Układ hormonalny - rola
1. Utrzymanie równowagi wewnętrznej
2. Hormony regulują proc. chemiczne w tkankach i kom.
3. Hormony decydują o przepuszczalności błon kom., wpływają na rodzaj transportowanych subst.
4. Niektóre hormony oddz. na aktywność enzymów i szybkość syntezy
5. Regulacji hormonalnej podlega wiele procesów fizjologicznych np. wzrost org., dojrzewanie

Gruczoły dokrewne: podwzgórze, przysadka mózgowa, tarczyca, przytarczyce, grasica, trzustka, nadnercze, jadra Przysadka mózgowa wydziela hormony, które regulują aktywność innych gruczołów dokrewnych np. hormon, hormony tropowe, adrenokortykotropowy, tyreotropowy. Tarczyca wydziela tyroksynę, działa ona pobudzająca na metabolizm prawie wszystkich komórek, wzmaga aktywność, odpowiada za rozwój mózgu i wzrostu.
Grasica wydziela tymozynę, która pobudza produkcje limfocytów.
Nadnercza produkuje adrenalinę i kortykosterydy, kontrolujące metabolizm węglowodanów, białek, tłuszczów, soli oraz wody.
Trzustka jest gruczołem trawiennym wydzielającym enzymy trawienne do dwunastnicy, wytwarza jednocześnie glukagon i insulinę.
Gdy poziom cukru spada, do krwi uwalnia się glukagon. Oddziałuje na komórki wątroby, które przemieniają glikogen w glukozę. 
Insulina jest wydzielana, gdy stężenie cukru wzrasta. Pobudza ona komórki wątroby do wychwytywania glukozy i gromadzenia jej w postaci glikogenu.
Jajniki wydzielają estrogeny i progesteron.
Jądra wydzielają testosteron.
Podwzgórze wydziela hormony uwalniające lub hamujące wydzielania hormonów tropowych.

Układ nerwowy - funkcje
- Odbiera i analizuje bodźce ze środowiska zewnętrznego i wewnętrznego.
- Reaguje na bodźce.
- Kontroluje pracę narządów wewnętrznych.
- Odpowiada za wyższe czynności nerwowe (pamięć, inteligencja).

Budowa układu nerwowego

Układ nerwowy człowieka anatomicznie dzielimy na:

• Nerwy czaszkowe (odchodzą od mózgu) - 12 par

• Nerwy rdzeniowe (odchodzą od rdzenia) - 31 par
  

Układ ośrodkowy stanowi centralny układ nerwowy. Rozmieszczony jest w jamie czaszki i kanale kręgowym. Układ ten składa się z mózgowia oraz rdzenia kręgowego

W skład wchodzą:

- mózgowie, które dzieli się na: kresomózgowie, międzymózgowie, śródmózgowie, móżdżek, rdzeń przedłużony, rdzeń kręgowy, opony mózgowo-rdzeniowe,

2) Obwodowy układ nerwowy tworzą parzyste nerwy mózgowe i rdzeniowe, wiążące poszczególne receptory i efektory z mózgiem i rdzeniem, oraz zwoje mózgowe położone w pobliżu mózgu i rdzenia.

Nerwy mózgowe (czaszkowe), występują w liczbie 12 par nerwów. Są to:
- nerwy wyłącznie czuciowe: nn. węchowe, n. wzrokowy, n. słuchu i równowagi
- nerwy wyłącznie ruchowe, odśrodkowe: n. okoruchowy, n. bloczkowy, n. odwodzący, n. dodatkowy, n. podjęzykowy
- nerwy mieszane: n. trójdzielny, n. twarzowy, n. językowo-gardłowy, n. błędny

Nerwy rdzeniowe odchodzą od rdzenia dwoma korzeniami. Przednim -ruchowym i tylnym -czuciowym. Korzenie łączą się we wspólny pień, który ponownie rozdziela się na trzy gałęzie: grzbietową unerwiającą skórę i mięśnie grzbietu, brzuszną unerwiającą skórę i mięśnie brzucha, i autonomiczną obsługująca trzewia. Każda gałęzi zawiera włókna czuciowe i ruchowe.
Układ autonomiczny (wegetatywny) unerwia głównie narządy wewnętrzne (trzewia). Zapewnia on prawidłowy przebieg najistotniejszych czynności życiowych organizmu tj. m.in. bicie serca, oddychanie, trawienie.

Układ nerwowy autonomiczny składa się z dwóch części uzupełniających się wzajemnie, a jednocześnie działających na siebie antagonistycznie.
-Układ współczulny (sympatyczny)
Ośrodki części współczulnej znajdują się w istocie szarej rdzenia kręgowego w części piersiowej i lędźwiowej. Ośrodki rdzeniowe łączą się ze zwojami współczulnymi tworząc parzysty pień współczulny (równolegle po obu stronach kręgosłupa). Włókna układu współczulnego unerwiają wszystkie narządy wewnętrzne, naczynia krwionośne i gruczoły potowe oraz działają przeciwnie do układu przywspółczulnego. Powodują m.in. rozszerzenie źrenic, przyspieszenie akcji serca, zmniejszenie wydzielania gruczołów, zahamowanie perystaltyki jelit.
-Układ przywspółczulny (parasympatyczny)
Ośrodki przywspółczulne rozmieszczone są w mózgowiu, rdzeniu przedłużonym i krzyżowej części rdzenia kręgowego. Zwoje mózgowe utworzone są przez komórki neuronów czuciowych a położone w pobliżu mózgu i rdzenia.

---