PRAWO ADMINISTRACYJNE - WYKŁADY

Wykład 1

Obowiązujące ustawy:

96 - ustawa o organizacji pracy Rady Ministrów

96 - ustawa o działach administracji rządowej

90 - ustawa o samorządzie gminnym

98 - ustawa o samorządzie powiatowym

98 - ustawa o samorządzie wojewódzkim

90 - ustawa o pracownikach samorządowych

90 - ustawa o służbie cywilnej

KPA

ADMINISTRACJA PUBLICZNA

1. Teorie negatywne- kwestionują możliwość wyodrębnienia cech administracji. Adm. Publicznej nie można definiować, można ją tylko opisywać. Opis poszczególnych instytucji administracji daje obraz całej administracji publicznej.

2. Teorie pozytywne - przedstawiciele poszukują cech adm. publicznej. Zwraca się uwagę na funkcjonowanie lub organizowanie administracji publicznej

• Ujęcie podmiotowe - administracja publiczna jest to system podmiotów utworzonych przez ustawę z władzą organizatorską w imieniu państwa

• Ujęcie przedmiotowe - administracja publiczna to działalność organów państwowych wykonywana zgodnie z prawem. Jest to funkcja państwa o charakterze wykonawczym. Ujęcie to ma najwięcej zwolenników.

Cechy administracji publicznej:

• może być wykonywana przez jednostki państwowe lub inne jednostki niepaństwowe( np. samorząd terytorialny), ale zawsze w imieniu państwa. Można tu zastosować przymus.

• Wszelkie skutki działalności administracji publicznej(cywilno-prawne) ponosi Skarb Państwa

• Administracja jest działalnością polityczną. Osoby wykonujące administracje mogą być apolityczne, ale administracja jako-taka nie może być apolityczna. Adm. jest formułowana przez siły polityczne.

• Podstawą działalności administracji publicznej jest prawo. Podmioty mogą podejmować działania tylko wtedy, gdy prawo na to pozwala lub nakazuje. Podmioty nie mogą sobie dowolnie wybierać formy realizacji zadań. Wszystko należy robić zgodnie z prawem.

• Adm. publiczna jest wykonywana na zasadzie wyłączności kompetencyjnej. Kompetencje przyznane przez prawo podmiotowi są nienaruszalne. Zmienić je można tylko przez ustawę. Naruszenie kompetencji powoduje nieważność tej czynności prawnej.

• Ponieważ jest to funkcja państwa - administracja publiczna ma charakter władczy. Może jej towarzyszyć przymus państwowy regulowany przez prawo.

• Zasada kierownictwa i podporządkowania. Struktury administracji państwowej są bardzo rozbudowane( w takich samych sprawach zapadają takie same rozstrzygnięcia.

• Administracja publiczna wykonywana jest przez korpus urzędników, przez zespoły urzędników odpowiednio przygotowanych, funkcjonujące zgodnie z prawem. Teraz mamy kilka korpusów urzędniczych. Tworzy się korpus służby cywilnej. Jest to korpus urzędników administracji rządowej. Inny to korpus urzędników samorządowych.( Każda jednostka samorządowa ma własny korpus).

• Ciągłość i stabilność działania. ____________ negatywnie wpływają na podmioty administracji publicznej. Jest to bardziej postulat niż rzeczywistość.

Współczesna administracja państwowa interweniuje w życie społeczne. Administracja publiczna ma charakter organizatorski.

Charakter ten przejawia się w:

• inicjatywności - podmioty podejmują działania „na wniosek”, ale wkraczają też kiedy zaistnieje jakiś stan wymagający działania administracji publicznej. Administracja publiczna działa sama z siebie.

Administracją publiczną od strony przedmiotowej są:

• zadania reglamentacyjne (rządzenie ludźmi zakazami i nakazami) czyli utrzymanie porządku.

• Zadania w sferze gospodarki narodowej

• Zadania wobec ludności (w zakresie użyteczności publicznej) czyli zaspokojenie potrzeb ogółu.

Prawem administracyjnym jest gałąź prawa, która reguluje wykonywanie przez państwo funkcję administrowania. Jest to zespół norm prawnych. Jest kilka wyodrębnionych grup norm :

• Prawo administracyjne ustrojowe - reguluje strukturę podmiotów wykonujących administrację publiczną i systematyzujących(?) podmioty. Reguluje także funkcje kierownicze jednych jednostek administracji publicznej nad innymi

• Prawo zakładowe - przepisy normujące strukturę i organizację zakładów administracyjnych (podmioty wykonujące administrację publiczną w stosunku do swoich użytkowników np. szkoła, sanatorium, biblioteka). Stosunki między zakładem a jego użytkownikiem są regulowane przez sam zakład( np. student musi się podporządkować uniwersytetowi). Jest to charakter administracyjno-prawny a nie cywilno-prawny.

• Prawo administracyjne materialne - są to normy w stosunku do ludzi, osób prawnych. Celem jest ustalenie konsekwencji prawnej normy prawnej

• Prawo procesowe - określa jak stosować normy prawa materialnego dla indywidualnego podmiotu w konkretnej sytuacji. Jest objęte w Kodeksie Postępowania Administracyjnego.

Norma prawna stwarza regułę zachowania się. Powoduje ona, że ktoś zachowuje się w konkretny sposób. Ma ograniczony zasięg działania. Przymus jest stosowany bardzo rzadko. Norma prawna wyraża normę ogółu, ale nie wyraża woli każdego z osobna.

Pomiędzy normami prawnymi jest zależność hierarchiczna.

Akty prawne to źródła prawa. W prawie administracyjnym źródłami prawa są:

• Akty prawa powszechnie obowiązujące - konstytucja, ustawy, akty wykonawcze, umowy międzynarodowe

• Akty prawa wewnętrznego

Akty prawne niższego rzędu nie mogą być sprzeczne z aktami wyższego rzędu.

Prawo miejscowe stanowione jest przez:

• wojewodę

• radę gmin

• radę powiatową

• sejmik wojewódzki

Normy te mają terytorialnie ograniczony zasięg działania. Akty prawa miejscowego mają charakter:

• wykonawczy (np. rozporządzenie konkretyzujące ustawę)

• samoistny (mogą być wydawane, gdy prawo nie reguluje jakiejś sytuacji lub gdy regulacja taka zapobiegnie zagrożeniu życia , zdrowia itd...). Są to np. akty porządkowe.

Akta prawa wewnętrznego to uchwały rady ministrów i zarządzenia ministrów.

Norma prawna aktu wewnętrznego nie dotyczy osób fizycznych lub jednostek organizacyjnych mających samodzielność prawną.

Norma prawna zawarta w akcie normatywnym charakteryzuje się:

• wydanie przez właściwy organ

• wydanie go w takiej formie i trybie jak wynika z przepisów prawa

• podanie aktu normatywnego do wiadomości adresatów w określony sposób

Data wejścia w życie aktu normatywnego:

• data publikacji

• później niż data publikacji

• z mocą wsteczną (nie można jednak z mocą wsteczną wydać aktu dotyczącego prawa podmiotowego)

Źródła prawa podlegają kontroli pod względem legalności - wg konstytucji i wg zgodności z ustawami (Trybunał Konstytucyjny). Kontrola ta może być uruchomiona przez organy publiczne i przez obywateli, którym wydaje się że sądy wszystkich instancji źle orzekły(NSA).

W stosunku prawnym (prawo administracyjne) są co najmniej 2 strony, z których jedną jest organ administracji publicznej. Przedmiotem stosunku administracyjno-prawnego jest „coś” regulowanego normami prawa administracyjnego. Stosunek ten powstaje:

1. z mocy prawa np. po 19 latach chłopak idzie do wojska

2. z mocy aktu administracyjnego

3. przez zgłoszenie żądania np. wniosek o pozwolenie na budowę

4. przez określone zachowanie się podmiotu prawa np. sprzedawanie alkoholu nieletnim

Wykład 2

Przy koncentrowaniu ciężar administrowania spoczywa w rękach organów centralnych(położonych najwyżej).

Odwrotnością jest dekoncentracja . Tu organy terenowe wykonują większość zadań. Organy centralne zachowują prawo udzielania wytycznych, wskazówek, poleceń...

Jeżeli dekoncentracja połączona jest z samodzielnością prawną, względną niezależnością organów terytorialnych, to mamy do czynienia z decentralizacją.

Przeciwieństwem decentralizacji jest centralizacja. System organów administracji publicznej jest tak zorganizowany, że organy wyższe mają władzę(podejmują większą część decyzji). Z centralizacją wiąże się hierarchiczne podporządkowanie jednostek niższych jednostkom wyższym. Jest to podporządkowanie pionowe. Organ niższy może w każdej sprawie dostać polecenie z góry, które musi spełnić. Obsadzanie stanowisk odbywa się przez organy wyższe. To zapewnia łatwe ustalanie odpowiedzialności, eliminuje spory kompetencyjne - jasny jest podział kompetencyjny.

Decentralizacja - system, w którym podmioty mają zagwarantowaną prawnie samodzielność; zaletą jest zbliżenie podmiotu decydującego do załatwianej sprawy (wyraźnie to widać dla centralizacji terytorialnej)

• zapewnia lepszą możliwość kierowania procesem decyzyjnym

• jest większa przejrzystość aparatu władzy publicznej

• mniejsze obciążenie pionowym przepływem informacji

• zwiększenie poczucia odpowiedzialności na poszczególnych szczeblach administracji

• otwartość na innowacje; kompetencje organów niższych są nienaruszalne przez te wyższe. Nie ma możliwości przejmowania załatwiania spraw przez wyższe organy.

Decentralizację pojmujemy w ujęciu:

• funkcjonalnie - decentralizacja jest procesem wyposażania organów niższych w kompetencje i zadania. W jej efekcie pojawia się stan d.

• statycznie - stan decentralizacji

Niektóre dziedziny takie jak obrona narodowa nie nadają się do decentralizacji.

Bliska decentralizacji jest autonomia, która polega na tym, że organy w jednostkach terytorialnych mają uprawnienia do stanowienia prawa. Autonomia odnosi się do sfery stanowienia prawa a decentralizacja do wykonywania prawa. W układzie decentralizowanym ktoś musi sprawować nadzór. Nad organami terytorialnymi nadzór sprawują organy państwowe. Chodzi o to, że organy niższe nie mogą naruszać prawa, co też nadzorują organy wyższe.

W Polsce jest nadzór następczy( a posteriori).

Podstawowym instrumentem nadzoru jest kontrola czyli stałą obserwacja tego, co się dzieje w podmiotach nadzorowanych.

Wykład 3

Podmioty administracji publicznej

1. ORGAN PAŃSTWOWY - działa w imieniu i na rachunek państwa. Działa w zakresie przyznanych mu kompetencji i zadań. Ma określoną formę organizacyjną wynikającą z prawa(np. KRRiTV, Rada Gminy). Nigdy nie ma przymiotu osobowości prawnej, jest to część aparatu państwowego. Ma możliwość stosowania środków - organy państwowe akty prawne i mogą stosować przymus państwowy.

W grupie organów administracji publicznej wyróżniamy:

• wg zasięgu działania

• organy centralne - właściwość jego i zasięg jest na terenie całego kraju

• organy terytorialne - zasięg ograniczony

• wg zadań

• decydujące - mogą rozstrzygać sprawy w drodze czynności prawnych; np. mogą wydawać akty normatywne o charakterze wykonawczym

• pomocnicze - mogą występować z inicjatywą, dawać opinię, kontrolować

• wg struktury organizacyjnej

• monokratyczne - organ stanowi jedna osoba(w Polsce jest ich przewaga)

• kolegialny - organ stanowi więcej niż 1 osoba. Organ ten działa skutecznie prawnie, gdy wolę wyrażają wszyscy(lub quorum) członków

• wg składu

• o składzie zawodowym

• o składzie społecznym - gdy decyzje są bardzo trudne do podjęcia lub gdy do podjęcia decyzji potrzebni są specjaliści, fachowcy( np. krajowa komisja uwłaszczeniowa)

Zakres działania to wskazówka jakimi sprawami dany organ ma się zajmować. Określa się to zwykle przy tworzeniu organu, ale można go rozszerzyć lub uszczuplić.

Kompetencje muszą być, aby organ mógł się poruszać w zakresie działania. Są to obowiązki lub uprawnienia. Kompetencje ustalają zakres działania organów, bo wiele organów ma podobny zakres działania - np. rolnictwo. Kompetencje określają co w ramach rolnictwa może robić organ.

Właściwość organu to kompetencje i zakres działania. Są 3 rodzaje właściwości:

• właściwość rzeczowa dotyczy przydzielonych organowi kategorii spraw - np. z zakresu budownictwa wykonuje zadania organ.

• Właściwość miejscowa(terytorialna) - określa obszar kraju na jakim dany organ może realizować swoją właściwość rzeczową(np. wojewoda mazowiecki)

• Właściwość funkcjonalna(instancyjna) określa, którego stopnia jest organ właściwy do załatwienia sprawy

Przenoszenie właściwości może się odbywać tylko na podstawie ustawy. Gdy przenoszenie właściwości odbywa się na podstawie porozumień to nazywamy to funkcjami zleconymi.

2. ORGANY SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO.

Samorząd oznacza udział społeczeństwa. Elementy samorządu:

• istnienie grupy społecznej, stanowiącej substrat instytucji - np. mieszkańcy gminy, załoga przedsiębiorstwa państwowego, osoby o danym zawodzie

• grupa społeczna jest wyodrębniona po to aby wykonywać administrację publiczną(poprzez przepisy prawne)

• sposób działania; grupa społeczna rządzi się sama w ramach określonych przez prawo

Są dwa rodzaje samorządów: 1) terytorialny - fakt zamieszkiwania na danym terytorium; 2) personalny - wykonywanie podobnych lub tych samych czynności w życiu społecznym

3. ZAKŁAD PUBLICZNY

• to jednostka organizacyjna (ani organ samorządowy ani państwowy). Jest uprawniony do nawiązywania stosunków administracyjno-prawnych. Realizuje zadania publiczne i korzysta z władztwa zakładowego(upoważnienie zakładu do abstrakcyjnych i konkretnych regulacji prawnych). Są to szkoły, przedszkola, biblioteki, muzea, więzienia. Są powołane do wykonywania szczególnych dziedzin życia społecznego. Mogą być tworzone w różny sposób:

• w drodze ustawy - np. szkoły wyższe

• w drodze aktów administracji rządowej

• w drodze aktów administracji samorządowej

• przez osoby fizyczne za pozwoleniem organu administracji publicznej.

Osoby korzystające z zakładów to destynariusze(uczniowie, chorzy...) Dostęp do zakładów tych powinien być jednakowy dla wszystkich. Korzystanie z zakładów ma charakter czasowy i odbywa się przejściowo

4. FUNDACJE - to instytucja prawna założona do realizacji celów użytecznych społecznych jak opieka społeczna, ochrona środowiska. Musi być ktoś, kto jest fundatorem, aby założyć fundację. Zaczyna ona funkcjonować po zarejestrowaniu w sądzie rejestrowym.

5. PRZEDSIĘBIORSTWO PAŃSTWOWE - np. zaopatrywanie ludności w energię(kiedyś)

Podmioty administracji państwowej:

• Podmioty administracji rządowej to:

• Rada ministrów z premierem

• Premier

• Ministrowie

Rada Ministrów koordynuje, ustala politykę administracyjną. Ministrowie zajmują się działami administracji(jest ich 28). Ustawa z 97 roku (Dz.U. 99 Nr 82)

• Inne podmioty(terytorialne)

Resort administracyjny - to dział lub kilka działów administracji rządowej kierowany przez ministra. Na czele jest minister, ministerstwo(zespół urzędników pomagających ministrowi), jednostki organizacyjne nazywane centralnymi urzędami(np. Komenda Główna Policji, straży granicznej...), organy terenowe (adm. niezespolona) np. izby skarbowe, i inne(szkoły wyższe, instytuty badawcze)

Administracja terytorialna :

1. Wojewoda - podstawowy organ

2. Szefowie zespolonych służb i inspekcji

3. Organy administracji niezespolonej(adm. skarbowa)

4. Organy samorządu terytorialnego( administracja zlecona przez administrację rządową)

Wojewoda to:

• Przedstawiciel rządu w województwie

• Jest zwierzchnikiem zespolonej administracji rządowej

• Jest organem nadzoru nad jednostkami podziału administracyjnego(gminy, powiaty, rada wojewódzka)

• Reprezentant Skarbu Państwa

Powoływani i odwoływani przez Prezesa Rady Ministrów. Zmiana rządu powoduje zmianę na stanowiskach wojewodów. Premier ma nadzorować działalność wojewodów(wg zgodności z polityką rządu, z przepisami prawnymi, rzetelności i gospodarności)

Zadania wojewody:

1. Ponosi odpowiedzialność za prowadzenie polityki rządu

2. Kontroluje działalność organów administracji zespolonej

3. Zapewnia współdziałanie jednostek administracji rządowej i niezespolonej

4. Reprezentant rządu w czasie w czasie wizyt osób z państw obcych

5. Wykonuje zadania zlecone przez premiera.

Wojewoda wydaje decyzje przygotowane przez komórki administracji publicznej. Decyzje te są z upoważnienia wojewody lub w imieniu własnym.

Wojewoda stanowi prawo miejscowe:

1. na podstawie upoważnień ustawowych wydaje rozporządzenia wykonawcze

2. rozporządzenia porządkowe dotyczące materii nie uregulowanej prawnie ( w celu ochrony życia, zdrowia, bezpieczeństwa, publicznego, mienia)

Wszystkie akty wojewody obowiązują na terenie województwa. Każdy może zaskarżyć akt wojewody - w ciągu roku od jego wydania.

WYKŁAD 4-5

Podział terytorialny ma 3 szczeble głównie. Poza tym podziałem może być także podział specjalny dla różnych dziedzin administracji. Są także podziały pomocnicze wobec podziału głównego(np. sołectwa, dzielnice, osiedla)

Art. 15 Konstytucji - ustrój zapewnia decentralizację władzy publicznej

Organizacja terytorialna :

• musi umożliwiać przekazywanie władzy na niższe szczeble

• musi stwarzać warunki do realizacji zadań i kompetencji na wszystkich szczeblach

• musi uniemożliwiać centralizację władzy publicznej

Podział terytorialny musi spełniać warunki artykułu 15 Konstytucji a także uwzględniać ukształtowanie terenu, więzy komunikacyjne, kulturę. Musi być „stolicą” każdego obszaru.

Zdolność do wykonywania zadań publicznych wiąże się z tworzeniem dużych jednostek terytorialnych. Zachowywanie więzi kulturowych wymaga tworzenia jednostek mniejszych. Ustawodawca musi zatem wyważyć wielkość jednostek.

Ustawa z 1998 roku o wprowadzeniu 3-stopniowego podziału terytorialnego:

• województwa

• powiaty

• gminy

Ustrój terytorialny - w Polsce istnieje samorząd terytorialny. Na świecie jest system: 1- samorząd terytorialny ; 2- terenowe organy władzy państwowej (rady narodowe w Polsce socjalistycznej)

Ustawa o samorządzie gminnym z 1990 roku

Gmina - nią zajmuje się Konstytucja. Reguluje ona byt prawny gminy jako podstawowej jednostki samorządu terytorialnego. Jako podmiot samorządu terytorialnego to terytorium i ludzie mieszkający na jego terytorium(tworzą oni wspólnotę). Mieszkańcy gminy są z mocy prawa członkami wspólnoty samorządowej(nie można się z niej wyłączyć).

Wszystkim, którzy mieszkają w gminy przysługują te same prawa i mają te same obowiązki( wyjątek jest w zakresie prawa wyborczego - prawa tego nie mają ludzie nie mający obywatelstwa RP). Samorząd gminny bierze udział w obrocie prawnym i wykonuje zadania publiczne(w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność).

Ustrój gminy jest określony przez statut(akt normatywny o charakterze wewnętrznym). Określa on strukturę gminy i zadania jej poszczególnych elementów. W dużych gminach statut musi być uzgodniony z Premierem.

Zadania gminy :

• zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty(oświata, kultura, ochrona zdrowia...) Są to zadania własne gminy - nie ma przymusu ich realizowania. Oświata jest zadaniem obowiązkowym. Zadania własne mogą być zwiększane ustawowo.

• Zadania zlecone/ administracja rządowa zleca gminie. Zlecenie to może być ustawowe(np. pobór do wojska) albo w drodze porozumień między(głównie) wojewodą a gminą.

Gmina może prowadzić działalność o użyteczności publicznej. Gmina może wykraczać gospodarczo poza użyteczność publiczną tylko na podstawie ustawy

Mieszkańcy gminy mogą w drodze głosowania powszechnego (wybory lub referendum) decydować o różnych sprawach gminy(poza tym wszystkim o czym decyduje rada gminy np. plan zagospodarowania przestrzennego). Mieszkańcy decydują o odwołaniu rady gminy i samoopodatkowaniu się mieszkańców.

Regulowane jest to przez ustawę o referendum gminnym. Żeby referendum było ważne, wziąć w nim udział musi przynajmniej 30% uprawnionych do głosowania. Referendum gminne ma charakter stanowiący.

Decyzje podejmowane w gminie są przez przewodniczącego rady gminy(wójt, burmistrz, prezydent)

Rada gminy pochodzi z wyboru powszechnego na 4 lata. Ona wybiera komisję rady gminy, sekretarza itd. Ona uchwala budżet, udziela absolutorium zarządowi. Uchwala miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Podejmuje uchwały o podatkach(stawki i zwolnienia) lokalnych. Może emitować obligację. Uchwala uchwały co do wchodzenia w związki z różnymi gminami. Nadaje honorowe obywatelstwo, nadaje nazwy ulic...

Rada gminy jest organem kolegialnym, więc działa(tylko) prawnie na sesji(posiedzeniu). Przewodniczący rady gminy prowadzi sesje rady. Muszą one odbywać się minimum raz na kwartał. Na wniosek ¼ radnych przewodniczący musi zwołać posiedzenie w ciągu tygodnia.

Uchwały rady gminy są podejmowane w głosowaniu przez zwykłą większość.(przy 50%+1 obecności). Obrady są otwarte dla publiczności. Tajne mogą być tylko, gdy jest stosowny przepis. Głosowanie jest jawne(tajne w przypadku wybierania zarządu). Powoływanie komisji i ich rodzaje zależą od rady gminy. Obowiązek istnienia ma tylko komisja rewizyjna. Inne komisje mają funkcje doradcze, opiniodawcze w stosunku do rady gminy.

Skład rady gminy to radni, osoby reprezentujące wyborców. Mają oni obowiązek zachowywania więzi z mieszkańcami gminy. Radny ma obowiązek brania udziału w pracach rady gminy i realizować inne powierzone mu funkcje. Radny może zrzec się swojego mandatu, lecz radnego nie można odwołać. Cała rada gminy może zostać odwołana w drodze referendum lub rozwiązana przez sejm.

Pracodawca musi zwolnić człowieka, gdy ten zostaje radnym, ale nie w drodze wypowiedzenia. Wypowiedzenie następuje tylko za zgodą rady gminy. Radny nie może prowadzić działalności gospodarczej przy wykorzystaniu mienia handlowego. Nie może być w zarządzie spółki(chyba, że rada gminy wyznacza go do zarządu spółki).

Radny musi składać oświadczenie o stanie majątkowym przed objęciem mandatu a potem co rok do 31 marca. Chodzi o możliwość porównania stanu majątkowego w poszczególnych etapach kadencji w radzie gminy. Radny ma ochronę taką jak funkcjonariusz publiczny(oskarżenie obejmuje z urzędu prokurator).

Zarząd gminy to organ wykonawczy gminy i wykonawca uchwał rady gminy. Czyli ma własne kompetencje kontrolowane przez radę gminy. W skład zarządu wchodzi jego przewodniczący(wójt, burmistrz lub prezydent w miastach powyżej 100 000 mieszkańców) i od 3 do 7 członków wybranych przez radę z rady lub z osób będących poza radą gminy. Członkostwa w zarządzie gminy nie można łączyć z zatrudnieniem w organie administracji rządowej.

Rada gminy ma obowiązek w 6 miesięcy po wyborach wybrać zarząd. Gdy tego nie zrobi, to z mocy prawa rada gminy jest rozwiązywana i są nowe wybory.

Zarząd gminy może być odwołany przez nie udzielone absolutorium zarządowi. Rada może odwołać zarząd na wniosek ¼ rady.

Poszczególny członek może być odwołany. A gdy odwołany zostanie wójt, to „leci” cały zarząd. Do tego trzeba 2/3 głosów rady gminy.

Zadania zarządu to:

• Przygotowanie uchwał rady gminy

• Wykonywanie budżetu

• Zwalnianie i umocowywanie pracowników komunalnych (c.d. vide książka)

Wójt i zarząd swoje zadania wykonują za pomocą urzędników gminy

(Zarząd gminy Centrum jest jednoosobowy - Prezydent)

Organy gminne stanowią prawo miejscowe. Rada gminy może wydawać:

• Uchwały na podstawie ustawy(charakter wykonawczy)

• Uchwały porządkowe - aby zapewnić spokój publiczny lub ochrania życie obywateli

Zarząd gminy wydaje:

• Zarządzenia - tylko dla przepisów porządkowych

Musi zatwierdzone na sesji.

Przepisy gminne muszą być opublikowane i podane do wiadomości publicznej.

Gmina jako osoba prawna ma swój majątek, czyli mienie komunalne. Gospodarowanie tym majątkiem odbywa się bezpośrednio poprzez funkcjonowanie zakładu budżetowego lub zarząd gospodaruje majątkiem.

Dochody gminy:

• Podatki - część tych z budżetu państwa

• lokalne : rolne, leśne...

• subwencje

• spadki mieszkańców

Rodzaje związków międzygminnych:

1. fakultatywne(dobrowolne)

2. obligatoryjne - obowiązkowe

3. tworzone ustawą

Warszawa to związek gmin utworzony z mocy ustawy.

WYKŁAD 6

Różnica w zakresie nadzoru nad zadaniami własnymi a zleconymi w gminie to legalność(w zadaniach własnych) a celowość, rzetelność i gospodarność w zadaniach zleconych.

Nadzór - obejmuje również kontrolę. Nadzór zależy od kontroli, czyli oceny obecnego stanu. Organy gminy muszą dawać informacje organom nadzoru, te mogą także wizytować lub bądź uczestniczyć w posiedzeniach organów gminy.

Organy nadzoru nad gminą:

1. Wojewoda

2. Regionalna Izba Obrachunkowa

3. Prezes Rady Ministrów

4. Sejm (może rozwiązać radę gminy)

Organ wydaje rozstrzygnięcie nadzorcze, gdy uchwała rady gminy jest sprzeczna z prawem. Po upływie 30 dni organu nadzoru może zaskarżyć uchwałę do NSA. Gmina może się bronić. Może w ciągu kolejnych 30 dni odwołać się do NSA.

Wojewoda może wstrzymać uchwałę(zadanie zlecone) i przekazać sprawę do ponownego rozpatrzenia(w określonym terminie). Wojewoda może także uchylić taką uchwałę - wydaje wtedy zarządzenie zastępcze.

Rada gminy może być rozwiązana, gdy narusza konstytucję lub ustawy. Wtedy trzeba przeprowadzić nowe wybory do rady gminy. Do czasu nowych wyborów premier wyznacza osobę do pełnienia obowiązków organów gminy.

Zarząd komisaryczny - jako nadzór stosowany jest gdy gmina nieskutecznie realizuje zadania publiczne . Premier zawiesza wtedy organy gminy i ustala najwyżej na 2 lata zarząd komisaryczny. Jest to komisarz rządowy.

Nadzór obywatelski - polega na tym, że każdy może zaskarżyć uchwałę gminy do sądu administracyjnego.

Są 3 warunki:

• interes skarżącego

• przed złożeniem skargi trzeba wezwać zarząd lub radę gminy do usunięcia naruszenia(2 miesiące na rozpatrzenie)

• sprawa musi dotyczyć administracji publicznej

Gdy organ gminy jest bezczynny lub gdy narusza prawa osób trzecich to można zaskarżyć do SA.

• vide art. 101 o samorządzie gminnym

POWIAT

• lokalna wspólnota samorządowa. Są powiaty grodzkie(obejmują miasta - jedna gmina) i ziemskie.

Między powiatem a gminą oraz między powiatem a województwem nie ma zależności administracyjnych.

Powiat wykonuje zadania ponadgminne na własną odpowiedzialność, gdyż ma osobowość prawną. Granice powiatów zmieniane są rozporządzeniem Rady Ministrów. Organem uchwałodawczym jest rada a wykonawczym zarząd powiatu na czele ze starostą.

Rada powiatu ma zadania kontrolne i stanowiące. Struktura rady i zarządu powiatu jest taka sama jak w gminie. Nie można być radnym gminy i powiatu lub województwa jednocześnie.

Skład zarządu powiatu to: starosta, wicestarosta i członkowie - wszyscy max 5 osób.

Starostwo powiatowe jest kierowane przez starostę.

Rada powiatowa wydaje akty prawa miejscowego:

• porządkowe

• wykonawcze(wobec ustaw)

Akty te ogłaszane są w wojewódzkim dzienniku ustawowym.

Majątek powiatu:

1. mienie przekazane powiatowi po utworzeniu powiatów(wcześniej był to Skarb Państwa)

2. mienie kupowane przez powiat

3. mienie, które powiat ma z ustawy

Rada powiatu uchwala budżet powiatu najpóźniej do końca marca. Gdy tego nie zrobi to Terytorialna Izba Obrachunkowa narzuca budżet powiatowi. Procedura jest taka sama jak w gminach.

System kontroli powiatu oparty jest o legalność(zadania własne) i reszta tak jak w gminie.

WYKŁAD 7

Województwo - samorząd terytorialny na terenie województwa ustawodawca nazwał regionalnym. Organy zajmują się polityką rozwoju województwa . Mają one utrzymać ład przestrzenny, zachować wartości środowiska kulturowego, pobudzać aktywność gospodarczą, pielęgnować polskość.

Samorząd województwa zajmuje się:

• edukacja publiczna

• ochrona zdrowia

• ochrona kultury

• pomoc społeczna

• modernizacja wsi

• ochrona środowiska

• drogi publiczne

• kultura fizyczna

• przeciwdziałanie bezrobociu...

Województwo nie narusza samodzielności powiatów i gmin. Władze województwa wybierane są przez mieszkańców w drodze referendum lokalnego lub powszechnego. Sejmik województwa i zarząd woj. to faktyczne władze w województwie.

1

10

---