Styl życia współczesnej młodzieży
Młodzież jako konkretna kategoria społeczno- ekonomiczna jest od kilku lat przedmiotem głębokich analiz naukowych. Ciągle zwiększa się liczba poświęconych jej badań i opracowań.
Psychologowie i socjologowie analizują zachowania, postawy i styl życia młodego pokolenia. Postawy moralno- społeczne stanowią jedną z ważniejszych kategorii determinat społecznego funkcjonowania człowieka. Są one jednym z dynamiczno- kierunkowych czynników osobowości, do których zalicza się przekonania, zainteresowania i przyzwyczajenia.
Wśród dzisiejszej młodzieży istnieją postawy pozytywne i negatywne. Tych drugich z roku na rok przybywa. Dla jednych bardzo ważne jest moralne życie, rodzina , miłość, praca i edukacja. Dla innych, złych na cały świat lub na poszczególny problem bądź jednostkę, wszystkie te wartości są bezsensem. Wielu młodych ludzi przejmuje się zagrożeniami współczesnego świata i walczy o poprawę tej sytuacji. Jednak jeszcze większa grupa młodzieży uważa, że nie warto się wysilać. Łatwo więc wyciągnąć wnioski. Pozytywne postawy i moralny tryb życia młodego pokolenia zanikają w przerażającym tempie. Współczesna młodzież pała agresją, złem i rozgoryczeniem.
Współczesna młodzież pała agresją, złem i rozgoryczeniem.
Styl życia współczesnej młodzieży ciągle się zmienia. Wpływają na to różne zjawiska i procesy społeczne: bezrobocie, zła sytuacja gospodarcza i społeczna, brak możliwości i w zdobyciu pracy i bezpłatnej nauki oraz ciągle narastający problem patologii.
Te jeszcze niedawno pełne wartości pokolenie przeistacza się w „bestię”. Rodzina, szkoła, ambicje, sukces oraz miłość stają się mało istotne dla młodzieży XXI wieku. Młodzi ludzie albo „zabijają” się o dobrą pozycję społeczną albo rezygnują z walki, gdyż jest to dla nich zbyt trudne. Oczywiście winna jest zła organizacja państwa. Młodzież nie widzi sensu uczenia się, gdy i tak nie znajdą pracy. Niestety więcej jest tych zrezygnowanych. Prowadzi to do wielu zjawisk patologii społecznej w środowisku młodego pokolenia, które zamiast zanikać zaznaczają swoją obecność coraz bardziej. Należą do nich: przestępczość, alkoholizm, narkomania, wandalizm, prostytucja, AIDS, nikotynizm i samobójstwa. Problemy te wpływają jeden na drugi tworząc łańcuszek. Przykładem może być alkoholik, który wracając z kolejnej popijawy do domu, wybije dwie szyby na przystanku, stłucze butelkę itp. drugim przykładem może być narkoman, który na głodzie ukradnie starszej pani torebkę. Tak więc widać, że każde ze zjawisk patologii społecznej wiąże się między sobą, jedne bezpośrednio, inne zaś pośrednio. Narastanie jednego z nich automatycznie powoduje powiększenie następnego.
Patologia społeczna w każdym społeczeństwie stanowi bardzo trudny problem. Im częściej młodsze roczniki wybierają alternatywne zachowania, tym bardziej zagrożony jest rozwój psychofizyczny danego społeczeństwa. W naszym kraju od kilkunastu lat narastają problemy patologii społecznej wśród młodzieży. Do najgroźniejszych odmian patologii zaliczano m.in. przestępczość. W świetle danych statystycznych przestępczość nieletnich i młodzieży w wieku do 24 lat w ostatnim okresie kształtowało się niekorzystnie. Podobnie niekorzystne zmiany odnotowano również w odniesieniu do innych zjawisk patologicznych. Najczęstsze przestępstwa popełniane przez młodych ludzi do 24 lat to: przestępstwa przeciwko mieniu prywatnemu i społecznemu. 85% to rozboje i kradzieże, przestępstwa przeciwko porządkowi publicznemu dokonane w sposób agresywny. Bardzo często popełniają je osoby pijane, a ich przeszłość zazwyczaj była już zaznaczona w aktach policyjnych. W skali roku setki tysięcy młodych ludzi było karanych drogą mandatową czy kolegium do spraw wykroczeń. Łatwo dostrzec, że wielu nieletnich popełnia czyny karane po spożyciu alkoholu. Pozostaje to w silnym związku z tym, iż w rodzinach zażywających trunki alkoholowe wychowuje się około 15% młodzieży. W strukturze skazań dominują chłopcy. Cechą charakterystyczną przestępczości nieletnich jest też znacznie częstsze niż w przypadku dorosłych współuczestnictwo z jedną lub dwoma osobami. Jest to fakt istotny, albowiem rzadko sam nieletni zdobywa się na popełnienie przestępstwa. Dotyczy to przede wszystkim kradzieży i rozboju. Współczynnik przestępczości jest zdecydowanie wyższy w miastach niż na wsi. Ogólnie charakteryzując strukturę przestępczości młodocianych stwierdzić należy wiele istotnych różnic w stosunku do przestępstw dorosłych. Młodociani o wiele rzadziej popełniają przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu powszechnemu i komunikacji, przestępstwa przeciwko rodzinie i gospodarce, natomiast są sprawcami bójek, pobić, gwałtów i rozbojów. Częste są kradzieże sklepowe i przestępstwa z użyciem niebezpiecznych narzędzi. Charakterystyka poszczególnych zachowań wykazuje, że badana młodzież często przejawia agresję. Zdarzają się włamania czy paserstwo. Dowodzić to może bezpośrednich kontaktów części młodzieży ze światem przestępczym. Jest to kolejne potwierdzenie tezy, że przestępczość bezsprzecznie należy traktować jako jeden z najgroźniejszych przejawów patologii społecznej. Lata 80 przyniosły wiele zjawisk dotyczących makroskali społecznej. Kryzys gospodarczy, migracje okresowe i emigracje, a w ostatnich latach zmiany w funkcjonowaniu państwa, kryzys finansowy, lawinowy rozwój handlu i bezrobocie zachwiały tradycyjny system funkcjonowania społecznego w rodzinach prawidłowych. Powstanie stref ubóstwa i omijanie przepisów prawa zachwiało poczucie stabilności oraz systemu norm i wzorców. Zaburzenia te dotknęły bardzo młode pokolenie, które nie jest tak odporne jak dorosłe pokolenie. Wiele „normalnych” rodzin dotknął rozpad wewnętrznego spowodowany emigracją zarobkową rodziców. Brak więzi rodzinnych, wzorców osobowych i rodzicielskich odbija się na funkcjonowaniu społecznym młodzieży m.in. w szkole, i powoduje poszukiwanie możliwości zaspokojenia potrzeb psychicznych w różnych środowiskach rówieśniczych. Bezrobocie, frustracja rodziców i utrata prestiżu rodzi u młodych ludzi bezsilność. Młodzież jest bezradna i niepewna. Łatwość zdobycia broni, która nie jest zarejestrowana rodzi niebezpieczeństwo społeczne. Młodzi przestępcy bardzo często mają poważne problemy w szkole i często jej nie kończą. Uczniowie tacy uciekają ze szkoły i z domu co prowadzi ich do popełniania kolejnych coraz gorszych przestępstw i do wielu uzależnień- alkoholizm, narkomania i nikotynizm. Wszystkie te czynniki powodują iż zjawisko to wzrasta w zastraszającym tempie.
Alkoholizm należy do najgroźniejszych objawów patologii społecznej. Jest to nawyk zażywania alkoholu w dawkach, które mniej lub bardziej, zakłócają stan psychofizyczny organizmu. Istnieje wiele wariantów tego zjawiska, począwszy od towarzyskiej nietrzeźwości, a skończywszy na utracie świadomości i kontroli własnego zachowania. Coraz więcej młodych ludzi spożywa bardzo duże ilości tej używki. Bariera wiekowa z roku na rok się obniża. W latach 1976-1978- 51,9%, a w roku 1990 liczba ta wzrosła do 80%. Zagrożenie uzależnienia wzrasta im człowiek jest młodszy. Wówczas organizm nie broni się z wystarczającą siłą. Bardzo niepokojący jest fakt iż rzadka wśród młodzieży pojawia się postawa abstynencka. Zagrożenie alkoholizmem dotyczy obu płci. Przyczynami tego zjawiska są: niezadowolenie ze szkoły i frustracja. Alkohol staje się „lekarstwem” do rozwiązania problemu. Młodzi piją tak jak ludzie dorośli. To do nich się upodabniają. W zastraszającym tempie wzrasta liczba młodzieży zatrzymanej w izbie wytrzeżwień . badania umożliwiły wyodrębnienie cech ryzyka, czyli takich które charakteryzują osoby bardziej zagrożonych nałogiem. Można do nich zaliczyć: utrudnioną adaptację społeczną, pozytywną reakcje psychiczną na alkohol w momencie izolacji picia, wadliwy społeczny model osób znaczących i wczesny wiek inicjacji alkoholizowania się. Młodzi alkoholicy mają kłopoty w szkole. Spowodowane są one zaburzeniami koncentracji uwagi, nadpobudliwością i wolnym tempem pracy. U wielu z tej grupy społecznej występują objawy nieprzystosowania społecznego. Wpływ na nieprawidłowe cechy osobowości wzmacnia patologia w rodzinach, w których brakuje poczucia bezpieczeństwa, a bardzo często chociaż jeden z rodziców nadużywa alkoholu. Brak więzi emocjonalnych w domach także przyspiesza pierwszą styczność z tym nałogiem. Bardzo ważny jest czas, w którym spożywany jest alkohol. Nie mogą to być sytuacje stresowe. Młode osoby, których ryzyko uzależnienia jest duże charakteryzują się: trudnościami w nauce, niską odpornością na sytuacje stresogenne, objawami emocjonalnej niedojrzałości, pozytywną reakcją na alkohol, wielokrotne alkoholizowanie się i negatywne wzorce. Obecna bardzo trudna sytuacja młodego pokolenia, które jako najliczniejsza kategoria osób nie będzie mogła znaleźć zatrudnienia, a co za tym idzie zostanie zakłócone jego poczucie bezpieczeństwa socjalnego oraz brak perspektyw na mieszkanie z powodu bariery ceny, może spowodować jeszcze częstsze uciekanie do alkoholu jako sposobu na życie. Alkohol dla młodego pokolenia jest niebezpieczny, a sytuacja ta jest niepokojąca i poważna jako przejaw nieprzystosowania społecznego. Często staje się symptomem pogłębiającego się wykolejenia społecznego. Wnioski wie są następujące: młodzież pije coraz więcej, a bariera wiekowa spada w przerażającym tempie.
Problem nikotynizmu w Polsce jest słabo zbadany i mało doceniany, chociaż nałóg ten w zastraszającym tempie upowszechnia się obejmując coraz szersze kręgi społeczne, a szczególnie młodych ludzi. Młodzież paląca: uczniowie- 50%, studenci- 70%, a młodzi ludzie pracujący- 80%. Podstawowym czynnikiem w genezie nikotynizmu jest naśladownictwo wzoru rodzicielskiego i dorosłych, tolerancja społeczna i aprobata pokolenia. Narkotyki używane były we wszystkich społeczeństwach i we wszystkich środowiskach od zamierzchłych czasów. Zjawisko dopiero teraz jest wysoce dolegliwe społecznie.
Narkomania przez wiele lat była w Polsce problemem nie dostrzeganym. jest to przyjmowanie w celach niemedycznych środków odrzucających lub psychotropowych albo środków zastępczych, w wyniku czego powstaje zależność. Charakteryzuje się ona: niezwalczonym pragnieniem stałego zażywania tego środka, stałym dążeniem do zwiększania dawki, występowaniem zależności psychicznej i fizycznej, występowaniu wielu objawów abstynencji i postępującą szkodliwością skutków dla jednostki i społeczeństwa. Znaczna liczba młodzieży uzależnionej nie zgłasza się przez długi czas do placówek służby zdrowia. Do Monaru zgłasza się około 30 tysięcy narkomanów rocznie. W Polsce uzależnionych jest około 250 tysięcy młodych ludzi. Narkotyki wpływają na „ścieranie” się z prawem. Pierwszy kontakt z narkotykami jest z reguły spowodowany ciekawością. Początkowo odrzucane oferty po przełamaniu zahamowania przekształcają się we własną inicjatywę zażywania narkotyków. Zachęty głównie pochodzą z kręgu znajomych. Bardzo często młodzież, która sięga po środki odurzające, uwikłana jest w konflikty osobiste i społeczne występujące już wcześniej. Ucieczka w świat iluzji ma rozwiązać ich problemy. Narkotyki powodują jeszcze większe konflikty z otoczeniem, porzucenie nauki czy pracy, wkroczenie na drogę przestępczą. Wysokie bezrobocie jest czynnikiem wzmagającym postawy rezygnacji i wykolejenia oraz sprzyja alkoholizmowi i narkomanii. Młodzi narkomani szybko zrywają więzi z rodziną. Ich wolny czas to: kiepskie dyskoteki, speluny, „zarobki” i kłótnie o działki. Brak kontroli rodzicielskiej, zerwanie więzi z domem i przyjmowanie nowych wartości, a odrzucanie dotychczasowych uznawanych, związane jest z wczesnym rozpoczynaniem życia seksualnego. Środowisko narkomanów to subkultura. Duży odsetek uczniów szkół podstawowych wącha kleje i rozpuszczalniki. Wielu uzależnionych nie ma pieniędzy, więc aby zaspokoić swoje potrzeby musi kraść, włamywać się i napadać. Na głodzie narkomanowi jest wszystko jedno. Uzależnieni młodzi ludzie okradają nawet swoje rodziny i bliskich. Dziewczęta aby zdobyć na działkę uprawiają prostytucje. Zdarza się również prostytucja homoseksualna. Nie wynika to orientacji seksualnej, ale z zapotrzebowania na pieniądze. Rzetelna wiedza na temat tego zjawiska jest potrzebna po to, aby z jednej strony programować bardziej skuteczne zabiegi profilaktyczne wobec tych młodych ludzi, którzy znajdą się w szeroko rozumianej grupie osób zagrożonych uzależnieniem, z drugiej zaś, by dostosować oddziaływanie terapeutyczne i resocjalizacyjne wobec uzależnionych.
W wielu państwach wzrasta liczba młodych ludzi popełniających samobójstwa. Przyczyny tego zjawiska są ciągle niejasne, ale prawdopodobnie wpływ maja konflikty z otoczeniem. Kłótnie w rodzinie oraz zerwanie intymnego związku z drugą osobą są najczęstszym powodem.
Czyny samobójcze dzieci rodzą się w wyniku odrzucenia przez otoczenie, brak miłości i wsparcia.
Zamach samobójczy jest wynikiem procesu psychicznego, w ciągu którego różne myśli, zdarzenia i przeżycia gromadzą się, częstokroć przez długi czas, w sposób narastający i niedostępny dla końcowego efektu.
Samobójstwo jest finalnym elementem ciągu zaburzeń równowagi układów psychicznych i środowiskowych, jest konsekwencją historii życia.
Kolejnym ważnym zagrożeniem społecznych jest AIDS. Chorobę tą nazwano dżumą XX wieku.
Zakażenie to szerzy się drogą kontaktu seksualnego, drogą naruszenia ciągłości tkanek, w tym przetłoczenie krwi i drogą przeniesienia od zakażonej matki na płód. Pojawienie się tej choroby budzi niepokój. Rozbudza w społeczeństwie wrogie nastroje wobec ludzi chorych. Szczególnie zagrożeni są narkomani.
Prostytucja jest od wieków światowym, nie rozwiązanym dotychczas problemem społecznym. Występują jej dwa rodzaje: żeńska i męska. Związana jest z problemem narkomanii i z chęcią zdobycia pieniędzy.
Kolejnym zjawiskiem jest wandalizm. Młodzi ludzie wybijają szyby, niszczą mienie publiczne, tłuką butelki itp. wiąże się to z brakiem zajęcia, piciem alkoholu i zażywaniem narkotyków. Wandalizm urasta już do poważnego problemu społecznego. Ważna jest, więc rola pedagogiki profilaktycznej, a represja karna powinna być ostatecznym środkiem.
Podsumowując moje rozważania stwierdzam, że styl życia współczesnej młodzieży uległ strasznym zmianom. Młodzi ludzie zapominają o wartościach moralnych. Ich celem życia jest zabawa i pieniądze, które zdobywają na różne sposoby. Zmiana tej sytuacji wymaga jeszcze wielu badań i analiz, ale i ogromnego wkładu resocjalizacyjnego. Należy wszystkie te ostatnio szerzące się zjawiska naprawić u źródła. Wówczas może styl życia tej grupy społecznej ulegnie zmianie.
1
1