Źródła prawa karnego

• Kodeks karny z 6 czerwca 1997 r.

• Część ogólna

• Część szczególna

• Część wojskowa

• Inne akty normatywne np. ksh

Zakres obowiązywania prawa karnego w czasie

• Rex retro non agit

• Wyjątki:

• Dekret z 31 sierpnia 1944 o wymiarze kary dla faszystowsko-hitlerowskich zbrodniarzy.

• Przepis dotyczący przedawnienia przestępstw przeciwko życiu, zdrowiu, wolności i wymiarowi sprawiedliwości.

Przestępstwo

• Tylko taki czyn człowieka, który został zabroniony w pewnie szczególny sposób: pod groźbą kary

• Jej postanowienia znajdują rozwinięcie w szeregu ustaw;

• Elementy przestępstwa:

• Podmiot przestępstwa;

• Przedmiot przestępstwa

• Strona podmiotowa

• Strona przedmiotowa

Rodzaje przestępstw wg typologii

• Ze względu na wysokość grożącej kary (zbrodnie, występki);

• Ze względu na skutek (materialne, formalne)ţ

• Ze względu na rodzaj winy sprawcy (umyślne, nieumyślne)

• Ze względu na sposób zachowania się sprawcy (działanie, zaniechanie)ţ

• Ze względu na sposób ścigania (z urzędu, z oskarżenia prywatnego)ţ

Związek przyczynowy

• Istnieje związek między działaniem sprawcy a skutkiem przestępnym wywołanym przez działanie;

• Problem ten istnieje tylko przy przestępstwie materialnym.

Formy popełnienia przestępstwa

• Sprawstwo

• Przygotowanie

• Podżeganie

• Pomocnictwo

• Usiłowanie (udolne i nieudolne)ţ

Wina

• Bez winy nie ma przestępstwa;

• Określony psychicznie stosunek sprawcy do popełnienia czynu;

• Wyraża psychiczne zaangażowanie sprawcy w dokonywanie czynu.

Rodzaje win

• Umyślna, np. Zbrodnia jest tylko umyślna

• Zamiar bezpośredni,

• Zamiar ewentualny,

• Nieumyślna, np. Występek, także nieumyślnie

• Lekkomyślność,

• niedbalstwo.

Okoliczności wyłączające odpowiedzialność karną

• Te wszystkie okolicznosci, które powodują, że popełniony czyn przestępczy nie pociąga za sobą wymierzenia kary sprawcy;

• Okoliczności popełnienia czynu nie są typowe, choć sprawca dopuścił się popełnienia czynu

Rodzaje okoliczności wyłączających odpowiedzialność karną (kontratypy)

KONTRATYP - okoliczności które wyłączają odpowiedzialność karną. Wszystkie okoliczności, które powodują, że czyn przestępczy nie pociąga za sobą wymierzenia kary sprawca.

W przypadku okoliczności popełnienia czynu sprawca nie jest w stanie pojąć znaczenia swojego czynu.

• Okoliczności wyłączające winę:

• Niepoczytalność

• Błąd

• Okoliczności wyłączające bezprawność czynu:

• Obrona konieczna

• Stan wyższej konieczności

• Rozkaz przełożonego

• Zgoda pokrzywdzonego

• Działanie w granicach obowiązku prawnego lub uprawnienia

• NIEPOCZYTALNOŚĆ - jest to stan psychiczny człowieka, który nie rozpoznaje znaczenia swojego czynu i nie potrafi kierować swoim postępowaniem. Jeśli ktoś sam wprowadzi

• BŁAD PRAWNY - gdy ktoś nie wie, że popełniony przez niego czyn jest zabroniony.

• OBRONA KONIECZNA - działanie człowieka, które zmierza do odparcia bezpośredniego i bezprawnego ataku na jakiekolwiek dobro społeczne lub dobro jednostki. Cechy: bezprawny, bezpośredni i rzeczywisty.

• STAN WYŻSZEJ KONIECZNOŚCI - ktoś poświęca cudze dobro w celu zapobieżenia niebezpieczeństwu grożącemu jakiemukolwiek dobru społecznemu lub dobru jednostki

• ZGODA POKRZYWDZONEGO - okoliczność wyłączająca bezprawność czynu jedynie tam gdzie czyn jest skierowany przeciwko interesom jednostki, a nie czynom społecznym

• RYZYKO NOWATORSTWA- ???

Zbieg przestępstw

• Sprawca popełnił kilka przestępstw przed wydaniem I wyroku, odnoszącego się do jednej z nich;

• Zazwyczaj sprawca dopuszcza się kilku czynów, za które następnie jest sądzony na jednej rozprawie

• Zbieg przestępstw może być:

• Jednorodny

• Różnorodny

• Zbieg przepisów ustawy art. 11 kk

• Przestępstwo ciągłe - przestępca roki to samo w krótkim okresie czasu

Kary i środki karne

• Kara - środek przymusu państwowego, stosowany przez sądy w stosunku do sprawcy przestępstwa;

• Dolegliwość polega na ogół na pozbawieniu sprawcy ajkiś praw lub dóbr, wolności I związanych z nią przywilejów

• Rodzaje kar:

• Kara pozbawienia wolności

• Kara ograniczenia wolności

• Kara grzywny - wyrażana w stawkach

• OGRANICZENIE WOLNOŚCI - pozbawia się skazanego praw, które w normalnych warunkach człowiekowi przysługują.

• POZBAWIENIE WOLNOŚCI

• 3 miesiące

• 25 lat

• dożywotnie pozbawienie wolności

Środki karne - rodzaje

• Pozbawienie praw publicznych;

• Zakaz prowadzenia pojazdów

• Przepadek przedmiotów

• Obowiązek naprawienia szkody

• Nawiązka

• Świadczenie pieniężne

• Podanie wyroku do publicznej wiadomosci

Zasady wymiaru kar i środków karnych

• Nadzwyczajne złagodzenie kary - poniżej przewidzianej w kodeksie kary, np. jeżeli sprawca pogodził się w poszkodowanym

• Nadzwyczajne zaostrzenie kary - w przypadku przestępstw ciągłych

• Środki poddające sprawcę próbie

• Warunkowe zawieszenie wykonania kary - przestępca poddany jest próbie

• Warunkowe przedterminowe zwolnienie

• Powrót do przestępstwa

Amnestia i abolicja

• Amnestia to akt łaski państwa, nie odnosi się do konkretnego człowieka, lecz do szerszej rzeszy osób odbywających karę, oznaczonych według rodzajów popełnionych przestępstw lub wysokości wymierzonej kary, ogłaszana w formie ustawy;

• Abolicja to akt łaski w stosunku do przestępców, którzy nie zostali jeszcze prawomocnie skazani.

• Prawo łaski - dotyczy konkretnego człowieka, tylko prezydent ma takie kompetencje