W zależności od stopnia utraty wzroku wyróżniamy:

• jednostki niewidome

• jednostki z resztkami wzroku

 

Przyczyny wad wzroku (trzy główne zespoły czynników etiologicznych):

1. dziedziczne i wrodzone (zniekształcenia, niedorozwój, degeneracja)

2. chorobowe (bakteryjne, alergie o nie zawsze znanym pochodzeniu, wirusowe - różyczka, zatrucia związkami chemicznymi)

3. traumatyczne (perforacje, uciski, uszkodzenia organu wzrokowego lub mózgu)

 

Orientowanie się w przestrzeni osób niewidomych

Orientacja przestrzenna jest warunkiem samodzielnego i bezpiecznego poruszania się. Wg Dąbrowskiego „kontrola” ciała wobec otoczenia. Szczególne znaczenie dla niewidomego mają doznania dotykowe i akustyczne, przede wszystkim słowo. Jest ono przewodnikiem w orientacji przestrzennej, we wszystkich procesach poznawczych i komunikowaniu się z ludźmi.

 

Dynamiczne układy strukturalne

Proces kompensacji psychofizjologicznej nazywamy tworzeniem się dynamicznych układów strukturalnych lub funkcjonalnych w skład których wchodzą:

• wrażenia odbierane przez wszystkie pozostałe zmysły niewidomego tj. słuch, dotyk, smak, zmysł kinestezyjny

• procesy wyższej analizy i syntezy korowej tj. myślenie

O możliwościach kompensacyjnych człowieka decyduje nie tylko wrażliwość zmysłowa, ale też sprawność procesów intelektualnych (analiza, synteza, abstrakcja, analogia, wnioskowanie, przewidywanie).

 

Wyobrażenia surogatywne - są to treści, które ludziom niewidomym są niedostępne, ale są tworzone w psychice niewidomego. Wyróżnia się dwie grupy odnoszące się do:

• stosunki przestrzenne - wyobrażenia przedmiotów niedostępnych dla percepcji:

• bodźce właściwe tj. dotykowe

• bodźce niewłaściwe głównie słuchowe np. wyobrażenia samochodów na podstawie głosu silnika

• światła i barw - powstają tylko na podstawie bodźców niewłaściwych np. porównywanie barwy z instrumentem

Wyobrażenia surogatywne - to psychiczne substytuty pojęć niedostępnych osobom niewidomym. Na ich doskonałość wpływa:

• doświadczenia

• funkcjonowanie intelektualne (im wyższe, tym lepiej opanuje)

W zależności od stopnia utraty wzroku wyróżniamy:

• jednostki niewidome

• jednostki z resztkami wzroku

 

Przyczyny wad wzroku (trzy główne zespoły czynników etiologicznych):

1. dziedziczne i wrodzone (zniekształcenia, niedorozwój, degeneracja)

2. chorobowe (bakteryjne, alergie o nie zawsze znanym pochodzeniu, wirusowe - różyczka, zatrucia związkami chemicznymi)

3. traumatyczne (perforacje, uciski, uszkodzenia organu wzrokowego lub mózgu)

 

Orientowanie się w przestrzeni osób niewidomych

Orientacja przestrzenna jest warunkiem samodzielnego i bezpiecznego poruszania się. Wg Dąbrowskiego „kontrola” ciała wobec otoczenia. Szczególne znaczenie dla niewidomego mają doznania dotykowe i akustyczne, przede wszystkim słowo. Jest ono przewodnikiem w orientacji przestrzennej, we wszystkich procesach poznawczych i komunikowaniu się z ludźmi.

 

Dynamiczne układy strukturalne

Proces kompensacji psychofizjologicznej nazywamy tworzeniem się dynamicznych układów strukturalnych lub funkcjonalnych w skład których wchodzą:

• wrażenia odbierane przez wszystkie pozostałe zmysły niewidomego tj. słuch, dotyk, smak, zmysł kinestezyjny

• procesy wyższej analizy i syntezy korowej tj. myślenie

O możliwościach kompensacyjnych człowieka decyduje nie tylko wrażliwość zmysłowa, ale też sprawność procesów intelektualnych (analiza, synteza, abstrakcja, analogia, wnioskowanie, przewidywanie).

 

Wyobrażenia surogatywne - są to treści, które ludziom niewidomym są niedostępne, ale są tworzone w psychice niewidomego. Wyróżnia się dwie grupy odnoszące się do:

• stosunki przestrzenne - wyobrażenia przedmiotów niedostępnych dla percepcji:

• bodźce właściwe tj. dotykowe

• bodźce niewłaściwe głównie słuchowe np. wyobrażenia samochodów na podstawie głosu silnika

• światła i barw - powstają tylko na podstawie bodźców niewłaściwych np. porównywanie barwy z instrumentem

Wyobrażenia surogatywne - to psychiczne substytuty pojęć niedostępnych osobom niewidomym. Na ich doskonałość wpływa:

• doświadczenia

• funkcjonowanie intelektualne (im wyższe, tym lepiej opanuje)

Wady wzroku:

• Krótkowzroczność (najczęściej dochodzi w okresie dojrzewania), przyczyny: za silnie działająca soczewka oraz zbyt krótka gałka oczna

• Dalekowzroczność

• Jaskra

• Zaćma

• Zez (oczy patrzą w różnym kierunku - fiksacja):

•  

• akomodacyjny - leczy się poprzez specjalne szkła lub zasłanianie oka

• porażenny - związany z nieprawidłowym działaniem mięśni; można wyleczyć operacyjnie

• Oczopląs (latające oczy, często przy mózgowym porażeniu)

• Astygmatyzm (osoba nie widzi dobrze ani z daleka, ani z bliska)

 

Przyczyny utraty wzroku po urodzeniu:

• uszkodzenia

• choroby analizatora wzroku

• powikłanie po zaćmie, jaskrze

• przy chorobach zakaźnych, cukrzycy

• przy zatruciach (alkohol metylowy, jad kiełbasiany)

• urazy techniczne, chemiczne

 

Zasady rewalidacji:

• Nauka akceptacji utraty wzroku (szczególnie ociemniałych).

• Rozwój motywacji.

• Kształtowanie nawyków prozdrowotnych, gdyż występuje często hipokinezja - brak ruchu.

• Nauka czynności życia codziennego (higiena, ubieranie, dbałość o dzieci itp.).

• Nauka poruszania się w społeczeństwie.

 

Wskazówki dla nauczyciela:

• Powinien sprawdzić z jakiej odległości dziecko widzi.

• Zapoznać się z diagnozą okulisty.

• Poznać techniki Braila.

• Odczytywać wszystko co napisał na tablicy.

• Przedmioty, o których mówi powinien dać uczniowi dotknąć.

• Powinien zachęcić do korzystania z pomocy.

• Nie powinien dotykać niespodziewanie ucznia, nie łapać, gdyż może on przestraszy