RACHUNEK PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH opisuje wszystkie wpływy i wydatki z działalności jednostki jakie wystąpiły w danym okresie. Może także być wykorzystywany dla celów planowania finansowego i odnosić się do przyszłych przewidywanych przepływów.
W celu umożliwienia właściwej analizy wpływów i wydatków przyjęty został podział wydatków na trzy segmenty :
Działalność operacyjna
Działalność inwestycyjna
Działalność finansowa
Działalność OPERACYJNA to podstawowy rodzaj działalności jednostki oraz inne rodzaje działalności, nie zaliczone do działalności inwestycyjnej lub finansowej.
Działalność INWESTYCYJNA (lokacyjna) to nabywanie lub zbywanie składników aktywów trwałych i krótkoterminowych aktywów finansowych oraz wszystkie z nimi związane pieniężne koszty i korzyści.
Działalność FINANSOWA to pozyskiwanie lub utrata źródeł finansowania (zmiany w rozmiarach i relacjach kapitału własnego i obcego w jednostce) oraz wszystkie z nimi związane pieniężne koszty i korzyści.
Segmenty działalności w przepływach pieniężnych nie w pełni pokrywają się jednak z segmentami działalności w rachunku zysków i strat.
Przepływy pieniężne z działalności operacyjnej mogą być sporządzane dwiema metodami: bezpośrednią oraz pośrednią. Przepływy z działalności inwestycyjnej i finansowej wykazywane są zawsze metodą bezpośrednią.
Metoda bezpośrednia polega na tym, że oddzielnie wykazywane są strumienie wpływów i wydatków dotyczących poszczególnych segmentów działalności.
Metoda pośrednia polega natomiast na dokonaniu odpowiedniej korekty wyniku finansowego netto. Korekta ta ma na celu wyeliminowanie tych czynników, które sprawiają, że wynik finansowy netto nie jest zgodny z przepływem pieniężnym z działalności operacyjnej.
RACHUNEK PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH - METODA BEZPOŚREDNIA
Wersja uproszczona - dla potrzeb planowania finansowego
Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej
WPŁYWY
Sprzedaż
Inne wpływy z działalności operacyjnej
WYDATKI
Dostawy i usługi
Wynagrodzenia netto
Ubezpieczenia społeczne i zdrowotne oraz inne świadczenia
Podatki i opłaty o charakterze publicznoprawnym
Inne wydatki operacyjne
PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE NETTO Z DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ (I-II)
B. Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnej
WPŁYWY
Zbycie wartości niematerialnych i prawnych (WNiP) oraz rzeczowych aktywów trwałych
Zbycie inwestycji w nieruchomości oraz WNiP
Z aktywów finansowych, w tym: zbycie aktywów finansowych, dywidendy i udziały w zyskach, spłata udzielonych pożyczek długoterminowych, odsetki, inne wpływy z aktywów finansowych.
WYDATKI
Nabycie wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych
Inwestycje w nieruchomości oraz wartości niematerialne i prawne
Na aktywa finansowe, w tym: nabycie aktywów finansowych, udzielone pożyczki długoterminowe
PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE NETTO z działalności INWESTYCYJNEJ (I-II)
C. Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej
WPŁYWY
Wpływy netto z wydania udziałów (emisji akcji) i innych instrumentów kapitałowych oraz dopłat do kapitału
Kredyty i pożyczki (zaciągnięcie)
Emisja dłużnych papierów wartościowych
Inne wpływy finansowe
WYDATKI
Nabycie udziałów (akcji) własnych
Dywidendy i inne wypłaty na rzecz właścicieli
Inne niż wypłaty na rzecz właścicieli, wydatki z tytułu podziału zysku
Spłaty kredytów i pożyczek
Wykup dłużnych papierów wartościowych
Płatności zobowiązań z tytułu leasingu finansowego
Odsetki
Inne wydatki finansowe
PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE NETTO z działalności FINANSOWNEJ (I-II)
D. Przepływy pieniężne netto, razem (A.III +/- B.III+/-C.III)
E. Środki pieniężne na początek okresu
F. Środki pieniężne na koniec okresu (F +/- D)
RACHUNEK PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH - METODA POŚREDNIA
Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej
Zysk (strata) netto
Korekty razem
Amortyzacja
Zyski (straty) z tytułu różnic kursowych
Odsetki i udziały w zyskach (dywidendy)
Zysk (strata) z działalności inwestycyjnej
Zmiana stanu rezerw
Zmiana stanu zapasów
Zmiana stanu należności
Zmiana stanu zobowiązań krótkoterminowych, z wyjątkiem pożyczek i kredytów
Zmiana stanu rozliczeń międzyokresowych
Inne korekty
III. PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE NETTO Z DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ (I+II)
ZADANIE 1
Niżej podano następujące dane finansowe dotyczące miesiąca stycznia roku XX. Na ich podstawie sporządź rachunek przepływów pieniężnych metodą pośrednią i bezpośrednią za styczeń XX
przychody ze sprzedaży i zrównane z nimi 300.000. stan 01.01 stan 31.01
koszty działalności operacyjnej 290.000. należności 30.000. 20.000.
wynik na działalności operacyjnej 10.000. zapasy 20.000. 40.000.
koszty finansowe 5.000. zobow. krótkot.* 20.000. 45.000.
wynik finansowy brutto 5.000. czynne RM** 15.000. 25.000.
Informacje dodatkowe:
- Wartość amortyzacji (zawierająca się w kosztach działalności operacyjnej) = 20.000,-
-Zakupiono licencję o wartości 100.000.
- Założono lokatę bankową długoterminową wartości 20.000.
- Spłacono ratę kredytu 30.000.
- Wyemitowano akcje 150.000.
- Stan środków pieniężnych na 01.01.XX. wynosił 20.000
- Stawka podatku dochodowego wynosi 24%
- Koszty finansowe stanowią w całości zapłacone odsetki od kredytu
- *zobowiązania krótkoterminowe w całości dotyczą zobowiązań z tytułu dostaw i usług
- **czynneRM (czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów) dotyczą działalności operacyjnej
ZADANIE 2
Poniżej przedstawiono uproszczony rachunek zysków i strat oraz bilans otwarcia i zamknięcia roku 200X przedsiębiorstwa „K-T” S.A. Na podstawie tych sprawozdań oraz informacji dodatkowych zamieszczonych poniżej proszę sporządzić metodą pośrednią zestawienie przepływów pieniężnych na rok 200X.
RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT BILANS
Rok 200X |
|
|
01.01.0X |
31.12.0X |
|
Przychody ze sprzedaży |
3 000 000 |
|
AKTYWA |
|
|
Koszty dz. operacyjnej bez amortyzacji |
2 650 000 |
|
Środki trwałe |
800 000 |
720 000 |
|
|
|
Akcje obce |
70 000 |
0 |
Amortyzacja |
80 000 |
|
Zapasy |
600 000 |
850 000 |
Wynik na dz. operacyjnej |
270 000 |
|
Należności |
400 000 |
600 000 |
|
|
|
Środki pieniężne |
30 000 |
277 000 |
Przychody finansowe |
80 000 |
|
RAZEM AKTYWA |
1 900 000 |
2 447 000 |
Koszty finansowe |
140 000 |
|
PASYWA |
|
|
|
|
|
Kapitał akcyjny |
1 300 000 |
1 300 000 |
Wynik finansowy brutto |
210 000 |
|
Zysk (strata) z lat ubiegłych |
0 |
80 000 |
Podatek dochodowy |
63 000 |
|
Zysk (strata) netto |
80 000 |
147 000 |
Wynik finansowy netto |
147 000 |
|
Kredyt krótkoterminowy |
300 000 |
600 000 |
|
|
|
Zobowiązania z tytułu dostaw i usług |
200 000 |
250 000 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Rozliczenia międzyokresowe |
20 000 |
70 000 |
|
|
|
PASYWA RAZEM |
1 900 000 |
2 447 000 |
Informacje dodatkowe:
Zapłacone odsetki od kredytów bankowych wynoszą 70 000
Przedsiębiorstwo nie dokonywało wypłaty dywidend z zysku roku poprzedniego
Podstawa opodatkowania podatkiem dochodowym = zyskowi brutto (stawka podatku 30%)
Wartość podatku naliczonego jest równa wartości podatku zapłaconego
Podział przepływów pieniężnych wg rodzaju działalności oraz ocena charakteru tych przepływów mogą być pomocne przy wstępnym rozpoznaniu sytuacji finansowej przedsiębiorstwa. Uwzględniając dwojaki charakter przepływów (dodatni lub ujemny) można wyróżnić 8 przypadków sytuacji, w której może znaleźć się przedsiębiorstwo, a mianowicie:
Tabela : wstępna analiza sytuacji finansowej (Śnieżek E.” Jak czytać cash flow”)
Przepływy pieniężne netto z działalności : |
PRZYPADKI |
|||||||
|
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
8 |
Operacyjnej |
+ |
+ |
+ |
+ |
- |
- |
- |
- |
Inwestycyjnej |
+ |
- |
+ |
- |
+ |
- |
+ |
- |
Finansowej |
+ |
- |
- |
+ |
+ |
+ |
- |
- |
Przypadek 1. Przedsiębiorstwo o wysokiej płynności finansowej. Nadwyżka środków pieniężnych z każdego rodzaju działalności może świadczyć o przygotowaniach firmy do podjęcia nowych przedsięwzięć. W praktyce gospodarczej wariant spotykany rzadko.
Przypadek 2. Wpływy z działalności operacyjnej są wystarczająco duże, aby prowadzić działalność inwestycyjną i regulować zobowiązania wobec właścicieli oraz wierzycieli. Sytuację, w przypadku której, ujemna wartość przepływów pieniężnych z działalności inwestycyjnej i finansowej przewyższy wartość dodatnią przepływów z działalności operacyjnej można traktować jako sygnał trudności finansowych w danym okresie. Rozstrzygnięcie, czy są to trudności przejściowe czy nie, przyniosą kolejne okresy.
Przypadek 3. Fakt dodatnich przepływów pieniężnych z działalności operacyjnej i inwestycyjnej może oznaczać zarówno procesy restrukturyzacyjne (sprzedaż aktywów trwałych) jak i też to, że firma nie jest wstanie pokryć zobowiązań z wpływów z działalności bieżącej.
Przypadek 4. Przedsiębiorstwo osiąga dodatnie przepływy pieniężne z działalności operacyjnej, ale rozmiary jego inwestycji powodują, że musi korzystać z zewnętrznych źródeł finansowania. Jest to sytuacja charakterystyczna dla podmiotów rozwijających się, posiadających jednocześnie zdolność kredytową.
Przypadek 5. Może oznaczać przejściowe trudności z przepływami z działalności operacyjnej. Niedobory środków finansowych z tej działalności próbuje się pokryć sprzedażą aktywów trwałych, czy krótkoterminowych aktywów finansowych (lub ewentualnie wpływami z odsetek lub dywidend od aktywów finansowych). Zasilanie finansowe odbywa się też przez pozyskanie kapitału obcego lub zwiększenie kapitału własnego - wierzyciele lub/i właściciele są nadal skłonni angażować środki w przedsiębiorstwie co może sugerować, że kłopoty z przepływami z działalności operacyjnej oceniane są przez nich jako przejściowe.
Przypadek 6. Sytuacja typowa dla firm rozwijających się, zwykle nowopowstałych. Wierzyciele i/lub właściciele oceniają perspektywy firmy jako dobre, gdyż firma pozyskuje od nich kapitały na finansowanie inwestycji oraz na pokrycie niedoboru środków pieniężnych powstałego w działalności operacyjnej.
Przypadek 7. Przedsiębiorstwo ma poważne trudności finansowe. Ujemne przepływy z działalności operacyjnej oraz zobowiązania z tytułu spłaty kredytów i pożyczek firma próbuje pokryć z wpływów z działalności inwestycyjnej, co może oznaczać wyzbywanie się składników aktywów trwałych lub krótkoterminowych aktywów finansowych.
Przypadek 8. Podmiot, mimo ujemnego strumienia netto z działalności operacyjnej oraz konieczności spłaty zobowiązań prowadzi jednak działalność inwestycyjną, co świadczy o istnieniu zgromadzonych w poprzednich okresach zasobów środków finansowych. Zaistnienie takiej sytuacji w dłuższym okresie zwiększa w istotny sposób prawdopodobieństwo bankructwa podmiotu.
Opracowano na podstawie: E. Śnieżek: Jak czytać cash flow, Fundacja Rozwoju Rachunkowości w Polsce, W-wa 1997
6