Temat 4: Źródła prawa administracyjnego- ich promulgacja (publikacja).

1. Pojęcie i cechy źródeł prawa administracyjnego.

Prawo administracyjne to zespół norm, które regulują administracyjną działalność państwa, czyli regulują funkcję administracyjną źródeł prawa.

Źródła prawa:

• W znaczeniu formalnym

To akty normatywne zawierające w swojej treści zakazy, nakazy, obowiązku lub uprawnienia.

• W znaczeniu materialnym

to ogół okoliczności o społecznym, ekonomicznym, politycznym i kulturowym (religijnym) charakterze, których oddziaływanie wpłynęło na treść i formę obowiązującego prawa.

• W znaczeniu instytucjonalnym

To instytucje, które prawo tworzą albo sankcją oraz źródła poznania prawa czyli dokumenty a zwłaszcza urzędowe organy publikacyjne, z których można dowiedzieć się o treści prawa.

Cechy źródeł prawa:

• Duża ilość

• Różnorodność form aktów prawnych

• Brak kompleksowej kodyfikacji

• Brak jednolitości w sensie wyróżnienia go jako działu

• Większość źródeł prawa administracji pochodzi od samej administracji publicznej

• Całość prawa miejscowego jest źródłem prawa administracja

2. Rodzaje źródeł prawa administracyjnego

Podział źródeł prawa administracyjnego

• Podział według systematyki konstytucyjnej

1. Źródła prawa powszechnie obowiązującego

• Konstytucja

• Ustawy ( rozporządzenia z mocą ustawy)

• Ratyfikowane umowy międzynarodowe

• Rozporządzenia

• Akty prawa miejscowego

2. Źródła prawa wewnętrznego

• Uchwały Rady Ministrów

• Zarządzenia Prezesa Rady Ministrów

• Zarządzenia ministrów

Źródła prawa wewnętrznego według orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego.

„system prawa wewnętrznego ma - w przeciwieństwie do systemu aktów będących źródłami prawa powszechnie obowiązującego- charakter systemu otawrtego”

Konstytucja

• Najważniejszej rangi i specjalnej nazwie akt normatywny zajmujący naczelne miejsce w systemie źródeł prawa

• Jest podstawą całego systemu prawnego

• Postanowienia konstytucji mają pierwszeństwo przed postanowieniami innych aktów normatywnych a jej przepisy stosuje się bezpośrednio

• Znaczenie przepisów Konstytucji dla prawa administracyjnego:

• Art. 2 Konstytucji

• Art. 7

• Art. 10

• Szczególne znaczenie dla prawa administracyjnego

• Rozdział I

• Rozdział II

• Rozdział III

• Rozdział V

• Rozdział VI

• Rozdział VII

• Rozdział IX

Ustawa

• To akt władzy ustawodawczej o charakterze normatywnym zajmujący najważniejsze miejsce w systemie prawa krajowego po konstytucji o nieograniczonym zakresie podmiotowym

• Ustawa w demokratycznym państwie prawnym stanowi podstawową formę i środek realizacji zasady suwerennego narodu w systemie przedstawicielskim

• Administracja publiczna może być tylko wtedy, gdy jej działanie ma podstawy w obowiązujących ustawach

Rozporządzenie z mocą ustawy

• To akt normatywny wydawany przez organ władzy wykonawczej wskazany w konstytucji zastępujący ustawę

• Konstytucja w trybie art. 234 daje uprawnienia do wydawania rozporządzeń z mocą ustawy Prezydentowi RP w czasie stanu wojennego jeżeli Sejm nie może zebrać się na posiedzenie

• Wydanie rozporządzenia z mocą ustawy, jest obdarowane szczególnymi dyspozycjami konstytucyjnymi

Umowy międzynarodowe

• Umowa międzynarodowa ratyfikowana jest źródłem prawa powszechnie obowiązującego pod warunkiem opublikowana w Dzienniku Ustaw

• Ratyfikacja dokonywana jest przez Prezydenta RP

• Pięć kategorii umów międzynarodowych wymaga do ratyfikacji uprzedniej zgody Sejmu wyrażonej w ustawie

• Umowa międzynarodowa ratyfikowana za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie ma pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli ustawy tej nie da się pogodzić z umową

• Umowy międzynarodowe wymagające szczególnej ratyfikacji:

• Dotyczące pokoju, sojuszy, układów politycznych lub układów wojskowych

• Dotyczące wolności, praw lub obowiązków obywatelskich określonych w konstytucji

• Członkostwa RP w organizacji międzynarodowej

• Znacznego obciążenia państwa w ustawie lub w których konstytucja wymaga ustawy

Rozporządzenie

• Wydawane są przez organy wskazane w Konstytucji na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania

• Organy uprawnione do wydawania rozporządzenia

• Prezydent RP

• Rada Ministrów

• Minister kierujący działem administracji rządowej

• Przewodniczący komitetu, do którego stosuje się odpowiednio przepisy odnoszące się do ministra kierującego działem administracji rządowej

• Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji

Akty prawa miejscowego

• To przepis prawny powszechnie obowiązujący na oznaczonej części terytorium państwa wówczas gdy jest wydany przez organy samorządu terytorialnego lun terenowy organ administracji rządowej

Klasyfikacja aktów prawa miejscowego

• Akty zawierające statuty

• Akty zawierające przepisy wykonawcze wydawane na podstawie upoważnień szczegółowych

• Przepisy porządkowe wydawane na podstawie upoważnień generalnych

Źródła prawa wewnętrznego administracji

• Mają charakter wewnętrzny i nie mogą stanowić podstawy decyzji wobec osób fizycznych, osób prawnych, jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej

• Są kierowane do sfery wewnętrznego działania administracji tj. podmiotów podporządkowanych organizacyjnie lub służbowo

• Mają kształtować sytuację prawną podległych organów i jednostek organizacyjnych, określać ich zadania i (…)

• Źródłami wewnętrznego prawa administracyjnego oprócz aktów wskazanych w Kostytucji w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego mogą być:

• Instrukcje

• Regulaminy

• Wytyczne

• Ogólniki

• Decyzje itp.

Wydawane przez różnego rodzaju organy administracji

Inne źródła prawa administracyjnego

• Akty planowania

• Normy techniczne

• Zwyczaj

• Orzecznictwo

5. Wykładnia prawa administracyjnego

• Wykładnia - to typ rozumowania prawniczego jak również rezultat tego rozumowania; zespół czynności i ustalania co do znaczenia sensu normy prawnej

• Cel wykładni- ustalenie znaczenia co do jego całości bądź fragmentu, określenia co do jakich fragmentów norma się odnosi

Podstawowe rodzaje wykładni

• Wykładnia operatywna- dokonywana w toku procesów stosowania prawa

• Teoria deklaratoryjna- celem interpretatora jest odtworzenie sensu przepisów prawa

• Wykładnia ma charakter twórczy

• Wykładnia twórcza

• Wykładnia prawotwórcza

6. Luki i analogia w prawie administracyjnym

Luka w prawie administracyjnym

• Luka to „biała plama”, pustka na pewnym odcinku obszaru prawnego; brak regulacji prawnej

• Nie każdy brak przepisów należy traktować jako lukę. Wielu dziadzin życia normodawca celowo nie reguluje.

• O luce mówimy jedynie wtedy, gdy brakuje normy dla takiego stosunku społecznego, który biorąc po uwagę (…)

Przyczyny wystąpienia luk

• Prawo nie nadąża za przemianami

• Ustawodawca tworząc przepisy nie jest w stanie przewidzieć (…)

3. Promulgacja źródeł prawa administracyjnego

Promulgacja czyli ogłaszanie aktów normatywnych.

Rodzaje dzienników urzędowych

• Dziennik Ustaw RP „Dz. U.”

• Dziennik Urzędowy RP „Monitor Polski” „M.P”

• Dziennik Urzędowy RP „ Monitor Polski B” M.P.B.

• Dzienniki Urzędowe Ministrów kierujących działami administracji rządowej, np. Ministra właściwego do Spraw Wewnętrznych Dz. Urz. MSW

• Dzienniki Urzędowe Urzędów centralnych Dz. Urz.+ nazwa organu

• Wojewódzkie dzienniki urzędowe

• Dzienniki Urzędowe UE

Dziennik ustaw

• Dz. U.- najważniejszy polski dziennik urzędowy

• Jest to jedyne oficjalne źródło poznania powszechnie obowiązującego prawa w RP

Zakres publikacji w Dz. U.

• Konstytucja

• Ustawy

• Rozporządzenia z mocą ustawy

• Rozporządzenia

• Teksty jednolite

• Umowy międzynarodowe ratyfikowane

• Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego

• Uchwały Rady Ministrów uchylające rozporządzenia Ministra

• Akty prawne dotyczące stanu wojny i zawarcia pokoju

• Akty prawne dotyczące referendum

• Akty prawne dotyczące wyborów do Sejmu i Senatu.