DSM-IV (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) jest to system diagnozy nozologicznej Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego. Stanowi narzędzie dla lekarzy rodzinnych, psychiatrów, psychologów i psychoterapeutów.
Schizofrenia rezydualna
Schizofrenia rezydualna, dawniej schizofrenia prosta, schizofrenia I typu powodowana jest prawdopodobnie atrofią tkanki mózgowej (powiększanie komór). Objawia się przede wszystkim negatywnie, tzn. izolacją społeczną (wycofanie, zakłócenia w pełnieniu ról społecznych, zaniedbanie), spłyceniem emocjonalności, apatią a także myśleniem magicznym - wystepują niezwykłe doznania sensoryczne, przy braku urojeń i halucynacji, spowodowane zmianami.
Schizofrenia paranoidalna
Schizofrenia paranoidalna to podtyp schizofrenii, który charakteryzuje się rozbudowanym i złożonym systemem urojeń (najczęściej prześladowczych, wielkościowych, urojeń odsłonięcia i oddziaływania zewnętrznego, urojeń nasyłania i wykradania myśli, ksobnych, czasem także urojeń zdrady, pochodzenia, hipochondrycznych) oraz niekiedy nasilonymi halucynacjami (najczęściej słuchowymi, praktycznie nigdy wzrokowymi). Częstokroć urojenia przybierają tak skomplikowaną formę, iż stają się zrozumiałe tylko i wyłącznie dla chorego.
Oprócz powyższych objawów u chorych na schizofrenię paranoidalną stosunkowo rzadko obserwuje się głęboką dezorganizację zachowania, niespójność myślenia, otępienie czy nieadekwatne reakcje emocjonalne, które pojawiają się w innych podtypach schizofrenii. Czasem wydaje się wręcz, że wyłączywszy urojenia i omamy, chory na co dzień funkcjonuje względnie sprawnie.
Schizofrenia zdezorganizowana
Schizofrenia zdezorganizowana (przestarzałe hebefrenia) - to podtyp schizofrenii, który charakteryzuje się przede wszystkim niespójnością, absurdalnością zachowania oraz nieadekwatnością reakcji emocjonalnych lub ich całkowitym brakiem; ponadto obserwuje się wzmożoną wrażliwość na bodźce wewnętrzne, przy jednoczesnym osłabieniu wrażliwości na bodźce zewnętrzne. Mogą występować halucynacje oraz urojenia, ale nigdy nie tworzą one usystematyzowanej całości. Charakterystyczne dla chorych jest także zaniedbanie higieny osobistej, a niekiedy koprofagia).
Schizofrenia niezróżnicowana
Schizofrenia niezróżnicowana - podtyp schizofrenii, której objawy nie wskazują jednoznacznie na przynależność do żadnego z innych wymienianych podtypów: schizofrenii paranoidalnej, zdezorganizowanej, katatonicznej lub rezydualnej, mimo obecności anomialii behawioralnych, emocjonalnych oraz zaburzeń myślenia.Katatonia (jednostka nozologiczna)
Katatonia to jednostka nozologiczna, podtyp schizofrenii, który charakteryzuje się zaburzoną motoryką (naprzemienne stany pobudzenia i znieruchomienia, stupor). Po wyjściu ze stuporu pacjenci często opowiadają o przeżywanych urojeniach i halucynacjach, zwykle wiążących się z motywami śmierci i destrukcji. Charakterystyczny jest także negatywizm - opór przed wykonaniem wszelkich poleceń i prób poruszenia. Obecnie ten podtyp schizofrenii jest stosunkowo rzadko obserwowany
Katatonia (zaburzenie motoryki)
Katatonia to zaburzenie motoryki objawiające się bardzo niskim poziomem aktywności ruchowej (stupor, osłupienie) lub nadmiarem aktywności ruchowej (furor), nie podlegającym woli chorego. Może występować w m.in. w schizofrenii, depresji (w postaci osłupienia depresyjnego), a także może pojawić się pod wpływem spożycia niektórych leków.