ZNIEKSZTAŁCENIA KOŃCZYN DOLNYCH

I STOPA KOŃSKA

Zniekształcenie może być wrodzone lub nabyte. Postać wrodzona występuje rzadziej i jest lżejszego stopnia i obejmuje tylko staw skokowy. Postać nabyta występuje przeważnie w przypadkach porażeń mózgowych. W cięższej postaci zniekształcenie obejmuje zarówno staw skokowy jak i staw stepu. Z czasem palce stają się szponiaste. Pieta jest uniesiona ku górze i chory chodzi na palcach, opierając ciężar ciała na główkach kości śródstopia co powoduje ich rozepchnięcie.

Stosowane Zabiegi :

Celem stosowanych zabiegów jest rozluźnienie przykurczonych więzadeł i mięśni i doprowadzenie tym sposobem do stanu fizjologicznego. W przypadkach leczonych chirurgicznie celem stosowanych zabiegów jest usprawnienie odżywiania skóry , mięsni i więzadeł oraz zapobieganie zrośnięciu operowanych ścięgien z torebką.

Fizykoterapia:

Można stosować promieniowanie podczerwone , elektrostymulację prądem Traberta, masaże wirowe i kąpiele solankowe.

Masaż:

Wyróżniamy dwa sposoby postępowania;

1. Postępowanie w leczeniu zachowawczym- składa się z 5 faz

I Faza : masaż wykonujemy w ułożeniu na brzuchu ze stopami zwisającymi poza kozetkę. Stosujemy głaskanie, dużo powolnych , głębokich rozcierania i ugniatania podłużnych. Zadaniem tej fazy jest rozluźnianie napięć poprzez dostarczenie dużej ilości ciepła do tkanek głębiej położonych.

II Faza: opracowujemy mięśnie łydki, stosując głaskania , rozcierania i ugniatanie podłużne. Potem przystępujemy do opracowania ścięgna Achillesa, wykonując powolne ale mocne rozcieranie podłużne oraz uciski punktowe jednostajne na guz piętowy i na ścięgno.

III Faza: wykonujemy masaż rozluźniający stopy, stawu skokowego i podudzia

IV Faza: stosujemy delikatną redresję

V Faza: wykonujemy masaż pobudzający , stosując głaskanie , rozcieranie, ugniatanie poprzeczne ,uciski punktowe , oklepywanie i wibracje podłużną.

2) Postępowanie po leczeniu chirurgicznym- w masażu uwzględniamy odżywienie i uelastycznienie skóry, zmiękczenie blizny i likwidowanie zrostów, zwiększenie siły mięśniowej.

Kinezyterapia:

Stosujemy: redresję bierną, ćw. Czynne wolne .

II STOPA SZPOTAWA

Stopa ustawiona jest w pozycji nadmiernego odwrócenia i przywiedzenia, w związku z czym chory chodzi na jej zewnętrznym brzegu. Zmiany dotyczą stawu skokowego dolnego i stawów śródstopno-stępowych . Do celów leczniczych należy wyróżnić trzy grupy pacjentów

a)grupa pierwsza-niemowlęta i dzieci do 2 miesiąca życia

b)grupa druga-dzieci od 2 miesiąca do 2 lat

c)grupa trzecia- dzieci powyżej 2 lat

Stosowane Zabiegi:

W przypadkach leczonych zachowawczo celem stosowanych zabiegów jest rozluźnienie przykurczonych więzadeł i mięsni oraz korekcja ustawienia. W przypadkach leczonych chirurgicznie celem jest usprawnieni odżywiania skóry, mięsni i więzadeł oraz zapobieganie zrośnięciu się operowanych ścięgien z torebką.

Fizykoterapia:

Stosujemy promieniowanie podczerwone, helioterapię, masaże wirowe i kąpiele solankowe.

Masaż:

W przypadku pacjentów z pierwszej grupy stosuje się postępowanie w 5 fazach:

I Faza-stosujemy głaskanie, dużo powolnych, głębokich rozcierań oraz ugniatania podłużne.

II Faza - rozciągamy przykurcz. stosujemy głaskania całymi dłońmi ,rozcierania i ugniatanie podłużne.

III Faza-

Wykonujemy masaż rozluźniający

IV Faza- korygujemy zniekształcenie stosując redresję

V Faza- wykonujemy masaż pobudzający.

W stosunku do pacjentów z drugiej grupy stosuje się odmienne postępowanie:

I Faza- wykonujemy masaż rozluźniający. Stosujemy głaskania, rozcieranie i ugniatanie podłużne.

II Faza- celem masażu jest uelastycznienie tkanek miękkich i rozruszania wszystkich stawów.

III Faza- masaż pobudzający.

Kinezyterapia:

U pacjentów z pierwszej grupy wykonujemy kilka razy dziennie redresję bierną po której zakłada się usztywnienie. U pacjentów z drugiej i trzeciej grupy stosuje się :ćw. Oddechowe, ćw. czynne z oporem zdrowej kończyny i ćw. ogólnie usprawniające kończynę dolną.

III STOPA WYDRĄŻONA

W tym zniekształceniu dochodzi do pogłębienia się łuku podłużnego. Zazwyczaj zniekształceniu towarzyszą szponowate palce.

Stosowane Zabiegi:

Celem jest korekcja zniekształcenia, stymulująca za pomocą prądów faradycznych i reedukacja wewnętrznych mięśni stopy.

Fizykoterapia:

Można stosować zabiegi rozgrzewające, rozluźniające oraz prądy faradyczne.

Masaż:

Obejmuje trzy fazy:

I Faza- wykonujemy ogólny masaż stopy, stawu skokowego i podudzia z zastosowaniem głaskań i rozcierań.

II Faza- maksymalne rozciąganie rozcięgna podeszwowego stosując rozcieranie.

III Faza- rozciąganie przykurczonych elementów stopy i palców.

Kinezyterapia:

Stosuje się:

• ćw. reedukacyjne wew. mięśni stopy

• ogólnie usprawniające kończynę

• naukę chodzenia w obuwiu ortopedycznym

• ćw. rozciągające stopę

IV STOPA KOŃSKO-SZPOTAWA

Zniekształcone są stawy: skokowy górny i dolny i śródstopno-stępowe. Wyróżniamy dwie postacie tego zniekształcenia:

• postać porażenną

• postać wrodzona

W postaci porażennej występują charakterystyczne zmiany w mięśniach , skórze i paznokciach.

Postać wrodzona łączy w sobie końskie i szpotawe ustawienie i wydrążenie stopy. Wszystko to sprawia że :

• wew. brzeg stopy jest uniesiony i skrócony

• łuk podłużny jest większy

• pieta jest mała

• w przypadku zniekształcenia obustronnego chód jest niezgrabny i kaczkowaty

• następuje znaczne ograniczenie ruchów stopy

Stosowana Zabiegi:

Mają na celu skorygowanie zniekształcenia, jednak postępowanie uzależnione jest od wieku dziecka. Pacjentów dzielimy na trzy grupy

1)grupa pierwsza-niemowlęta i dzieci do 2 miesiąca życia; możliwa jest u nich korekcja ręczna bez znieczulenia.

2) grupa druga-od 2 miesiąca do 2 lat; wykonanie rękoczynów siłowych w znieczuleniu

3) grupa trzecia- powyżej 2 lat; zabieg chirurgiczny

Fizykoterapia:

Stosujemy: promieniowanie podczerwone, parafinoterapię, masaże wirowe i kąpiele solankowe.

Masaż:

Dla pierwszej grupy składa się z 4 faz:

I Faza-łagodny masaż stopy, stawu skokowego i podudzia

II Faza- wykonujemy głaskanie i powolne rozcieranie

III Faza- wykonujemy korekcję zniekształcenia

IV Faza- wykonujemy głaskania, energiczne rozcierania i ugniatania poprzeczne.

Dla drugiej grupy pi zdjęciu opatrunku usztywniającego kilka pierwszych zabiegów poświęcamy na odżywienie, natłuszczenie i uelastycznienie skóry. W kolejnych zabiegach postępujemy jak w masażu u dzieci z pierwszej grupy wiekowej.

U dzieci które ukończyły dwa lata po zdjęciu opatrunku postępujemy uwzględniając:

* odżywienie i uelastycznienie skóry

* zmiękczenie blizny i zlikwidowanie zrostów

* rozruszanie stawów

* zwiększenie masy i siły mięśniowej

Kinezyterapia:

U pacjentów w unieruchomieniu po zabiegach chirurgicznych stosuje się:

* ćw. oddechowe

* ćw. czynne z oporem

* ogólnie usprawniające kończyny dolnej

Po zdjęciu unieruchomienia wykonujemy:

• ćw. bierne i czynne stopy

• naukę chodzenia w obuwiu ortopedycznym

V STOPA KOŚLAWA

Zniekształcenie występuje najczęściej w postaci wrodzonej rzadko w postaci nabytej.

W postaci wrodzonej może się zdarzyć częściowy lub całkowity brak kości strzałkowej albo innego rodzaju nieprawidłowości w budowie kości kończyny.

W postaci nabytej czynnikami wywołującymi koślawość stopy mogą być krzywica, porażenie lub urazy kości.

Stosowane Zabiegi:

Sposób postępowania jest taki sam jak w przypadku stopy płasko-koślawej.

VI STOPA PŁASKO-KOŚLAWA

Tego typu zniekształcenie jest klasycznym przypadkiem płaskostopia. Przyczyn zniekształcenia jest wiele , najczęściej są to:

• porażenia lub niedowład jednego z mięśni odwracających stopę

• urazy

• zapalenia stawów

• krzywica

W przebiegu choroby możemy wyróżnić trzy stopnie:

1) stopień pierwszy

* zaburzenia postawy

* stan przejściowy- pacjent nie jest w stanie korygować ustawienia stopy

2) stopień drugi- nieznaczne zmiany kostne, skurcz i skrócenie mięśni

3) stopień trzeci- zmiany w kościach i stawach, zupełne zesztywnienie

Stosowane Zabiegi:

I Stopień ( zaburzenia postawy, stopa wiotka) - należy wzmacniać mięśnie

Fizykoterapia

Stosowane zabiegi to: promieniowanie podczerwone, masaże wirowe, kąpiele gorące, kąpiele na przemian - zimne i gorące

Masaż:

Obejmuje 4 fazy

1. masaż ogólny kończyn dolnych, postępowanie obejmuje głaskania, rozcierania i ugniatania podłużne

2. wykonujemy masaż rozluźniający stosując głaskania i powolne lecz głębokie rozcierania

3. stosujemy kształtowanie sklepień stopy

4. masaż pobudzający, wykonujemy głaskania, energiczne rozcierania, ugniatanie poprzeczne, oklepywania i energiczną wibrację podłużną

Kinezyterapia:

Wykonujemy:

• ćw. wzmacniające mięśnie

• nauka prawidłowego chodu

• ćw. różnymi krokami i z różnym obciążeniem

II Stopień( stadium przejściowe)- stosowanie obuwia z podwyższoną podeszwą obcasem.

II S topień ( płaskostopie sztywne) - aby wykonać jakiekolwiek zabiegi zmierzające do reedukacji stopy , należy za pomocą interwencji chirurgicznej przywrócić jej ruchomość. W trakcie zabiegu stopę uruchamia się we wszystkich kierunkach , przerywając wszelkie zrost.

III Stopień ( stopa sztywna)- tego zniekształcenia jest wadą ciężką i trudną do usunięcia. Na tym etapie zniekształcenia nie ma potrzeby wykonywania jakichkolwiek zabiegów , gdyż zmiany są wyraźnie utrwalone. Można wykonać masaż ogólny całej kończyny dolnej celem usprawnienia krążenia i poprawy odżywienia tkanek.

VII STOPA PIĘTOWA

Deformacja polega na grzbietowy zgięciu stopy w stawie skokowym. Wyróżniamy trzy postacie deformacji:

• postać nabyta

• postać wrodzona

• postać porażona

Postać nabyta występuje przeważnie po operacji na ścięgnie Achillesa.

W postaci wrodzonej deformacja polega na zgięciu podeszwowym stopy, któremu towarzyszą zniekształcenia stawu skokowego oraz braki i deformacje kości.

Stosowane Zabiegi:

Przypadki Lekkie

Jeżeli nie dojdzie do samoistnego wyrównania wady , koryguje się ją za pomocą szyn.

Fizykoterapia:

Można stosować: promieniowanie podczerwone, helioterapię, masaże wirowe i kąpiele solankowe.

Masaż:

Składa się z 6 faz:

I Faza- wykonujemy masaż stosując głaskania, rozcierania ,i powolne ugniatania podłużne

II Faza- wykonujemy masaż stosując techniki o działaniu powierzchniowym głaskania , rozcierania i ugniatania podłużne.

III Faza- wykonujemy masaż rozluźniający stopy, stawu skokowego i podudzia.

IV Faza- rozluźniamy przednią grupę mięśni podudzia, stosując uciski punktowe jednostajne.

V Faza- stosujemy powolną redresję

VI Faza- wykonujemy masaż pobudzający grupy tylnej mięśni podudzia.

Kinezyterapia:

Stosujemy:

• redresję bierną

• ćw. czynne wolne

• ćw. czynne mięśni łydki i ścięgna Achillesa

Przypadki Cięższe

Konieczne jest leczenie operacyjne. Zabieg polega na wydłużeniu mięśni grupy przedniej podudzia.

Masaż:

Wykonujemy intensywny masaż kończyny symetrycznej stosując: głaskania, rozcierania, ugniatania podłużne, wibrację i roztrząsanie. W ten sposób wywieramy wpływ konsensualny na kończynę unieruchomioną. Po zdjęciu opatrunku gipsowego w masażu uwzględniamy:

• odżywienie i uelastycznienie skóry

• zmiękczenie blizny i zlikwidowanie zrostów

• rozruszanie stawów

• zwiększenie siły mięśniowej

W postaci porażonej zwiększa się wartość łuku stopy w stosunku do jego wartości w postaci wrodzonej. Pięta jest wydłużona i modzelowata.

Masaż:

Po zdjęciu unieruchomienia można stosować masaż którego celem będzie usprawnienie procesów odżywczych w obrębie całej kończyny.

Kinezyterapia:

Stosuje się ruchy bierne a później czynne w różnych kierunkach.

---