Charakterystyka, budowa wirusów

1. CHARAKTERYSTYKA

• Są małe-zachowują zakaźność po przejściu przez filtry zatrzymujące bakterie. Ich wielkość waha się od ~20nm(Parvoviridae) do 400nm(Poxviridae) i nawet setek nm (dł. wirusów wydłużonych, np. Filoviridae)

• Nie mają budowy komórkowej

• Są bezwzględnymi pasożytami -zależą całkowicie od żywych komórek, choć mają własne enzymy. Zatem nie rosną na podłożach, ale wyłącznie w kom. PERMISYWNYCH

• Mają jeden typ materiału genetycznego- DNA lub RNA

• Posiadają białko wiążące receptor

• Nie namnażają się przez podziały

• Są niewrażliwe na antybiotyki, ale są wrażliwe na interferony

2. BUDOWA

Kwas nukleinowy(rdzeń) + kapsyd z kapsomerów = nukleokapsyd

wirion

Osłonka(nie zawsze!!!)

1. Kwas nukleinowy stanowi genom wirusa.

• Wirusy DNA mają dwuniciowy kwas (wyjątek: parwowirusy ssDNA i hepadnawirusy- niereplikujący jest częściowo 1-niciowy)

• Wirusy RNA mają jednoniciowy kwas(wyjątek: reowirusy dsRNA)

• ssRNA o ujemnej polarności musi być przepisany przez transkryptazę wirusową do nici+ o roli mRNA

• ssRNA o dodatniej polarności pełni funkcje mRNA

• niekiedy jest wielosegmentowy (ortomikso-8 segmentów,arena-2, -10,11, retro-2)

• najczęściej liniowy(wyjątek: papowa)

• zakaźny, gdy transkrypcja na mRNA za pośrednictwem polimeraz komórkowych i translacja za pośrednictwem rybosomów komórkowych +RNA (wyjątek: reo)

• największe mają poxwirusy

• „puste” cząsteczki są bez kwasu, a defektywne cząsteczki interferujące nie mają części mat. genet. koniecznej do zakażania(i mogą interferować z normalnymi wirusami.)

2. Kapsyd

• ochrania kwas nukleinowy, ma udział w adsorpcji

• składa się z kapsomerów, a te z łańcuchów białek- protomerów mono- lub polimerycznych(1 albo wiele typów łańcuchów)

• może mieć symetrię:

• helikalną- wirusy ssRNA, ( wyjątek: calici, pikorna, flavi, toga, retro mają)i zawsze mają osłonkę i białko M matrix

• ikosaedralną(20 ścian,12 krawędzi) wszystkie DNA,( wyjątek: pox) i ww. ssRNA oraz reo- dsRNA

• złożoną- tylko pox

c.)Osłonka

• składa się z podwójnej warstwy lipidowej-z błony kom. oraz kodowanych przez wirusa glikoprotein, które są receptorami i uczestniczą w dojrzewaniu

• posiadają ją wirusy o symetrii helikalnej +niektóre o s. ikosaedralnej (herpes, hepadna, corona, toga, flawi, retro)

• posiadają ją wirusy uwalniające się przez pączkowanie

d.)Enzymy

• polimerazy: DNA nie mają( wyjątek:pox- DNA-RNA i hepadna-odwrotna transkryptaza), ssRNA- mają RNA- RNA, a z ssRNA+ tylko retro (odwrotna transkryptaza RNA- DNA)

• proteazy

• endonukleazy, ligazy