 | Pobierz cały dokument dramat.w.pozytywizmie.mloda.polska.4.doc Rozmiar 87 KB |
Do teatrów 1. 60-tych i 70-tych w. XIX zamknięto drogę także drugiemu oryginalnemu twórcy — F. Faleńskiemu. Do dyspozycji teatru lwowskiego w r. 1868 i na konkursy teatralne do Krakowa w 1. 1871, 1873 i 1875 wysłał on 4 dramaty: Smutne dzieje powstania w Dalekarlii, Syn Gwiazdy, Junius Brutus oraz jednoaktową tragedię Althea. Jego utwory poprzez analogię odległych epizodów z historii niepolskiej — antycznej lub średniowiecznej — demonstrują refleksje etyczne i historiozoficzne autora, związane z niedawną klęską powstania styczniowego.
Najbardziej z nich interesujący, Althea, jest udaną stylizacją na starogrecką tragedię — z długimi perorami posągowych bohaterek, z chórami komentującymi perypetie akcji i zachowanie się postaci scenicznych, z akcją dziejącą się głównie poza sceną, z tematem opierającym się na jednym z powszechnie znanych, a przeistoczonych w utworze mitów, z zastosowaniem różnych metrów wiersza funkcjonalnie i charakterologicznie, z symbolicznym odniesieniem tragicznego konfliktu starożytnej heroiny do aktualnych polskich problemów politycznych. To odniesienie różni ten znakomity utwór Faleńskiego od współczesnych mu nurtów neoklasycznych w literaturach europejskich, a w szczególności od francuskiego parnasizmu, z którego autor zaczerpnął podnietę i wzorce do studiów nad starożytnością eksperymentu.
Wszystko to stawia Altheę nie tylko poza manierą ówczesnych polskich teatrów, ale także poza konwencją panującą w tworzonych wtedy tragediach. Althea stała się ogniwem wiążącym widowiskowy i historiozoficzny antyk romantyków z symboliczną wykładnią jego wątków w teatrze modernistycznym.
Odniesienia problemowe polskiego dramatu wobec powstania styczniowego i jego skutków politycznych stały się poprzez twórczość Norwida (Tyrtej) i Faleńskiego swoistą paralelą stosunku dramatów Krasińskiego (Irydion) i Słowackiego (Balladyna, Lilia Weneda) do powstania listopadowego. Paralela ta nie znalazła jednak godnej wykładni wobec tego typu utworów, które chciały kontynuować wzorzec Dziadów, Kordiana i Nie-Boskiej komedii. Temat niedawnych wydarzeń wplecionych w polską martyrologię patriotyczną został w sposób bezpośredni przedstawiony w kilku utworach dramatycznych, swą rangą artystyczną i wpływem na świadomość zbiorową narodu odległych jednak od tamtych dzieł: Gwiazda Syberii (powst. 1868) L. Starzeńskiego, Na Ukrainie (powst. 1871) L. Sowińskiego, Pod kolumną Zygmunta (powst. 1877) A. Urbańskiego. W konwencji dramatycznych fragmentów obrazowały bez maski historycznej wydarzenia współczesne dla uzyskania efektu bliższego politycznej publicystyce lub melodramatycznej egzaltacji.
 | Pobierz cały dokument dramat.w.pozytywizmie.mloda.polska.4.doc rozmiar 87 KB |