Zjawisko współuzależnienia dotyczy przede wszystkim kobiet, ale także dzieci żyjących z alkoholikami. Jest to forma adaptacji do współżycia z osobą uzależnioną.

Alkoholik	Koalkoholik
Koncentruje całe życie wokół picia	Koncentruje całe życie wokół picia alkoholika
Przymus picia	Przymus powstrzymywania alkoholika od picia
Nawroty picia	Powiela schematy reagowania na picie alkoholika
Poczucie niemożności rozstania się z alkoholem	Poczucie niemożności rozstania się z alkoholikiem
Objawy abstynencyjny po zaprzestaniu picia	Objawy zachwiania równowagi emocjonalnej po zaprzestaniu picia alkoholika
Silna potrzeba kontrolowania picia	Silne pragnienie kontrolowanego picia przez alkoholika

Kryteria diagnozy współuzależnienia:

1. Zaburzenie poczucia własnej wartości

- Zaburzone poczucie kontroli sytuacji

- Uzależnienie samooceny od satysfakcji innych a dokładnie zadowolenie partnera

- uruchomienie mechanizmów obronnych mających na celu utrzymanie dotychczasowej sytuacji głównie projekcji, przemieszczania, racjonalizacji tworzących cały system zaprzeczeń

2. Zaburzenie granic własnego JA. Partner osoby uzależnionej staje się jej cieniem. Osoba zaczyna myśleć, postrzegać świat jak osoba uzależniona.

3. Wiązanie się za środowiskami marginesu społecznego.

4. Zaburzenia emocjonalno - kompulsywne; nadmierne tłumienie negatywnych emocji, wzmożona czujność, wzrost lęku i niepokoju.

Siedem faz rozwoju współuzależnienia:

1. Faza zaprzeczania - przekonanie, że osoba uzależniona może w każdej chwili przestać pić.

2. Faza organizacji samoobrony - izolacja od osoby uzależnionej, ukrywanie problemu przed otoczeniem.

3. Faza chaosu - załamanie systemów radzenia sobie z problemiami, bezradność wobec nich.

4. Faza wstępnej reorganizacji rodziny - przejęcie kontroli nad życiem rodziny przez partnera osoby uzależnionej.

5. Faza reorganizacji faktycznej - budowanie systemu rodzinnego ze świadomością izolacji osoby uzależnionej od reszty rodziny.

6. Faza reorganizacji ostatecznej - funkcjonowanie rodziny jako systemu bez osoby uzależnionej.

7. Faza prób odtworzenia rodziny - w przypadku dłuższej abstynencji partner może podjąć próby włączenia osoby uzależnionej w życie rodzinne.

Role dzieci:

• Bohater rodziny - zwykle najstarsze dziecko; próbuje ono zastąpić osobę uzależnioną, dostarcza wsparcia; Kieruje się zasadą „Kto da radę jak nie ja”

• Maskotka - zazwyczaj najmłodsze dziecko; stara się rozładowywać napięcie śmiechem.

• Zagubione dziecko - wycofujące się z życia rodziny, stara się być niezauważalne.

• Ułatwiacz - stara się zniknąć w świat osoby uzależnionej. Jest empatyczne - jeśli trzeba pobiegnie alkoholikowi po wódkę.

• Kozioł ofiarny, wyrzutek - dziecko zbuntowane, miota się i sieje destrukcję.

---