37. Działanie, jakich elementów zmniejsza obciążenie kręgosłupa lędźwiowego

Odp. Tłocznia brzuszna i klatka piersiowa

38. Niestabilność kręgosłupa

Definicja niestabilności wg White i Panjabi -utrata zdolności kręgosłupa w warunkach fizjologicznych obciążeń do zachowania ruchomości nie powodującej powstawania lub zwiększenia ubytków neurologicznych, istotnej deformacji, lub znaczących dolegliwości bólowych". Zdefiniowanie momentu, w którym możemy mówić o

niestabilności kręgosłupa jest znacznie prostsze w przebiegu złamań. Trudniej zdefiniować moment niestabilności w przebiegu choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa. Pomocne w zrozumieniu klinicznym niestabilności kręgosłupa stanowi koncepcja "strefy neutralnej" (neutral zone) zaproponowana przez Panjabiego , który podkreśla znaczenie ciągłości między stanem pełnej stabilności podczas ruchu, poprzez nadmierną ruchomość segmentalną (w przebiegu zmian zwyrodnieniowych), kończąc na możliwych deformacjach pourazowych o cechach niestabilności.

39. Tłocznia brzuszna i klatka piersiowa mogą odciążać kręgosłup lędźwiowy - udowodnij. Kręgosłup można rozpatrywać jako wieloczłonową elastyczną kolumnę; wspieraną przez mięśnie przykręgosłupowe oraz przyczepione do niego 2 komory — jamę brzuszną i klatkę piersiową. Z chwilą wzrostu ciśnienia w jamie brzusznej i klatce piersiowej, w związku ze skurczem odpowied­nich mięśni, dochodzi do podparcia i stabilizacji kręgosłupa. Ciśnienie w klatce piersiowej wzrasta pod wpływem skurczów mięśni międzykostnych, obręczy barkowej oraz przepony. Ciśnienie wewnątrz jamy brzusz­nej podnosi się pod wpływem skurczów mięśni brzucha oraz przepony. Główne działanie wywierają mięśnie poprzeczne brzucha; mięśnie proste przeciwdziałają zwisaniu brzucha. W czasie wysiłku fizycznego ciśnienie wewnątrz klatki piersiowej jest niższe od ciśnienia w jamie brzusznej, ale bardziej stałe. Jednakże w przypadku przedłużającego się wysiłku nie może ono być dalej utrzymywane z racji konieczności zaczerpnięcia powietrza; natomiast ciśnienie brzuszne może być utrzymywane przez długi okres.

Skurcze mięśni międzykostnych oraz mięśni obręczy barkowej usztyw­niając klatkę piersiową umożliwiają przejęcie przez nią części nacisków padających na kręgosłup w odcinku piersiowym. W wyniku tego na­ciski działające na kręgosłup w odcinku piersiowym zostają zmniejszone o 50%. W podobny sposób odciąża lędźwiowy odcinek kręgosłupa jama brzuszna, która usztywnia się w wyniku skurczów przepony i mięśni brzusznych. Mechanizm ten jest w stanie zmniejszyć naciski padające na krążki międzykręgowe L,—S! o ok. 30%.

Każda asymetryczna zmiana napięcia czynnego aparatu równowagi po­woduje zmianę kształtu kręgosłupa (i odwrotnie). Zasadniczą rolę w sta­tyce i dynamice kręgosłupa odgrywają głębokie mięśnie grzbietu {zwane prostownikiem grzbietu), przebiegające po obu stronach wyrostków kol­czystych i rozciągające się od podstawy czaszki aż do kości krzyżowej.

Głównym antagonistą głębokich mięśni grzbietu jest mięsień prosty brzucha, zwany inaczej zginaczem grzbietu Obie te przeciw­stawne grupy mięśniowe działają na przeciwstawnych końcach dźwigni dwuramiennej, której punktem podparcia jest jądro miażdżyste krążków międzykręgowych. Mięsień prosty i współdziałające z nim mięśnie brzu­cha mają długie ramię siły (żebra), zaś prostownik grzbietu — ramię bar­dzo krótkie (wyrostki poprzeczne i kolczyste, kąty żeber). Ponadto na korzyść mięśni brzucha działa zawartość klatki piersiowej i jamy brzusznej. Nic też dziwnego, że aby zrównoważyć działanie mięśni brzucha, pro­stownik grzbietu musi rozwinąć siłę rzędu aż ok. 350 kg (Bradford). W wyniku tego na krążki międzykręgowe działa olbrzymi nacisk osiowy, mogący w odcinku lędźwiowym sięgać 400 kg, a więc siła wystarczająca do rozerwania pierścienia włóknistego i wypchnięcia jądra miażdżystego (czemu przeciwdziała tłocznia brzuszna).