Makroekonomia gospodarki otwartej.

Makroekonomia gospodarki otwartej zajmuje się badaniem wpływu na gospodarkę krajową powiązań z zagranicą; głównymi kanałami ich transmisji są: wymiana handlowa, kurs walutowy i przepływy kapitału.

Najczęściej stosowanym miernikiem otwartości gospodarki jest udział eksportu (importu) w PKB. Obecnie coraz większego znaczenia nabierają powiązania gospodarcze z zagranicą za pośrednictwem rynków finansowych.

Rynek walutowy jest to taki rynek, na którym jedna waluta krajowa może być wymieniona na inną.

kurs waluty

e1

e0

e2

Q0

1 USD = 2,8 PLN

1 PLN = 0,32 USD

Eksporter po stronie popytu

Importer po stronie podaży

Dewaluacja - obniża wartość waluty krajowej w odniesieniu do waluty obcej

1 USD = 4 PLN

1 USD = 5 PLN

Rewaluacja - podnosi wartość waluty krajowej w przeliczeniu do wartości waluty obcej.

1 USD = 4 PLN

1 USD = 2 PLN

e < e1 - kurs podwartościowy

e > e2 - kurs nadwartościowy

Kurs walutowy - cena, po której są wymieniane dwie waluty krajowe.

Deprecjacja - spadek międzynarodowej wartości waluty.

Aprecjacja - wzrost międzynarodowej wartości waluty.

Nominalny kurs walutowy to faktyczny kurs walutowy

Realny kurs walutowy jest miarą względnej ceny dóbr pochodzących z różnych krajów, wyrażonej w jednej walucie.

Wzrost realnego kursu walutowego oznacza spadek konkurencyjności gospodarki krajowej na rynku światowym.

-

-

- cena produktu zagranicznego w walucie zagranicznej

brak konkurencji w towarze

towary krajowe są relatywnie droższe. Taki kurs zachęca do importu.

towary krajowe są relatywnie tańsze. Taki kurs zachęca do eksportu.

Płynny kurs walutowy - kurs walutowy, który może osiągnąć poziom równowagi bez konieczności interwencji banku centralnego na rynku walutowym. Jeżeli kurs walutowy może się swobodnie zmieniać, to na rynku walutowym nie występuje interwencja państwa. Poziom rezerw walutowych jest stały. Kurs walutowy dostosowuje się odpowiednio, aby doprowadzić do zrównania podaży danej waluty z popytem.

W systemie płynnego kursu walutowego nadwyżka w bilansie obrotów bieżących musi zostać zrównoważona przez deficyt w bilansie obrotów finansowych i na odwrót.

Stały kurs walutowy - zobowiązanie państwa do utrzymania kursu walutowego na określonym poziomie. W systemie stałego kursu walutowego państwo likwiduje nadwyżkę podaży danej waluty przez obniżenie poziomu rezerw dewizowych, co pozwala zwiększyć popyt na daną walutę. W odwrotnej sytuacji nadwyżka popytu na daną walutę przy stałym kursie wymaga zwiększenia rezerw dewizowych i dostarczenia dodatkowej podaży danej waluty na rynek.

W systemie stałego kursu walutowego państwo zobowiązuje się utrzymywać wymienialność swojej waluty jedynie przy stałym kursie wymiennym. W systemie stałego kursu walutowego dewaluacja oznacza obniżenie kursu danej waluty przez państwo. Rewaluacja - podwyższenie.

Parytet siły nabywczej - oznacza taką ścieżkę zmian kursu nominalnego, która pozwala utrzymać kurs realny na początkowym poziomie.

Równowaga wewnętrzna występuje wtedy, kiedy popyt globalny osiąga poziom produkcji potencjalnej, a na rynku pracy istnieje pełne zatrudnienie

Równowaga zewnętrzna oznacza zerowe saldo obrotów bieżących, nie występuje presja na zmiany stanu rezerw dewizowych ani też jakiekolwiek trwałe przepływy na rachunku obrotów kapitałowych.

Połączenie równowagi zewnętrznej i wewnętrznej oznacza stan równowagi długookresowej w gospodarce.

Rys.: Równowaga wewnętrzna i zewnętrzna

Parytet stóp procentowych stanowi warunek równowagi zewnętrznej gospodarki. Warunek ten jest spełniony wówczas, gdy - przy doskonałej mobilności kapitału - różnica stóp procentowych między krajem i zagranicą jest równa oczekiwanej stopie zmian kursu walutowego. Oznacza to, że całkowite stopy zwrotu z lokat w różnych walutach (krajach) są jednakowe.

Bilans płatniczy jest to zestawienie wszystkich transakcji zawieranych między mieszkańcami danego kraju a zagranicą. Jest sumą sald rachunków obrotów bieżących, obrotów kapitałowych i obrotów finansowych.

Rachunek obrotów bieżących w bilansie płatniczym jest to zapis płatności z tytułu przepływu dóbr i usług oraz transferów bieżących pomiędzy danym krajem a zagranicą. Obejmuje saldo handlowe powiększone o transfery bieżące, które odzwierciedlają głównie przepływ dochodów netto z tytułu posiadania aktywów w innych walutach, płatności subsydiów z zagranicy (lub odwrotnie) oraz wypłaty z systemu ubezpieczeń społecznych między krajami.

Rachunek obrotów kapitałowych bilansu płatniczego jest to zapis transakcji danego kraju z zagranicą, dotyczących aktywów kapitałowych. Przedstawia wynik netto transferu kapitału przez emigrantów lub imigrantów, efekty decyzji umorzenia długów zagranicznych oraz dotacje netto z instytucji międzynarodowych na projekty w dziedzinie infrastruktury.

Rachunek obrotów finansowych bilansu płatniczego jest to zapis transakcji danego kraju z zagranicą w zakresie aktywów finansowych. Pokazuje saldo transakcji zakupu i sprzedaży aktywów zagranicznych

Waluta wymienialna - bank centralny kupuje lub sprzedaje po stałym kursie taką ilość tej waluty, jaka została zaoferowana lub na jaką istnieje zapotrzebowanie. Niezależnie od sposobu notowań kursowych, w praktyce każda waluta jest wymieniana nie tylko na jedną walutę obcą, lecz także na wiele różnych walut.

Polityka pieniężna w warunkach stałego kursu walutowego - w warunkach stałego kursu walutowego i doskonałej mobilności kapitału w skali międzynarodowej krajowa stopa procentowa musi być równa stopom procentowym za granicą, co pozwala zapobiec przepływom kapitału na masową skalę oraz zapewnia równowagę na rynku walutowym. W tych warunkach kraj traci suwerenność w swej polityce pieniężnej. Polityki pieniężnej nie da się teraz użyć w sposób niezależny do oddziaływania na gospodarkę krajową.

Polityka fiskalna w warunkach stałego kursu walutowego - jest skuteczna w krótkim okresie. Ekspansja fiskalna nie powoduje wówczas - inaczej niż w gospodarce zamkniętej - wzrostu krajowej stopy procentowej. Wzrostowi produkcji towarzyszy zwiększenie podaży pieniądza, co pozwala utrzymać krajową stopę procentową na poziomie światowym.

Polityka pieniężna w warunkach płynnego kursu walutowego - jest skuteczna w krótkim okresie. Panujące przekonanie, iż stopy procentowe będą przez jakiś czas utrzymywać się na wyższym niż dotychczas poziomie, powoduje gwałtowną aprecjację waluty krajowej, co implikuje wysokie prawdopodobieństwo późniejszych strat kapitałowych, kompensujących wysokie stopy procentowe. W warunkach powolnego dostosowywania się cen początkowa aprecjacja kursu nominalnego oznacza głęboki spadek konkurencyjności międzynarodowej gospodarki kraju. Wynikający stąd spadek popytu na eksport netto wzmacnia ujemnie oddziaływanie wysokich stóp procentowych na wielkość popytu globalnego.

Polityka fiskalna w warunkach płynnego kursu walutowego - jest mało skutecznym narzędziem oddziaływania na gospodarkę w krótkim okresie. Ekspansja fiskalna powoduje boom w gospodarce oraz wzrost stopy procentowej. To z kolei wywołuje aprecjację kursu walutowego, prowadząc do wypierania nie tylko konsumpcji i inwestycji krajowych, lecz także eksportu netto.

Sterylizacja - jest operacją otwartego rynku, przebiegającą między pieniądzem krajowym a krajowymi papierami wartościowymi, Celem tego zabiegu jest wyeliminowanie wpływu, jaki ma nadwyżka bądź deficyt bilansu płatniczego na rozmiary krajowej podaży pieniądza. Sterylizacja jest nieskuteczna w przypadku doskonałej mobilności kapitału, ponieważ następuje wtedy napływ kapitału, który neutralizuje wpływ sterylizacji.

Rezerwy dewizowe - zasoby walut zagranicznych trzymane przez krajowy bank centralny

Interwencja banku centralnego na rynku walutowym - zakup lub sprzedaż waluty krajowej w celu utrzymania stałego kursu walutowego.

1

S

Rozkwit

Kryzys

Nadwyżka

Deficyt

Rozkwit za granicą, niższy realny kurs walutowy

Większe oszczędności, bardziej restrykcyjna polityka fiskalna i pieniężna

Kryzys za granicą, wyższy realny kurs walutowy

Mniejsze oszczędności, łagodniejsza polityka fiskalna i pieniężna

D1

D

D2

Ilość PLN

Spadek wartości złotego

Wzrost wartości złotego

---