PSYCHOLOGIA ĆWICZENIA

Zajęcia nr I

SPOSTRZEGANIE I PERCEPCJA

1.SPOSTRZEGANIE:

rejestracja przedmiotów i zdarzeń środowiska zewnętrznego, ich odbiór sensoryczny, zrozumienie i identyfikacja oraz przygotowanie do reakcji na nie.

2. WRAŻENIE:

doświadczenie lub recepcja prostych właściwości bodźców: jasność, kolor, głośność, siła dotyku

3. SPOSTRZEŻENIE:

doświadczenie złożonej charakterystyki bodźców np. konkretnych przedmiotów otaczających środowisko.

4. SPOSTRZEGANIE:

• Odbiór wrażeń i energia fizyczna np. fale świetlne i dźwiękowe, podlega transformacji na aktywność nerwową z komórek kory mózgowej.

• Kształtuje się wew. interpretacja obiektu: powstają spostrzeżenia bodźców zew.

• Identyfikacja i rozpoznawanie: przypisujemy znaczenie naszym spostrzeżeniom.

5. ZLUDZENIE OPTYCZNE:

Zdarza się, że zmysły nas oszukują powodując nietrafne doznania układu bodźców DOŚWIADCZAMY WTEDY ZLUDZEŃ. Występują, gdy sytuacja bodźcowa jest wieloznaczna.

6. ZLUDZENIA WSKAZUJĄ NA ROZDŹWIĘK MIĘDZY SPOSTRZEGANIEM, A RZECZYWISTOŚCIĄ.

• Aktywna rola umysłu w strukturalizacji obrazu świata (umysł nadaje strukturę temu, co widzi).

• Wpływ kontekstu na sposób, w jaki spostrzegamy pojawiające się bodźce.

7. WRAŻLIWOŚĆ NA ŚWIATLO:

Pod wpływem światła światłoczułe barwniki zawarte w receptorach ulegają wybielaniu, co powoduje obniżenie wrażliwości oka. Potrzeba czasu by receptory powróciły do stanu wyjściowego.

8. POWIDOK: obraz następczy:

• UJEMNY: ciemna plama o kształcie zbliżonym do źródła światła. Powstaje na skutek znacznego obniżenia wrażliwości tej okolicy siatkówki, na którą padło światło.

• DODATNI: wywołany w ciemności ma postać jasnego, świecącego kształtu i powstaje na skutek utrzymania się wyładowań komórek nerwowych siatkówki przez czas po zadziałaniu bodźca świetlnego.

9. PERCEPCJA RUCHU:

Mózg otrzymuje informacje o ruchu przedmiotów za pośrednictwem dwóch odrębnych systemów:

OBRAZ - SIATKÓWKA: jeśli nasze oczy pozostają nieruchome przedmioty poruszają się w przestrzeni stymulują kolejno coraz to nowe miejsca siatkówkowe oczu.

OKO - GLOWA: Gdy w polu widzenia znajduje się poruszający przedmiot, oczy w sposób odruchowy zaczynają go śledzić. Informacja o ruchu gałek ocznych jest wykorzystywana do oceny zmian położenia tego przedmiotu. Proces ten opiera się na sygnałach pochodzących z centrów mózgowych, które sterują ruchami oczu.

10. RECEPCJA ODLEGŁOŚCI GLĘBI:

Spostrzegamy świat jako 3D mimo, że obraz na siatkówce jest płaski. Jest to możliwe dzięki wykorzystaniu głębi różnych informacji. Jedno dostępne przy widzeniu jednoocznym inne przy binokularnym.

• STEREOPSJA: oczy są rozdzielone w płaszczyźnie poziomej, więc patrz na otaczające nas przedmioty innym kątem. Obrazy przedmiotów na siatkówkach nie są identyczne - te różnice są wykorzystywane do oceny głębi.
  
  

• KĄT KONWERGENCJI: wykształca się we wczesnym dzieciństwie w drodze kojarzenia określonego kąta ustawienia oczu z odległością podmiotu.
  
  

• ROZMYCIE OBRAZU: im bardziej oraz rozmyty, tym dalej położony.

• NAKŁADANIE SIĘ OBRAZU: gdy pierwszy przedmiot zasłania częściowo drugi znajdujący się w pewnej odległości.

• Informacja o wielkości obrazów siatkówkowych przedmiotów o znanej nam z doświadczenia wielkości stanowi ważną wskazówkę o odległości.

• PRAWO STALOŚCI WIELKOŚCI: przedmiot o stałej, znanej wielkości fizycznej jest percypowany jako mający stalą wielkość niezależnie od dystansu.

PSYCHOLOGIA ĆWICZENIA

Zajęcia nr II

PROCESY UWAGI

1. UWAGA jest mechanizmem redukcji nadmiaru informacji.

1. Jest nasza zdolnością do wybiórczego skupiania się na części wejściowego materiału sensorycznego. Umożliwia kontrolę procesu odbioru i przetwarzania informacji.

2. POLE UWAGI jest szersze od pola świadomości. Możemy więc zwrócić uwagę na bodźce, z których istnienia nie zdajemy sobie sprawy (efekt koktajl - party).

2. FUNKCJE UWAGI:

• SELEKTYWNOŚĆ: zdolność do wyboru jednego bodźca, źródła stymulacji lub ciągu myśli, kosztem innych (efekt koktajl - party).

• CZUJNOŚĆ: zdolność do długotrwałego oczekiwania na pojawienie się oczekiwanego sygnału.

• PRZESZUKIWANIE: szukanie w polu percepcyjnym, obiektu spelniającgo założone kryterium.

• KONTROLA CZYNNOŚCI JEDNOCZESNYCH: Wykonywanie i kontrolowanie kilku czynności jednocześnie.

3. TEORIE UWAGI SELEKTYWNEJ: Selekcja na wczesnych etapach przetwarzania informacji kieruje się fizycznymi właściwościami bodźców.

• TEORIA WCZESNEJ SELEKCJI:

MODEL BROADBERTA: technika cienia - polega na jednoczesnym przekazywaniu do uszu osoby badanej 2 różnych komunikatów. Uwaga osoby badanej podąża jak cień za jednym z nich. Drugi komunikat odrzuca. Z ignorowanego kanału dociera tylko pleć i ton głosu. Broadbert stawia tezę filtra uwagi.

• TEORIA PÓŹNEJ SELEKCJI: Wybór i odrzucenie informacji przez mechanizm uwagi zachodzi na późnych etapach przetwarzania. Kryterium selekcji jest znaczenie informacji.

MODEL TREISMANA: informacje nieważne są osłabiane na wczesnym etapie przetwarzania, ale nie bezpowrotnie odrzucane. Przechodzą one do dalszych etapów przetwarzania.

4. Teorie uwagi podzielnej

1. Teoria modułów

ͽ Allport i Reynolds ( technika cienia )

Komunikat werbalny + pojedyńcze słowa w różnym stopniu treściowego powiązania ze śledzonym komunikatem. Osoby badane nie były w stanie rozpoznać potem słów z kanału ignorowanego bez względu na ich związek ze śledzonymkomunikatem.

ͽ 2 etap - slowa nieistotne prezentowano wizualnie.

Rozpoznawali niektóre z nich w stopniu wykluczającym przypadek

ͽ 3 etap - obrazki - 90% bodźców było rozpoznawanych

WNIOSEK:

Uwaga działa poprzez niezależne kanały sensoryczne, z których każdy zaopatrzony jest w osobny filtr. Jeżeli angażujemy ten sam kanał sensoryczny - pogorszenie, wykazywanie przynajmniej 1 czynności. Jeżeli inne brak - obniżenie poprawności i spowolnienie procesów poznawczych.

PSYCHOLOGIA ĆWICZENIA

Zajęcia nr III

UCZENIE SIĘ:

Uczenie się jest procesem, który prowadzi do względznie trwałej zmiany zachowania lub możliwości zachowania i które opiera się na doświadczaniu. Uczenia się nie można obserwować bezpośrednio lecz wnioskuje się o nim na podstawie zmian w zachowaniu.

1. Warunkowanie klasyczne

ͽ reakcja bezwarunkowa - występujebez uczenia się

ͽ reakcja warunkowa - np. wydzielanie śliny na dzwięk dzwonka

Warunkowanie strachu ( eksperyment z Albertem i białym szczurem )

ͽ generalizacja - tendencja występująca po warunkowowaniu , polegająca na wywoływaniu takich samych reakcji poprzez podobne bodźce

ͽ różnicowanie - nabywanie zdolności różnicowania pomiędzy bodźcem warunkowym a innym boźcem (podobnym), który nie sygnalizuje bodźca bezwarunkowego.

2. Warunkowanie bezwarunkowe

ͽ bodziec - reakcja

ͽ wzmocnienie - kara

Wyuczona bezradność

Część 1 badania Część 2 badania

ͽ badano dwie grupy psów ͽ badano 3 grupy psów A, B i grupa kontrolna

ͽ uwięzione w klatkach otrzymywały ͽ psy w klatkach są rażone prądem mogą

wstrząsy elektryczne go wyłączyć przeskakując na drugą stronę

ͽ grupa A mogła wyłączyć prąd ͽ grupa A i kontrolna szybko się nauczyła

naciskając nosem przycisk. Grupa Grupa B nigdy

B nie mogła

PSYCHOLOGIA ĆWICZENIA

Zajęcia nr IV

PAMIĘĆ

Proces odpowiadający za rejestrowanie, przechowywanie i odtwarzanie doświadczenia.

1. FAZY PRZETWARZANIA INFORMACJI W PROCESIE PAMIĘCIOWYM:

• DOWOLNY: Potrzebny jest świadomy wysiłek. Ludzie na ogół starają się organizować te informacje w oparciu o porządek semantyczny.

• MIMOWOLNY: rejestracja informacji następuje bez wysiłku ze strony odbiorcy.

2. FAZA ODTWARZANIA:

• PRZYPOMINANIE: samodzielne wydobywanie informacji z pamięci i samodzielnie tworzymy z nich odpowiedzi.

• ODTWARZANIE: mamy pytania i te dostępne informacje są już nam dane i mamy tylko podjąć decyzje, która informacja jest prawidłową odpowiedzią.

3. 4 sytuacje, w których te dwa zjawiska nie idą w parze:

NIEŚWIADOMY PLAGIAT: przywołuje pewne inf. Nie zdają sobie sprawy, że już się z nią zetknął.	-	+
PARAMREJA: potrafimy jedynie stwierdzić, że z tą informacją się zetknęliśmy.	+	-
DEJA VU: zetknęliśmy się z tą informacją, ale nie potrafimy uzupełnić jej o dane.	+	-
JAMAIS VU: znana sytuacja przebiega jako coś nowego.	+	-

4. Magazynowe modele pamięci - BLOKI PAMIECI

BLOK	CZAS PRZECHOWYWANIA INFORMACJI	POJEMNOŚĆ	ZAPAMIĘTYWANIE I ODTWARZANIE
VSTM	DO 1SEK.	NIEZNANA, ZNACZNA
STM	TAK DŁUGO, JAK DŁUGO TRWA KONCENTRACJA 15S-30S.	7 + 1-2 ELEMENTY	SZYBKIE BEZ WYSILKU
LTM	NIEOKREŚLONY	NIEOKREŚLONY	WOLNIEJ, SKUPIENIE I UWAGA

5. DOWODY NA ODRĘBNOŚĆ STM I LTM

KODOWANIE INFORMACJI:

STM - kod akustyczny

LTM - kod semantyczny

NEUROPSYCHOLOGICZNE:

Różne uszkodzenia mózgu - zaburzenia STM lub LTM

Uszkodzenia skroniowe - normalny zakres STM ale uszkodzone LTM

Uszkodzenia lewego płatu potylicznego - trwała niezdolność do przechowywania informacji.

6. KRZYWE POZYCYJNE:

7. PAMIĘĆ:

• DEKLARATYWNA:

Wiedzieć, że…

• NIEDEKLARATYWNA:

Wiedza jak…

PSYCHOLOGIA ĆWICZENIA

Zajęcia nr V

INTELIGENCJA

1. INTELIGENCJA: zdolność do przystosowania się do okoliczności, dzięki dostrzeganiu abstrakcyjnych relacji, korzystaniu z uprzednich doświadczeń i skutecznej kontroli nad własnymi procesami poznawczymi.

2. UCZENI:

• ALFRED BIED (1857 - 1911): na zlecenie franc. Ministra oświaty opracował testy do diagnozy dzieci opóźnionych w rozwoju umysłowym.

• WILLIAM STERN: wprowadził pojęcie JQ rozumiane jako iloraz wieku umysłowego dziecka do wieku życia x 100.

• RAYMOND CATTEL: pojecie inteligencji płynnej i skrystalizowanej.

4. INTELIGENCJA PLYNNA I SKRYSTALIZOWANA:

• PLYNNA: zdolność dostrzegania złożonych relacji między symbolami i wykonywania manipulacji na symbolach. Maleje z wiekiem.

• SKRYSTALIZOWANA: dysponowanie wiedzą i umiejętnościami ważnymi w danym kontekście kulturowym. Wzrasta z wiekiem.

4. TESTY NA INTELIGENCJE: wystandaryzowane i znormalizowane narzędzia mierzące sprawność intelektualną na podstawie efektywności wykonywania zadań umysłowych.

• SKALE WESCHLERA

• TEST RAVENA

PSYCHOLOGIA ĆWICZENIA

Zajęcia nr VI

EMOCJE

1. EMOCJE: są subiektywnym stanem psychicznym uruchamiającym priorytet dla związanego z nią programu działania. Jej odczuwaniu towarzyszą zwykle zmiany somatyczne, ekspresje mimiczne i pantomimiczne.

2. WZBUDZANIE EMOCJI, JAK POWSTAJA EMOCJE:

1. OCENA POZNAWCZA: rozpoznanie przez podmiot określonego zdarzenia jako znaczącego z punktu widzenia jego własnych interesów i celów.

2. OCENA PIERWOTNA: proces determinujący to czy emocja się pojawi, a jeśli tak, to czy będzie pozytywna czy negatywna.

3. OCENA WTÓRNA: rozważanie przez jednostkę, w jaki sposób może sobie poradzić z problemem i z przeżywanymi emocjami. Jej przebieg determinuje, jaka emocja się pojawi.

1. Dziekan mnie wyrzuca z pracy

2. Oceniam czy to wpływa na mnie

3. 
   
   Dobrze Źle

4. Radość Smutek

3. PODEJŚCIE BIOLOGICZNE:

• UKŁAD LIMNICZNY: generowanie emocji

• PRAWA PÓLKULA: połączenia z ciałem migdałowatym

• SUBSTANCJE CHEMICZNE: hormony itp.

4. CZTERY SYSTEMY AKTYWACJI EMOCJI (IZARD):

• SYSTEM NEURONALNY: impulsy nerwowe

• SYSTEM SENSOMOTORYCZNY: ekspresja twarzy, postawa, sylwetka

• SYSTEM MOTYWACYJNY: ból, smaki = emocje

• SYSTEM POZNAWCZY: przypominamy sobie coś = emocje

5. CZAS, A EMOCJE:

NASTRÓJ - trwa dłużej niż emocje i jest mniej intensywny.

ZABURZENIA EMOCJONALNE: nieprzyjemne uczucia trwające tygodniami lub latami przeszkadzające w efektywnym funkcjonowaniu.

6. EKSPRESJA EMOCJI:

• EMBLEMATY: świadomie wykorzystywane przez ludzi gesty mające ściśle określone znaczenie w danych kręgach kulturowych.

7. EMOCJE PODSTAWOWE I POCHODNE:

PODSTAWOWE: ponadkulturowa uniwersalność - złość, smutek, radość…

POCHODNE: mieszanka emocji podstawowych

KOLOKWIUM ZALICZENIOWE !!!!!!!!!!! ( forma - test abcd)

PAMIĘĆ

ULTRAKRÓTKOTRWALA

PAMIĘĆ KRÓTKOTRWALA

PAMIĘĆ DLUGOTRWALA

EFEKT PIERWSZEŃSTWA

Sens i znaczenie

EFEKT ŚWIEŻOŚCI

ZAPAMI

ĘTYWANI

E

Wzorce percepcyjne

Właściwości fizykalne bodżca

---