DOCH*D NARODOWY

1.

Czy to s* sk*adniki dochodu narodowego w Polsce?

a

Dywidendy dla bezrobotnego akcjonariusza Elektrimu.

b

Zarobki wi**ni*w osadzonych w zak*adzie karnym w Rawiczu.

c

Zasi*ki dla niewidomych wyp*acane z tytu*u pomocy spo*ecznej.

d

Renta dzierżawna wypłacana przez właściciela wyciągu pewne-mu góralowi, przez którego łąkę przebiega trasa wyciągu nar-ciarskiego.

2.

Tablica opisuje produkcj* ryb w kraju, gdzie nie ma pa*stwa, a gospodarka jest zamkni*ta. W*dka zu*ywa si* po roku.

Dobro	Producent		WT	WD	DF	Dochody
W*dka	W*dek	Ryb	60	60	0	60
Ryby	Ryb	Konsumenci	100	40	100	40

WT - warto** transakcji; WD - warto** dodana; DF - warto** d*br finalnych.

a

Czy w*dka jest dobrem finalnym? Dlaczego?

b

Oblicz PKB. Zastosuj trzy różne metody.

c

Czy sumując zawarte w tej gospodarce transakcje otrzymamy wielkość PKB? Dlaczego?

d

Ile wynosza oszcz*dno*ci w tej gospodarce? Czy są one r*wne inwestycjom?

3.

Tablica opisuje sytuacj* gospodarcz* pewnego kraju w dw*ch kolejnych latach.

Rok	PNB (w cenach bie**cych)	Deflator PNB	Liczba ludno*ci
1	100	-	100
2	126	108	105

a

Oblicz stop* (a nie wskaźnik!) zmiany nominalnego PNB.

b

Oblicz stop* zmiany realnego PNB.

c

Oblicz stop* zmiany realnego PNB per capita.

4.

a

Co pe*ni rol* koszyka d*br reprezentant*w, którym zajmowa-liśmy się w rozdziale Narzędzia ekonomisty, w przypadku de-flatora PKB?

b

Co jest przyczyną zmian struktury koszyka d*br reprezentant*w i jego odpowiednika w tym zadaniu? Podaj przyk*ady.

5.

Zaproponuj metod* oszacowania warto*ci:

a

Czasu wolnego, którym dysponowali Polacy w 1999 r.

b

Negatywnych efekt*w zewn*trznych powstałych na Śl*sku w 1999 r.

c

D*br w 1999 r. wyprodukowanych w Polsce w „szarej strefie”.

Test

Wska* odpowiedzi, kt*re zawieraj* ca** prawd* i tylko prawd*.

1.

Zjedzone w samochodzie jagody, które zebrałeś przy drodze przez Bory Tucholskie tamtego lata, stanowiły:

/A/ Dobro finalne.

/B/ Dobro po*rednie.

/C/ Dobro, którego warto** jest r*wna warto*ci dodanej.

/D/ Mamy za ma*o danych, aby rozstrzygn**, czy to było dobro finalne, czy po*rednie.

a/ (A), b/ (A, C), c/ (B), d/ (B, C) e/ (D).

2.

R*wno**, zgodnie z którą inwestycje są równe oszczędnościom (I = S) jest zawsze prawdziwa w:

/A/ Gospodarce zamkni*tej.

/B/ Gospodarce, w kt*rej nie ma pa*stwa.

/C/ Gospodarce zamkni*tej, w kt*rej nie ma pa*stwa.

/D/ Gospodarce zamkni*tej ze zr*wnowa*onym bud*etem pa*-stwa.

a/ (A, D), b/ (B, C, D), c/ (C, D) d/ (D), e/ *adna z odpowiedzi a-d.

3.

W ubieg*ym roku suma dochod*w w*a*cicieli czynnik*w produ-kcji w Hipotecji, kt*ra nie handluje z zagranic*, wynios*a 100. Podatki po*rednie by*y r*wne 15, amortyzacja wynios*a 20, a dochody netto z tytu*u w*asno*ci posiadanej za granic* osi*gn**y poziom 10.

/A/ Doch*d narodowy by* r*wny 100, a PNB w cenach rynko-wych 135.

/B/ Doch*d narodowy wyni*s* 100, a PNB w cenach rynkowych 145.

/C/ Doch*d narodowy wyni*s* 65, a PNN w cenach czynni-k*w produkcji 80.

/D/ Suma C+I+G wynios*a 85.

a/ (A), b/ (A, C), c/ (B), d/ (D) e/ *adna z odpowiedzi a-d.

4.

Realny PKB per capita:

/A/ Informuje o wielkości produkcji wytworzonej przez całe społeczeństwo.

/B/ Nie uwzględnia wydatków prywatnych inwestorów.

/C/ Nie uwzgl*dnia warto*ci d*br finalnych wytwarzanych przez państwo.

/D/ Nie uwzgl*dnia zr**nicowania dochod*w.

a/ (A), b/ (B, D), c/ (C), d/ (D) e/ *adna z odpowiedzi a-d.

5.

W Polsce do PNN w cenach czynnik*w produkcji wliczane s* m. in.:

/A/ Wartość karmnika dla ptaków zrobionego przez tatę w grud-niu.

/B/ Efekty zewn*trzne towarzysz*ce rozprzestrzenianiu się in-ternetu.

/C/ „Pirackie” płyty CD z nagraniami Kazika sprzedawane na Stadionie Dziesięciolecia w Warszawie.

/D/ Wyk*ad z ekonomii prowadzony w państwowej Szkole Głównej Handlowej w Warszawie.

a/ (A, D), b/ (B), c/ (D), d/ (D, B) e/ *adna z odpowiedzi a-d.

Odpowiedzi, komentarze.

1.

a

Tak. Dywidenda jest form* wynagrodzenia kapita*u.

b

Tak. Tym razem chodzi o wynagrodzenie pracy.

c

Nie. Te zasi*ki s* płatnością transferową.

d

Tak. Chodzi o wynagrodzenie ziemi.

2.

a

Nie. W*dka jest dobrem po*rednim, poniewa* zu*ywa si* w ci*-gu roku.

b

PKB traktowany jako suma warto*ci d*br finalnych wynosi 100 (ryby).

PKB traktowany jako suma warto*ci dodanej także wynosi 100 (warto** dodana powsta*a przy produkcji w*dki jest r*wna 60, a warto** dodana powsta*a przy produkcji ryb jest r*wna 40 [100 (warto** z*owionych ryb) - 60 (warto** zu*ytego dobra po*red-niego, czyli w*dki) = 40].

PKB traktowany jako suma dochod*w również równa się 100.

c

Nie. Suma zawartych w tej gospodarce transakcji wynosi 160, a nie 100. Różni się ona od wielkości PKB z powodu dwukrot-nego uwględnienia w rachunku wartości wędki, która jest dobrem pośrednim.

d

Tak. Zar*wno oszcz*dno*ci, jak i inwestycje s* tutaj r*wne zeru.

3.

a

Stopa wzrostu nominalnego PNB wynosi zatem 26%.

b

PNB_R w 2. roku obliczamy ze wzoru:

A zatem, PNB_R = 12600/108 = 116,(6). Skoro tak, to realny PNB zwi*kszy* si* w 2. roku o 16,(6) %.

c

Stopa zmiany wielko*ci realnego PNB przypadaj*cej na jednego mieszka*ca wynosi (116,(6) /105)•100 = 111,(1).

4.

a

Ca*y PKB.

b

Zmiany struktury koszyka d*br reprezentant*w u*ywanego do oblicze* WCD spowodowane s* zmianami struktury spo*ycia ludno*ci. Te z kolei mog* by* wywo*ane np. postępem tech-nicznym i zmianami kulturowymi. Przyk*adem jest rozw*j tele-wizji kablowej w Polsce.

W przypadku PKB chodzi o zmiany struktury całego PKB (a nie tylko o zmiany struktury wydatków konsumpcyj-nych). Ich przyczyną może być np. zwiększenie przez państwo wydatków na zakup dóbr od przedsiębiorstw i gospodarstw domowych. Udział „G” w „Y” zwiększa się wówczas.

5.

a

Proponuj* przemno*y* liczb* godzin wolnego czasu (po odjęciu np. 8 godzin przeznaczonych na sen), kt*rym dysponowali Pola-cy w ci*gu roku, przez wysoko** przeci*tnej godzinowej stawki p*acy w gospodarce wypłacanej przez pracodawców pracobior-com w tym samym roku. .

b

Proponuj* ustali*, o ile procent cena metra kwadratowego mie-szkania na Śl*sku była mniejsza od ceny metra kwadratowego mieszkania w innym rejonie Polski. Nast*pnie warto** PKB powsta*ego na Śl*sku w 1999 r. proponuję przemno*yć przez ten odsetek. Uzyskana warto** w przybliżony spos*b uwzgl*d-nia warto** negatywnych efekt*w zewn*trznych towarzysz*-cych dzia*alno*ci gospodarczej na Śl*sku.

c

Nale*y spróbować zarejestrowa* wszystkie dochody reprezen-tatywnej pr*by polskich gospodarstw domowych. Nast*pnie, za pomoc* ankiety, nale*y sprawdzi*, do jakiej cz**ci tych docho-d*w przyznaj* si* badani. Za warto** d*br powsta*ych w Polsce w „szarej strefie” proponuj* uzna* odsetek dochodu narodowego r*wny odsetkowi zatajonych dochod*w.

Test

1-b/ (oczywiście zakładam, że podczas zbierania jagód nie zużyto żadnych dóbr pośrednich; powiedzmy, że zbierano je w „tutkę” zrobioną z gazety lub do słoika po dżemie itp.); 2-c/; 3-a/; 4-d/; 5-c/.

5

---