagnostyka urazowych obrażeń narządu ruchu

W postępowaniu diagnostycznym ustalamy jakie struktury anatomiczne zostały uszkodzone i w jakim stopniu upośledzona jest funkcja danego odcinka narządu ruchu

Postępowanie zależy od wielu czynników

Diagnoza - jak najszybciej

Schemat klasyczny postępowania diagnostycznego: wywiad, badanie fizykalne, badania dodatkowe ->Diagnostyka c.d

Wywiad - dokładna rozmowa z osobą po urazie i uzyskane odpowiedzi pozwalają na określenie ciężkości urazu oraz na rozpoznanie przypuszczalnych uszkodzeń struktur anatomicznych co ułatwia dalsze postempowanie diagnostyczne i wybór odpowiednich badań dodatkowych

Badanie fizykalne - Oglądanie (inspecito, observatio)

Badanie dotykiem (palpatio)

Ocena funkcji

Badania dodatkowe tomografia komputerowa, ultrasonografia, tomografia rezonansu magnetycznego, badania radiologiczne artroskopia

Leczenie-Warunkiem rozpoczęcia leczenia jest wcześniejsze dokonanie prawidłowego rozpoznania (diagnozy):

Sportowcy - ryzyko niedokładnej diagnozy

Leczeni w różnych miejscach i ośrodkach (boisko, ambulatorium klubowe, rejonowe, oddział szpitalny)

! W leczeniu dążymy do całkowitego wygojenia uszkodzonych struktur, przywrócenia ich funkcji

Osiągamy to stosując leczenie:

• zachowawcze (nieoperacyjne)

• operacyjne

• usprawniające

!warunkiem uzyskania u sportowców dobrych wyników leczenia oraz szybkiego powrotu do aktywności sportowej jest ścisłe współdziałanie lekarza leczącego z zawodnikiem i jego trenerem na każdym etapie leczenia.

Leczenie zachowawcze elementy:

• postępowanie chirurgiczne ( stosowanie opatrunków i unieruchomienia nastawianie złamań lub zwichnięć wyciągi lecznice nakłucie stawu)

• Leczenie farmakologiczne

• Fizykoterapia

• Elementy leczenia usprawniającego

Leczenie operacyjne w celu odtworzenia ciągłości, kształtu i funkcji uszkodzonych struktur anatomicznych stawu oraz przywrócenie prawidłowej czynności całego narządu ruchu

Leczenie usprawniające - Ważne w kompleksowym leczeniu urazowych obrażeń stawu kolanowego u sportowców. Cel utrzymanie lub przywrócenie ruchomości stawów i odpowiedniej siły mięsni działających na nie a tym samym przywrócenie całej funkcji narządu po doznanym urazie i leczeniu zachowawczym lub operacyjnym. Wykorzystuje się tu metody: kinezyterapię, fizykoterapię, wyciągi redresje, masaże

Leczenie ostrych zamkniętych uszkodzeń tkanek miękkich narządu ruchu (stłuczenia krwiaki, uszkodzenia mięśni, skręcenia, zwichnięcia stawów)

Kinezyterapia rozpoczyna się po ustąpieniu ostrych dolegliwości.

Zakres ruchu i natężenie ćwiczeń są stopniowane stosuje się ćwiczenia:

• rozluźniające

• rozciągające czynno-bierne

• w odciążeniu

• redresje

W dalszych etapach aby wzmocnić siłę mięśniową!:

• izometryczne

• kontralateralne

• ćw. w odciążeniu z oporem

• czynne i oporowe

Późne następstwa krwiaków mięśni

Pourazowe zwłóknienie - powstaje w wyniku błędnego postępowania = zbyt wczesne uruchamianie lub zbyt długie unieruchomienie = tworzenie tkanki ziarninowej mogącej ulegać zwłóknieniu, zmienia się kurczliwość elastyczność i rozciągliwość mięśni

Cysty krwotoczne - w wyniku niepełnej absorbcji krwiaka i jego otorbienia przez tkankę włóknistą, są wynikiem urazów bezpośrednich, głęboko położone

Warstwy płynów - to gromadzenie się wysięku lub krwi między dwiema powięziami mięśniowymi w wyniku urazu bezpośredniego, do gromadzenia się płynów dochodzi najczęściej w przednio - zewnętrznym przedziale uda - występuje wówczas napięcie i obrzęk, dominuje ból i utrudnione są skurcze mięśni

Skostnienia pozaszkieletowe - charakteryzuje się odkładaniem tkanki kostnej poza układem szkieletowym. Stan ten spowodowany może być zmianami neurologicznymi (paraplegia, hemiplegia, polineuropatia), urazami bezpośrednimi mięśni (myositis ossificans posttraumatica), ciężkich urazach czaszkowo-mózgowych z długotrwałą utrata przytomności (unieruchomienie), złamań kości długich

Zwapnienia - powikłania urazów i uszkodzeń mięśni, są wyrazem degeneracji i są częściej zejściem urazów typu pośredniego np. rozciągnięcia mięśnia, dotyczą mięśni i powięzi

---