PSYCHOLOGIA
Komunikacja
Komunikacja -podział:
*werbalna
*niewerbalna
Co wpływa na k. niewerbalną:
-kontakt wzrokowy
-otoczenie
-wygląd zewnętrzny
-mimika
-gestykulacja
-postawa ciała (otwarta, zamknięta)
-ton głosu
-przestrzeń (odległość np. pomiędzy rozmówcami)
Pierwsze wrażenie-powstaje na bazie przekazu niewerbalnego,to opinia i ocena nowo poznanej osoby(stworzona w ciągu 3 s)jest często mocno utrwalona i ciężko ją zmienić, buduje nastawienie
Naginanie rzeczywistości do schematu
Efekt anielski-na podstawie jednej lub dwóch cech danej osoby "dodajemy" kolejne pozytywne cechy tworząc jej pozytywny wizerunek
Efekt diabelski-na podstawie jednej lub dwóch cech danej osoby dopisujemy kolejne negatywne cechy tworząc negatywny wizerunek danej osoby
Samospełniające się proroctwo-związane jest z tym, że zachowanie jednej osoby generuje zachowanie drugiej osoby zgodne z oczekiwaniami pierwszej osoby, utwierdzając ją (os. pierwszą) w przekonaniu o słuszności cechy jaką mamy na temat tej osoby
Komunikacja werbalna
*jednokierunkowa
Zalety:
-szybsza/bardziej ekonomiczna ze wzg. skrócenie czasu
-zmniejsza chaos
-pozawala na zachowanie rytmu wypowiedzi
-ze względu na barak inf. zwrotnej nie podważa autorytetu mówiącego
Wady:
-duże prawdopodobieństwo ,że treść nie zostanie zrozumiana
-nie ma możliwości rozwiązania wątpliwości
-nieporozumienia
*dwukierunkowa
Zalety:
-lepsze zrozumienie
-dokładność omówionych spraw
-rozwiązywanie wątpliwości zwłaszcza dotyczących rożnego rozumienia tych samych określeń
Wady:
-chaos
Podstawowe emocje:
-radość
-złość
-smutek
-strach
-zdziwienie
-wstręt/obrzydzenie
Czynniki utrudniające komunikację:
-bariera wiekowa
-dobór słownictwa
-wykształcenie
-wady narządu słuchu
-hałas, temperatura -czynniki zewnętrzne
-kulturowa
-samopoczucie/emocje
-stereotypy
-rozmowa z kilkoma osobami jednocześnie
-osobowość rozmówców
-brak wspólnych tematów
Bariery aktywnego słuchania
1.słuchanie wybiórcze
2.domyślanie się-stosowane gdy nie dowierzamy słowom rozmówcy
3.przygotowywanie odpowiedzi
4.porównywanie
5.osądzaie(krytykowanie)
6.utożsamianie się
7.skojarzenia
8udzielanie rad
9.sprzeciwianie się
10.przekonanie o swojej racji
11.zmiana toru
12zjednywanie
13.decydowanie za innych
Podstawowe elementy dobrej komunikacji
-zgodność komunikatu werbalnego i niewerbalnego
-stosowanie komunikatów typu "ja"
-kontakt wzrokowy
-aktywne słuchanie
-empatia
-zadawanie pytań
-parafrazowanie
Parafraza-polega na streszczeniu własnymi słowami bez oceny rozmówcy.
Zaczyna się najczęściej słowami: chcesz przez to powiedzieć że, chodzi ci o to że, myślisz o
Przydaje się gdy komunikat jest trudny w odbiorze ,jest bardzo rozbudowany, niejednoznaczny
Formy komunikatów
1.Komunikat typu "Ty"- sprzyja konfliktom i kłótniom ;związane z oceną osoby a nie jej zachowaniem czy sytuacją , która wywołała w nas określonego rodzaju odczucia i myśli. Komunikaty typu "Ty" odbierane są jako atak i krytykę, odpowiedzią na taki komunikat najczęściej jest reakcja obronna(w formie ataku).Stosując komunikację typu "Ty" zrzucamy całą odpowiedzialność za to jak się czujemy na drugą osobę (wywołanie poczucia winy +/-)Wzmocnienie tych komunikatów następuje poprzez dodanie takich słów jak: zawsze, ciągle ,nigdy
2.Komunikaty typu "Ja"- brak oceny osoby tylko ocena sytuacji i zachowania danej osoby. Część odpowiedzialności za to jak się czujemy w tej komunikacji bierzemy na siebie. Konstrukcja zdania w tej komunikacji jest następująca:
-fakt
-ustosunkowanie się (mowa + uczucia)
-oczekiwania (oczekuję ,że...)
- +/- konsekwencja
Zamiast podawania konsekwencji czasami warto dać możliwość wykazania się drugiej osobie, stosując pytania: co proponujesz? jakie widzisz rozwiązania?
co należy zrobić żeby się to więcej nie powtórzyło?
Stres
Stres-reakcja psychiczna i fizjologiczna na bodziec wytrącający go z równowagi
Rodzaje stresu:
Eustres- tzw "dobry" ale może być szkodliwy gdy jest przewlekły ;sytuacja postrzegana jako wyzwanie
Dystres-szkodliwy,przewlekły,zbyt silny; sytuacja postrzegana jako zagrożenie
Podział stresu
1.ze względu na charakter:
-fizyczny- występujący w przypadku zagrożenie życia lub zdrowia; wiąże się z lękiem przed bólem
-psychiczny-zagrożone jest poczucie własnej wartości, samoocena, samopoczucie, poczucie bezpieczeństwa
-społeczny-zaburzone poczucie akceptacji przez otoczenie, lęk przed wykluczeniem ,odrzuceniem
2.ze względu na czas trwania
-krótkotrwały
-długotrwały
Wpływ stresu na różnych płaszczyznach
1.Przejaw stresu w reakcji fizycznej organizmu:
-drżenie rąk
-rozszerzenie/zwężenie naczyń krwionośnych
-szybsze bicie serca
-podwyższone tętno
-drżenie głosu
- przyspieszony oddech
2.Przejaw stresu w myśleniu i emocjach:
- bezradność, słabość
-lęk ,przygnębienie
-smutek, myślenie negatywne lub optymistyczne
-ekscytacja ,podniecenie
-złość
3.Przejaw stresu w zachowaniu
-szybsza mowa
-odwracanie wzroku
- powtarzanie się
-jąkanie
-milczenie lub słowotok
-płacz/śmiech
-nadaktywność ruchowa
4.Przejaw stresu w sprawności intelektualnej
-pustka
-brak skupienia
-natłok myśli
Wzorzec reakcji na stres (Selye)-czyli reakcja organizmu na sytuacje stresujące
Faza alarmowa- "walka albo ucieczka"
Stymulacje układu współczulnego; uwalnianie adrenaliny i noradrenaliny, kortyzolu (przemiana glukozy w energię)
Faza odporności-organizm pozornie wraca do równowagi ,przystosowuje się do bodźca wywołującego stres, stajemy się mniej odporni na inne stresory, organizm mobilizuje różne zasoby energetyczne aby przywrócić stan równowagi, mimo stale działającego stresora
Faza wyczerpania-spada nasza odporność, rozwój chorób psychosomatycznych(kortyzol uszkadza ukł. odpornościowy, komórki hipokampa
Główne źródła stresu:
-brak poczucia kontroli
-brak przewidywalności
-nadmierna odpowiedzialność
Różnice indywidualne reagowania na sytuacje trudne, stresujące:
-wrażliwość układu nerwowego (im bardziej wrażliwy tym silniej odczuwany stres)
- doświadczenia (pozytywne/negatywne)
-pewność siebie
-cechy osobowości(elastyczność psychiczna)-umiejętność przystosowania się do zmian
O tym czy będziemy się stresować i w jakim natężeniu decyduje ocena poznawcza sytuacji:
I etap-ocena pierwotna-polega na odpowiedzi na pytanie :czy ta sytuacja jest dla mnie zagrożeniem?
II etap-ocena wtórna -czy dysponuje dostępnymi środkami skutecznej obrony przed zagrożeniem
Zasoby
-wsparcie bliskich, przyjaciół itp.
-własne -umiejętności, wiedza
5