Leasing czy kredyt?
Finansowanie w dobie kryzysu
Kamila Kałuża
Kryzys na rynkach finansowych i jego wpływ na realną gospodarkę znacznie pogorszył sytuację polskich przedsiębiorców. Nikt już nie ma wątpliwości, iż zakończył się okres prosperity, a zaczęła ciężka walka o przetrwanie. Każdy kryzys doprowadza do „oczyszczenia rynku” ze słabszych firm i przetrwania tylko tych, które potrafią najszybciej dostosować się do nowych realiów gospodarczych.
Początkowo zawirowania na rynkach finansowych doprowadziły do spadku wzajemnego zaufania między instytucjami finansowymi, „zanikł rynek” pożyczek międzybankowych, a okresowe nadwyżki płynności, banki lokowały w bezpieczne skarbowe papiery wartościowe. Brak zaufania do podmiotów finansowych został następnie przeniesiony na wszystkie podmioty gospodarcze. Banki zaczęły - bez podania konkretnych powodów - wypowiadać umowy kredytowe przedsiębiorcom, nawet tym, którzy wcześniej w ich ocenie charakteryzowali się wysoką zdolnością kredytową.
Rząd nieustannie szuka rozwiązania problemu ograniczonej dostępności kredytów - to poprzez bezpośrednie dokapitalizowanie banków (tych z udziałem Skarbu Państwa), to poprzez obniżenie stopy rezerwy obowiązkowej (z 3,5 proc. do 2 proc. bazy depozytowej). Niestety, jak na razie, nie widać realnych skutków tych działań, a snucie samych planów i opieszałość w zmianach regulacji prawnych nie poprawią sytuacji przedsiębiorców.
Niestety ograniczenie przez banki akcji kredytowej stało się już niepodważalnym faktem. W takiej sytuacji przedsiębiorcy dostosowując się do nowych realiów gospodarczych muszą szukać alternatywnych sposobów finansowania zakupów inwestycyjnych. Jednym z takich sposobów jest skorzystanie z leasingu. Takie cechy leasingu jak: krótsza procedura bankowa, optymalizacja podatkowa, brak wpływu na zdolność kredytową leasingobiorcy sprawiają, iż leasing zyskuje wśród polskich przedsiębiorców coraz więcej zwolenników. W 2007 r. w Polsce udział leasingu w nakładach inwestycyjnych wyniósł 17 proc. Aby jednak umiejętnie skorzystać z „dobrodziejstw” leasingu należy najpierw zapoznać się z specyfiką tej formy finansowania, poczynając od kwestii prawnych, a kończąc na sprawach finansowych. Poniższe opracowanie jest podsumowaniem najważniejszych cech leasingu, które z pewnością okażą się kluczowe przy podejmowaniu decyzji o wyborze sposobu finansowania inwestycji w dobie kryzysu.
Decyzja: Leasing czy kredyt bankowy?
Podejmując decyzje o źródle finansowania każdy przedsiębiorca powinien rozważyć poniższe kwestie.
Tabela 1 . Porównanie podstawowych charakterystyk leasingu i kredytu bankowego
Argument |
Kredyt bankowy |
Leasing operacyjny |
Udział własny |
Od 0 do 95 proc. Pełna elastyczność wielkości udziału własnego. Dodatkowo możliwość sfinansowania ubezpieczenia. |
Od 0 do 45 proc. Standardowo 10 proc. od wartości netto + 22 proc. VAT. |
Okres finansowania |
0d 0 do nawet 120 miesięcy. Maksymalny okres kredytowania zależy od banku. |
Umowa musi być zawarta na czas nie krótszy 40 proc. okresu amortyzacji. |
Korzystanie z funduszy unijnych |
Tak, jeśli kwalifikowana inwestycja. |
Tak, jeśli kwalifikowana inwestycja. |
Dostępność |
Obecnie banki ograniczyły dostępność kredytów. |
Leasing jest oferowany nie tylko przez banki, ale także instytucje leasingowe oraz producentów (np. samochodów). |
Procedury uproszczone |
W ogólnym przypadku procedura bankowa trawa 2-3 tygodnie. Niektóre banki oferują procedurę uproszczoną, choć ograniczeniem są maksymalną wysokość kredytu i oczekiwany udział własny. |
Uproszczona procedura może trwać ok. 7 dni. Polega na braku wymogu zaświadczenia z US i ZUS i pewnej automatyzacji decyzyjnej. |
Własność przedmiotu |
Nabyte maszyny lub budynki są własnością kredytobiorcy, nawet gdy jedną z form zabezpieczenia jest zastaw rejestrowy lub hipoteka. |
Przez okres trwania umowy jej przedmiot jest własnością leasingodawcy. W przypadku leasingodawcy upadłości, przedmiot może zostać przejęty przez jego wierzycieli. |
Zabezpieczenie |
Przewłaszczenie częściowe (rejestracja na klienta, a bank jest dopisany jako współwłaściciel) oraz cesja polisy AC pojazdu na rzecz banku. |
Weksel własny in'blanco. Pojazd jest zarejestrowany na Firmę Leasingową wg siedziby jej Centrali lub Oddziału. Polisa AC wystawiona na firmę leasingową. Karta pojazdu w posiadaniu firmy leasingowej. |
Co jest z VAT |
Rozliczenie/zwrot całości podatku VAT zawartego w cenie zakupu - bez względu na wielkość udziału własnego. Samochód osobowy - suma odliczonego podatku nie może przekroczyć 6.000 zł (art. 86. ust. 7. ustawy o VAT). |
Rozliczenie/Zwrot podatku VAT zawartego w Udziale Własnym. Potem miesięcznie z każdej raty. Samochód osobowy - suma odliczonego podatku nie może przekroczyć 6.000 zł (art. 86. ust. 7. ustawy o VAT). |
Co jest kosztem uzyskania przychodu |
Kosztem uzyskania przychodu są odsetki i amortyzacja. Amortyzacja nabytych samochodów w standardowych warunkach musi trwać 60 miesięcy. |
Kosztem uzyskania przychodu są miesięczne raty leasingowe. Zaliczenie całości wpłaty początkowej, zwanej niekiedy czynszem inicjalnym do kosztów uzyskania przychodów możliwe. |
Możliwość wcześniejszej spłaty |
Tak, w każdym momencie. |
Zależna od momentu - umowa musi trwać nie krócej niż 40 proc. Okresu amortyzacji, tj. dla samochodów 24 miesiące, dla ciągników siodłowych, samochodów specjalnych i naczep 36 miesięcy. |
Możliwość przeniesienia przedmiotu na rzecz innego podmiotu |
Tak. |
Cesja jest możliwa w każdym momencie trwania umowy, jednak podmiot przejmujący musi spełniać wymogi firmy leasingowej. |
Kradzież lub kasacja |
Kwota ubezpieczenia jest przeznaczana na pokrycie pozostałego do spłaty kapitału. Nadwyżka jest klientowi zwracana. |
Kwota ubezpieczenia jest przeznaczana na pokrycie sumy zdyskontowanych, pozostałych do zapłaty rat leasingowych wraz z wykupem. Nadwyżka jest klientowi zwracana. |
Elastyczność w ustalaniu wysokości rat |
Raty kredytu są zwykle równe, nie ma możliwości różnicowania ich wysokości. |
Istnieje możliwość dostosowania struktury rat leasingowych do indywidualnych potrzeb korzystających, np. sezonowych przychodów. |
Źródło: Opracowanie własne Azimutus S.A.
Jak wybrać optymalny dla Twojej firmy leasing?
Na rynku usług leasingowych działa wiele firm oferujących szeroki wachlarz możliwości w zakresie leasingu. Decydując się na konkretne warunki leasingu należy tak ustalić poszczególne jego parametry, aby korzyści płynące z takiego rodzaju finansowania były dla nas jak największe. Najważniejsze kwestie, które należy rozważyć przy wyborze warunków leasingu, zostały krótko scharakteryzowane w poniższej części opracowania.
Obniżenie podstawy opodatkowania
Leasing operacyjny daje możliwość obniżenia podstawy opodatkowania poprzez zaliczenia całości raty leasingowej w koszty działalności operacyjnej. W przypadku kredytu bądź leasingu finansowego, jako koszty finansowe zalicza się odsetki, przedmiot umowy wykazuje się w aktywach trwałych, zaś jego amortyzacja obniża podstawę opodatkowania. Jednak okres amortyzowania rzeczowych aktywów trwałych jest z reguły dłuższy niż okres trwania umowy kredytowej. Zatem w przypadku przedsiębiorcy, który prognozuje w najbliższym okresie wysokie zyski, bardziej korzystny jest leasing operacyjny.
Zdolność kredytowa
Umowa leasingu operacyjnego nie zmniejsza zdolności kredytowej leasingobiorcy, natomiast leasing finansowy wpływa na nią negatywnie. Zatem jeśli przedsiębiorca przewiduje, iż w najbliższym czasie będzie potrzebował finansowania dłużnego, warto zdecydować się na leasing operacyjny.
Sytuacja finansowa
W przypadku leasingu finansowego środek trwały jest wykazywany w aktywach firmy, natomiast po stronie pasywów powoduje zwiększenie zobowiązań. Wzrost sumy bilansowej wpływa negatywnie na wskaźniki zyskowności firmy (np. ROA). Leasing operacyjny nie jest z kolei wliczany do wartości aktywów bilansowych, tak więc suma aktywów nie ulega zmianie przy jednoczesnym wzroście zysku.
Ubezpieczenie
Ubezpieczenie przedmiotu leasingu to jedna z fundamentalnych kwestii, która jednocześnie jest często bagatelizowana. Leasingodawcy współpracują z firmami ubezpieczeniowymi, dzięki czemu leasingobiorcy mogą liczyć na preferencyjne warunki ubezpieczenia. Jednak w umowie leasingowej mogą czaić się pewne pułapki. Przykładem może być brak zapisu o udostępnieniu pojazdu zastępczego w przypadku awarii leasingowanego samochodu. Powinniśmy też dopilnować, aby zapisy dotyczące rozliczania powstałych szkód określały odpowiedzialność i obowiązki każdej ze stron w sposób klarowny.
Leasing w walucie obcej
Do niedawna leasing walutowy był bardzo popularny, co było efektem aprecjacji złotówki. Po zawirowaniach na rynkach finansowych i znaczącym osłabieniu się polskiej waluty, sytuacja istotnie się zmieniła. Ostatnie wydarzenia obrazują jednocześnie, z jakim ryzykiem muszą liczyć się osoby, które chcą spłacać leasing we frankach czy euro. Deprecjacja złotego może narazić firmę na znaczne starty. Decydując się zatem na leasing w obcej walucie, warto pomyśleć o zabezpieczeniu się przed niekorzystnymi wahaniami kursowymi.
Podsumowanie
Przedstawione opracowanie zawiera kluczowe czynniki, które należy rozważyć podejmując decyzję w zakresie wyboru źródeł finansowania inwestycji i ustalając warunki umowy leasingowej. Przytoczone fakty powinny być pomocne przy wyborze potencjalnego rozwiązania, jednak szczegółowe warunki umowy leasingowej powinny być dostosowane do indywidualnej sytuacji przedsiębiorcy.
Źródło: Gazeta Małych i Średnich Przedsiębiorstw, www.gazeta-msp.pl