Dydaktyka deweyowska

Na przełomie XIX i XX wieku dydaktyka herbertowska stała się przedmiotem krytyki. Zarzucano jej oderwanie od życia społecznego. Zauważono potrzebę stworzenia od podstaw „szkoły nowej”, „szkoły aktywnej”, „szkoły uspołecznionej”, „szkoły pracy”. Domagano się aby szkoła spełniała:

• zainteresowania ucznia

• uczyła myśleć

• wdrażała do współdziałania

• przygotowywała do aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym

Do grona najbardziej radykalnych realizatorów tych haseł należał John Dewey. Opracował założenia koncepcji dydaktycznej, którą w celu przeciwstawienia jej pedagogice herbertowskiej nazwano „postępową”. W 1895r. założył Dewey szkołę eksperymentalną (laboratoryjną) w Chicago.

Założenia szkoły:

• nacisk położył na rozwój aktywności dzieci i młodzieży przejawiający się w zajęciach praktycznych

• celem zajęć praktycznych było rozwijanie wrodzonych zdolności i uzyskiwanie różnorodnego, bogatego doświadczenia

• celem było uczynienie szkoły terenu życia dzieci i młodzieży, a nie jak w szkole tradycyjnej przygotowania do życia

• zajęcia praktyczne nie powinny jednak zastąpić „studiowania książek,” ale powinny łączyć teorie z praktyką

• koncepcja szkoły laboratoryjnej była w większości konsekwencją poglądów Deweya, który uważał, że poznanie i wiedza to narzędzia stosowane w celu pokonywania napotkanych trudności i rozwiązywania problemów. W pełnym akcie myślenia można wyróżnić stopnie;

• odczucie trudności

• jej określenie

• wyszukiwanie pomysłu rozwiązania

• logiczna weryfikacja hipotezy

• rozwiązywanie problemu

W ten sposób przezwyciężone zostają jednostronność empiryzmu i racjonalizmu, gdy pełny akt myślenia łączy dwa etapy poznawania rzeczywistości przez człowieka, a następnie empiryczne sprawdzenie.

• Skuteczne nauczanie powinno uwzględnić te etapy

• Musi stwarzać uczniom możliwość rozwiązywania problemów, przy czym należy je łączyć z zainteresowaniami ucznia

• Uczniowie rozwiązując problem muszą być przekonani , że odkrywają rzeczy nowe

• Przekazywanie informacji należy traktować jako incydent w rozwoju myślenia

• Uczniom należy przekazywać informacje tylko wtedy , gdy są niezbędne

• Inna niż w tradycyjnej szkole musi być organizacja nauczania i tok lekcji

• Nauczyciel powinien tak przygotowywać lekcje i prowadzić, aby uczniowie mogli odczuć określoną trudność, zdefiniować ją, formułować pomysły jej przezwyciężania, sprawdzać te pomysły oraz wprowadzać wnioski

• Jednak szkoła na podłożu psychodydaktycznej teorii Deweya równie nie odpowiada współczesnym potrzebom, dlatego że:

• Wynosi przesadny poziom zainteresowania ucznia nad jego planowany wysiłek

• Swobodę nad karność

• Potrzebę bezpośrednią nad dalekie cele wychowania

• Doświadczenie indywidualne nad społeczne

• Inicjatywę ucznia nad inicjatywę nauczyciela